Երանուհի Սողոյան

2011-08-13 13:08:01

«Մենք հո մեղավոր չենք, օր իրանց առած տոմսը տուդա-աբրատնի չէ, մենակ տուդա է» (վիդեո)

«Էս չես տեսնի՞, օր կմաքրեմ, քուր ջան, աջ քաշած ման արի, թե չէ թոզը հմի սաղ վրեդ կնստի,- փողոցից դեպի մայթի բերան աղբը կուտակող կնոջ ձայնից սթափվելով՝ մի կողմ եմ քաշվում,- կզարմանամ, էս քաղաք քանի կերթա կդարդըկվի, ըսքան զիբիլն ուրդի՞ց կեղնի: Դու էլ թեզ-թեզ քելե, վրեքդ կկեղտոտեք, հետո էլ կերթաք մեզնից կբողոքեք»: «Բայց էս ժամին ախր էս գործը չեն անում: Օրը ցերեկ է դարձել: Պիտի առավոտ 8-ին մաքրեիք- պրծնեիք, որ անցնող դարձողն էլ ոչ ձեզ տեսներ, ոչ էլ ձեր մաքրությունը»,- փորձում եմ դիտողություն անել: «Ըհը, մեկ էլ դու էիր մնացել պակաս գլխիս քարոզ կարդաս,- կինը նեղսրտում է,- հոժար չես, օր ընձի էլ կտեսնիս, քաղքից սաղ կերթան, դու պիտի, քուր ջան, ուրախնաս, օր մարդ կհանդիպի քեզի»:

Ժպիտս ծուռ է ստացվում, որովհետեւ ախր հեչ ուրախանալու բան չկա, եթե Գյումրին օրավուր լքողները շատանում են, իսկ այդ մասին բարձրաձայնողները` քչանում, ու մնացողներն էլ պիտի ուրախանան, որ իրենց ոտից գլուխ փոշու ամպով ծածկող փողոցում մաքրություն անողների են հանդիպում:

Ռիժկովի` նախկին Կիրովի ճեմափողոցում մանրածախ առեւտրով զբաղվող տղան այսօր չերեւաց: Երկու օր է՝ անցնելիս նկատում էի, որ բջջային հեռախոսների համար նախատեսված աքսեսուարները կես գնով է վաճառում: Մի՞թե նա էլ է պատրաստվում լքել Հայաստանը: Այսօր ուզում էի մոտենալ ու այդ հարցը տալ, բայց ոչ առավոտյան կար, ոչ էլ օրվա երկրորդ կեսին:

Քայլերս ուղղում եմ ավիատոմսերի վաճառքով զբաղվող Գյումրիում գործող բազմաթիվ վաճառակետերից մեկը: «Հը, էսօր ինչքա՞ն տոմս եք վաճառել, գործերդ լա՞վ է, գնացողները շատացե՞լ են, թե՞ պակասել, գո՞հ եք ձեր գործից, էս ամիս նորմալ աշխատավարձ ստանալու՞ եք»,- հարցերիս տարափից շշմած աշխատակցուհին, որ վաղեմի ծանոթս է, դեմքիս է նայում: «Քեզի ի՞նչ էղավ: Առանց էդ էլ քաղքի ժողովուրդը սաղ ներվային են: Գործ չկա, տուն չկա, ապրուստ չկա: Հենց քանիմ կոպեկ փող կճարեն Ռուսաստանի տոմս կառնին: Մնան ըստեղ, ի՞նչ էնեն,- հարցնում է տիկին Լ.-ն,- մենք չծախենք էդ տոմսը, ուրիշը կծախե: Չես տեսե՞լ՝ սաղ քաղաք ավիակասսա են բացել: Ուրդեղ մե պզտիկ բուտկեմ կհարմարցնեն կամ խանութի կողքը աթոռ-սեղան դնելու տեղ, սամալյոտի տոմս կծախեն: Ով հնար ունի, կթռնի էս երկրից: Մենք հո մեղավոր չենք, օր իրանց առած տոմսը տուդա-աբրատնի չէ, մենակ տուդա է»:

Սբ. Յոթվերքի բակում 3 մեծահասակ մուրացկան իրար մեջ բաժանում են եկեղեցուց դուրս եկած հարսանքավորների թողած դրամները: Քաղաքում մուրացկանի էլ չես հանդիպի, անգամ դրանց թիվն է պակասել: Էս երեքն էլ ամեն աստծու օր եկեղեցու դռանն են, էդ էլ իրենց աշխատանքն է: Ժամը 10-ից գալիս են, մնում ամենաշատը մինչեւ 16-ը, դրանից հետո գնում են, որովհետեւ ուշ ժամերի հազվադեպ է պսակադրություն լինում, իսկ իրենց հիմնական եկամուտը հարսանքավորներից մուրած դրամներն են:

«Էս գյուղերից եկողներն էլ չեղնին, քաղաք շարժ չկա,- նկատում է խանութի վաճառողուհին,- ժամը 7-ին կփակվինք, բայց 6-ից արդեն մտնող-ելնող չկա: Հըլը էդ ժամին էն բազար ու ավտոկայան տանող փողոց մտի, ինչխոր ավլած-թափած էղնի: Մարդ չես գտնի, մենակ գետնի զիբիլից հազրի կընգնիս, օր մե 8 ժամ ըդտեղով մարդ-մուրդ է անցել-դարձել»:

Հաղթանակի պողոտային հարող խանութների դիմաց գետնին դրած պտուղ-բանջարեղեն են վաճառում: Մի երկուսը վերավաճառող են, մի քանիսն էլ գյուղերից են: Ուշադրությունս գրավում է մարմնեղ մի կին` տնային խալաթով, տետրն ու գրիչը ձեռքին ինչ-որ ցուցակ ստուգելիս: Մոտենալով հասկանում եմ, որ գումար է հավաքում` «տեղի գումար»: «Ախչի, էս դու էսօր սաղ օրը 500 դրամի առեւտուր չէս էրե՞լ, օր կըսես՝ չկա, չեմ կըրնա տա»: Ագրեսիվ տիկնոջ ահեղ հայացքի տակ կուչ եկած նիհարավուն կինը, ձեքով ցույց տալով պոմիդորով լի արկղը, փորձում է արդարանալ. «Գայան ջան, ղուրբանդ էղնիմ, չես տեսնի՞՝ ապրանքս տեղն է, էսօր համարյա առեւտուր չեղավ»: «Իյա, գուզես ըսես Լեննական մարդ չկա, հա՞, անցնող դարձող չի եղել… չիդեմ, 500 դրամդ հազրե, մեկ էլ էն 17 հազար պարտքդ, թե չէ էլ ըստեղ չեմ թողնի առեւտուր էնես»:

«Էս քաղաքը կարող է վերջի վերջո շինեն, բայց վախենամ վայելող չմնա,- հոգոց է հանում տեսարանը դիտող հարեւան կրպակատերերից մեկը,- էս ժողովրդին բդի առաջուց աշխատանք տային, հետո տները սարքեին, կամ էլ օր գյումրեցին ինքը աշխատանք ունենար, ինքն էլ կսարքեր: Հըմի մարդիկ թազա տներն էլ կստանան, բայց ուշք ու մտքերը ծախելն է: Սոված են մարդիկ, կնայեն, օր հնար էղնի փախնին: Ռուսներն էլ մե կողմից իրանց ծրագրով մեր տունը քանդին: Լեննական փող ունեցողները սիրուն-սիրուն խանութների շենքերը կսարքեն, վրեն կգրեն «Տրվում է վարձով»: Ոչ իրանք կրնան աշխատցնեն, ոչ էլ ուրիշը: Բդի մարդ էղնի, էդ մարդը ձեռքը գործ ունենա, օր էն դեմինի բիզնեսն էլ ծաղկի»:

Առավոտյան զանգահարել էի Շիրակի մարզպետարանի սոցապ բաժնի պետ Ռաֆիկ Փոթինյանին: Ուզում էի հարցազրույց անել Շիրակի մարզում տիրող իրավիճակի մասին: «Ախր, Երանուհի ջան, մենք ճիշտ պատկերը չունենք քո էդ ասած արտագաղթի: Եթե շատ ես ուզում, դիմի պ. Եգանյանին, իրանք էլի որոշակի թվերի տիրապետում են,- խորհուրդ տվեց Ռ. Փոթինյանը,- ես եթե հարցազրույց տամ, ճիշտ չի լինի, մենք չենք կարող ասել, թե ինչքան մարդ է ժամանակավոր մեկնում, ինչքանը` մշտական: Վերադարձողներ էլ կան: Սպասենք՝ մարդահամար կլինի, կճշտվի: Եթե այլ հարցեր ունեք, եկեք սիրով կպատասխանեմ»:

Այս տիպի պատասխաններից հետո մարդ սկսում է հավատալ, որ ջայլամը հայ պաշտոնյաներին բնորոշող միակ կենդանի արարածն է: Անգամ բաց աչքով տեսանելին պիտի վերեւից հրահանգված թվերի տեսքով սեղաններին դրված լինի, որ գլուխները ավազի միջից մի կերպ հանելով կարդան ու որպես անառարկելի ճշմարտություն փոխանցեն քեզ: Որովհետեւ մարդիկ, դե ինչպես ասեմ, սեփական աչքերին չեն հավատում, միայն թղթի վրա գրածին: Նույն պարոն Եգանյանը հայտարարում է, որ հանրապետությունում անհանգստացնող այնպիսի մի երեւույթ, որի անունն է «արտագաղթ», չկա: Մերոնք ասում են չկա, իսկ BBC-ի լուրերով հակառակի պես ասում են՝ կա: Դե արի ու կողմնորոշվի: «Իյաա…ի՞նչխ չկա,- զարմանում է գյումրեցի գրքավաճառը,- կրնա մենք դրսի ալիքները չենք նայե, չիդենք ինչ կըսեն մեր երկրի մասին, բայց խո աչք ու լուս ունինք, չենք տեսնի՞ ինչ կկատարվի: Ես էլ, օր ձեռս հնար էղներ, կերթայի, հըմը հնար չունիմ»:

Մեկնաբանություններ (5)

Steve 2011-08-16 20:42:14

Dear Mr Bagrationi, it is the government who are the leeches, and it will take more than 100 men to clean them out. In the 1980s, hundreds of thousands would gather in Lenin square to protest. Where is their energy and their numbers now? If they were around today, would they not march out to the vile villas of the mafiosi and smash them up, one by one, and watch their occupants flee to become the only emigrants that Armenia needs to loose? But this will not happen - these days all there is is talk, talk, talk, and dreams of the supernatural arrival of 100 uncorruptable warriors to save the nation.

Jean Jaques Bagrationi 2011-08-16 15:47:48

It is Not a secret anymore that Armenia has become a Feudal state. A few select control almost all the resources of the country. Sadly, the Armenian government is unable to shake off these leeches and give some kind of dignity to the majority of the people. The good national character of our people are lost forever. My grandmother used to tell us stories of Armenians helping each other, sticking and protecting each other.....in the old homeland, in the city of Van. Now, rich and corrupt MPs, oligarchs and criminal Mafia elements control almost everything in Armenia. Aliyev is smart, why start a war, when eventually the last Armenians left in Armenia will hand over the keys of the country and depart for foreign lands? If that is what these criminals want, then let us give it to them, OR better yet, let us organize and start eliminating these enemies of the nation one at a time, clean the house. It has been done in the past, we can do it again, not hard at all. All we need is a group of hard core, dedicated to the motherland, uncorruptable bunch of 100 young men to start cleaning house in Armenia, otherwise we have already lost the country and without firing a single shot.

Margar 2011-08-14 07:57:17

Hello Armenia lacks natural resources, we are surrounded by enemies, etc. but that is not the main reason why people have difficulties to live normal life. The whole system is built such that few per-cent get reacher and reacher, these people have monopoly in some areas and their business are aiming at 200% per year, not 20% like in developed world. Others either accept the reality or leave.

Bedo 2011-08-13 19:51:20

Dear Varouj, Wake up and smell the salt and stop looking for BBC conspiracies underneath every pillow. Just come to Armenia and visit Dzoragyugh, the village visited by the BBC reporter. You'll see the same thing - women left behind by their men folk who have left en masse for Russia to work. This is not complaining but a fact of life that challenges the nation, you and the rest of us. It's noot up to journalists to come up with solutions. Their job is to cover the facts on the ground and the underlying reasons for those facts. You talk of Italians, Turks and others immigrating. Of course they did; BUT THEY'RE LEAVING DIDN'T THREATEN THE VERY EXISTENCE OF ITALY, TURKEY, ETC. This is what is facing Armenia. Sure let's pull our worldwide resources together - BUT IT'S NOT HAPPENING!!You mention our brave Artsakh fighters of 20 years ago but perhaps you are not aware of the miserable condition many of those soldiers now face - no work, no social services....Don't they have the right to complain. Yes, we owe it to the memory of the 1.5 million Genocide victims to get our act together if Armenia is to survive the next few decades. Sadly, how many believe like you do?

varouj 2011-08-13 18:37:37

Dear Yeranuhi, I say believe in no one, certainly not in BBC. Do your own research as you are doing so well and publish those facts and try to come up with solutions. BBC had a piece on Arstagh recently with many lies and distortions. So we do not know what BBC is upto and why this sudden interest in Armenia. Do not forget that BBC or most Western media are no different then Pravda of Soviet times The key for us is to stay positive even in these challenging times for Armenia. Italians immigrated 60, 70 years ago to America because they were hungry in Italy. Turks immigrated to Germany 40, 50 years ago in the millions because they were hungry and there were no jobs in Turkey. I immigrated from my comfortable home in Bolis because of Turkish racism. So, it is sad but people immigrate. Armenia is a young country with many problems,yes. But we can not just sit back and complain all the time. We have to find solutions to our own problems. First we must have hope and determination like our Artsagh fighters two decades ago. We can and must pull together all our resources together and build such a strong Armenia that the future generation Armenians will line up to come back from abroad. We can do it and most importantly we owe this to our 1,5 million victims of the Genocide and to all those fighters that have lost their lives for Armenia and Artsagh. Paregamoren

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։

Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter

Բեռնվում է ...

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Երանուհի Սողոյան

«Մենք հո մեղավոր չենք, օր իրանց առած տոմսը տուդա-աբրատնի չէ, մենակ տուդա է» (վիդեո)

Մեկնաբանություններ (5)

Մեկնաբանել