Համաշխարհային ճգնաժամի «պտուղները» Ղարաբաղի անշարժ գույքի շուկայում
Մեկ տարի էլ չի անցել Ղարաբաղի բնակարանների «թռիչքային» եւ շատերի համար անսովոր գներից, որն առաջացել էր հենց այն բանից հետո, երբ հայտարարվեց, որ պետությունը սկսում է հիպոթեքային վարկավորման պետական աջակցության գործընթացը: Ծրագրի համաձայն` կառավարությունն աջակցություն է ցուցաբերում ինչպես առանձնատան կառուցման, բնակարանի վերանորոգման, այնպես էլ` բնակարանի գնման համար: Պետությունը, փաստորեն, բնակիչներին աջակցելուց բացի` նպատակ ունի նաեւ մեծ թափ տալ բնակարանաշինությանը, որը, ըստ ոլորտի պատասխանատուների, հնարավորություն կտա բնակարանի կարիք ունեցողների պահանջարկը բավարարել:
Կարճ ժամկետում այդ նպատակն իրագործվեց. լայնածավալ աշխատանքներ սկսվեցին բնակարանաշինության ուղղությամբ: Քաղաքացիների մի մասը, սակայն, նախընտրեց չսպասել շենքերի կառուցմանը, այլ հիպոթեքային վարկավորմամբ բնակարան ձեռք բերեց երկրորդային շուկայից: Եւ այս ամենը բերեց նրան, որ բնակարան գնողների աճի հետ մեկտեղ սկսեցին բարձրանալ նաեւ երկրորդային շուկայի բնակարանների գները, որոնք մի պահ այնքան բարձրացան, որ հավասարվեցին առաջնային շուկայի գներին:
Կադաստրի պետական կոմիտեի տվյալներով` 2008 թ. Ստեփանակերտում բազմաբնակարան բնակելի շենքերի բնակարանների 1 քառ. մետրի միջին արժեքը կազմել է 817,5 դոլար, որը 2007-ի համեմատ աճել է 81,3 տոկոսով: Եղավ նաեւ այնպիսի ժամանակահատված, որ կարող էիր բնակարանդ վաճառել Ստեփանակերտում եւ ավելի էժան գնով գնել Երեւանում:
Անշարժ գույքի առք ու վաճառքով զբաղվող ընկերությունների մասնագետները հավաստում են, որ ամենաբարձր գներն անցյալ տարվա սեպտեմբերին էին` 1 քառակուսի մետրն արժեր 960 դոլար: Սակայն «թռիչքային» գներն այնքան էլ երկար չմնացին. վրա հասավ ճգնաժամը, եւ անշարժ գույքի շուկան միանգամից «կերպարանափոխվեց»: Ավելին` ստեղծվեց մի այնպիսի վիճակ, երբ բնակարան գնող գրեթե չկար: Սա խոստովանում են նաեւ ոլորտի մասնագետները:
«Հիմա կարելի է ասել, որ շուկա չկա: Իսկ այն գնով, ինչով վաճառվում է հիմա որեւէ բնակարան, չի կարելի շուկայական գին համարել, այն ավելի ճիշտ լիկվիդային է»,-Հետքի հետ զրույցում նշեց «Ասպար» ընկերության աշխատակից Կարինե Դանիելյանը: Նա միաժամանակ տեղեկացրեց, որ գնորդներ համարյա թե չկան, իսկ վաճառողները շատ են: Ստեփանակերտցի Գոհար Արզումանյանն արդեն 10 ամիս է վաճառքի է հանել իր 3 սենյականոց բնակարանը, սակայն չի կարողանում վաճառել:
«Ինչ գնով փորձում էի վաճառել բնակարանս անցյալ տարվա օգոստոս ամսին` հիմա ռեալ չէ: Հիմա գինը մոտ 30 տոկոսով իջեցրել եմ, սակայն դարձյալ գնող չկա: Ով է բնակարան առնողը, ամեն մարդ հազիվ իր ընտանիքն է հիմա կարողանում պահել» ,-ասում է նա: Ստեփանակերտում բնակարաններ գնում եւ վաճառում են հիմնականում Ղարաբաղի քաղաքացիները, որոնց միակ ֆինանսական աղբյուրը ներկայումս կարելի է համարել Արցախի ներդրումային հիմնադրամը:
Այս հիմնադրամի միջոցով են տրամադրվում հիպոթեքային վարկերը, որոնք քաղաքացիներին տրվում են ավելի ցածր տոկոսադրույքով` 6 տոկոսով, իսկ մնացածը վճարում է պետությունը: Սակայն պետք է խոստովանել, որ ոչ բոլոր բնակարանի կարիք ունեցողների համար է մատչելի նույնիսկ այդ պայմաններով վարկերից օգտվելը: Վարկ վերցնողներն այդքան էլ շատ չեն, հետեւաբար եւ բնակարանի գնորդների թիվը չի կարող շատ լինել:
Կադաստրի պետական կոմիտեի տվյալներով` 2008 թ. Ղարաբաղում իրականացվել են 1255 առուվաճառքի գործարքներից ծագող իրավունքների պետական գրանցումներ, որոնց քանակը 2007 թ. համեմատ նվազել է 12,2 տոկոսով: Բազմաբնակարան բնակելի շենքերի բնակարանների նկատմամբ իրականացվել են ընդամենը 293, իսկ բնակելի տների նկատմամբ` 218 առուվաճառքի գործարքներից ծագող իրավունքների պետական գրանցումներ:
Այս տարվա առաջին եռամսյակում անցած տարվա վերջին եռամսյակի վերոնշյալ առուվաճառքի գործարքներից ծագող իրավունքների պետական գրանցումների թիվը նույնպես բավականին նվազել է: Փոփոխություն է արձանագրվել նաեւ բնակարանների գներում. եթե մինչեւ անցյալ տարվա վերջը, Կոմիտեի տվյալներով, գների աճ էր արձանագրվել, ապա այս տարվա առաջին եռամսյակում գները նվազել են:
Բազմաբնակարան շենքերի բնակարանների 1 քառ. մետրի միջին արժեքը Ստեփանակերտում կազմում է 730 դոլար, որն անցյալ տարվա վերջին եռամսյակի համեմատ նվազել է 19,1 տոկոսով: 20,2 տոկոսով էլ նվազել են բնակելի տների գները: Իսկ բնակարանների առք ու վաճառքով զբաղվող ընկերությունների պատասխանատուների հավաստմամբ` գներն իջել են ոչ թե 19-20, այլ 30-40 տոկոսով:
Մեկնաբանել