Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման վերաբերյալ «Հետքի» հարցերին պատասխանում է թուրքագետ Հակոբ Չաքրյանը:

-Պարոն Չաքրյան, օգոստոսի 19-ի Ձեր ասուլիսի ժամանակ ասացիք, որ «Թուրքիան պիտք է շահագրգռված լինի Հայաստանի հետ հարաբերություններ ունենալով, քանի որ իր թշնամական քաղաքականությունը Հայաստանի նկատմամբ ձախողվել է»: Իսկ այն, որ Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը սառեցվել է, կարելի՞ է համարել Թուրքիայի թշնամական քաղաքականության հաղթանակ:

-Ոչ: Եթե Թուրքիան կարողանար հաղթանակ տանել Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցում, որևէ երկիր կամ գոնե 22 երկիր խորհրդարանի կամ պետության մակարդակով չէին ճանաչի:

-Խոսքը Սերժ Սարգսյանի` որպես նախագահ պաշտոնավարելու ընթացքում Ցեղասպանության ճանաչման միջազգային գործընթացի դադարելու մասին է:

-Ոչ, ես չեմ ընդունում, որ սառեցվել է, որովհետև այն երկրները (խոսքը Հայաստանի նկատմամբ բարյացակամ տրամադրված երկրների մասին է), որոնք պատրաստակամություն ունեին ճանաչել Ցեղասպանությունը, ճանաչել են: Անկախ այս` Գյուլի և այլնի հարցերից, այդ գործընթացը պետք է դանդաղեր: Այսինքն` այն երկրները, որոնք ճանաչելու հավանական թեկնածուներ են, արդեն ճանաչել էին: Երկրորդ փուլն էր սկսվել: Այդ դանդաղեցումը այդ երկրորդ փուլի հետ է կապված: Օրինակ` մենք ավելի շատ ոչ միայն Եվրոպայում, այլև, ասենք, իսլամական աշխարհում էլ կարող էինք Ցեղասպանության ճանաչման փորձեր անել: Դա կարող է լինել Լիբանանը, Եգիպտոսը (թեև կասկածում եմ), Սիրիան (կճանաչեր, բայց հիմա Թուրքիայի հետ խնդիրներ ունի: Մյուս կողմից` Ամերիկայի ճնշման տակ է անընդհատ. չի կարող իրեն թույլ տալ): Բայց Հայաստանում կան ուժեր, որոնք, չարանենգ մոտեցում ունենալով սեփական պետության և ժողովրդի նկատմամբ, այսպիսի բաներ են հորինում: Ինձ թվում է` դա հերյուրանք է:

-Դուք ակնարկում եք ընդդիմությա՞նը: Այո, ընդդիմությանը: Փորձագիտական շրջանակները ևս միաբերան բացասական գնահատեցին ապրիլի 22-23-ի հայտարարությունը, հատկապես դրա համար ընտրված օրը, և ասում էին, որ այդ հայտարարությամբ Սերժ Սարգսյանը կաթվածահար արեց Ցեղասպանության ճանաչման միջազգային գործընթացը: Սա ինչպե՞ս կարելի է մեկնաբանել:

-Այդ հայտարարությունը, իհարկե, փաստի առջև կանգնեցրեց Բարաք Օբամային, որ «հայ-թուրքական մերձեցումը շարունակվում է. եթե նա արտասանի ցեղասպանություն բառը, ապա կկասեցվի մերձեցումը»: Գուցեև փոխհամաձայնեցված էլ կարող է լինել Վաշինգտոնի և Անկարայի միջև:

-Ինչո՞ւ Հայաստանը կուլ տվեց փոխհամաձայնեցվածության այդ խայծը:

-Սկզբում էր, ինձ թվում է, կուլ տվել: Դեռ այն գաղտնի շփումները, որ ծավալվում էին Շվեյցարիայի Բեռն քաղաքում, արդեն խայծ էին: Սա սխա՞լ էր Հայաստանի կողմից: Չէ, դե այն ժամանակ չէիր կարող հաշվարկել, թե ինչ կլիներ: Բայց դու էլ չես կարող ամեն ինչ մերժել: Մենք մեծ պետություն չենք, բոլորին հակադրվելու հնարավորությունը չունենք: Այսինքն` մերժելու դեպքում ճնշումների թիրախը մենք էինք դառնալու:

-Պարոն Չաքրյան, Ձեր կարծիքով` ապրիլի 24-ից 1-2 օր առաջ կարելի՞ էր այդպիսի բան ստորագրել:

-Բայց այդ հայտարարությամբ չպետք է պայմանավորվի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի կասեցումը: Այդ հայտարարությունը դեռ նոր է եղել: Մինչ այդ էլ որևէ լուրջ տեղաշարժ չկար Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցում: Այն երկրները, որոնք հավանական ճանաչող երկրների ցանկում էին, արդեն ճանաչել էին: Եվ որոշակի դանդաղեցում գործընթացում պիտի նկատվեր: Իսկ ընդդիմության կամ ինչ-որ փորձագետների ասածներին ես չեմ հավատում: Դա իմ իրավունքն է: Իհարկե, իրենք էլ ինձ կարող են չհավատալ: Դա էլ իրենց իրավունքն է: Այդ փորձագետը, մյուսը, մյուսը չպետք է ելակետ ընդունի այս կամ այն քաղաքական ուժի կողմնորոշումը և համապատասխան վերլուծություններ կամ կանխագուշակումներ անի: Մինչդեռ անում են: Իհարկե, Հայաստանը վատ է կառավարվում: Բայց այս ազգային հարցերում հնարավորության սահմաններում Սերժ Սարգսյանի կառավարությունը զգայուն է: Երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը վերադարձավ և առաջին ելույթը ունեցավ Օպերայի մոտ, ասաց. «Եթե Ռոբերտ Քոչարյանը կարծում է, որ աջակցելով Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացին` Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կկարգավորվեն, չարաչար սխալվում է: Այդ հարաբերությունները միմիայն ես կարող եմ կարգավորել»: Դա գրված է: Ես էլ պատասխանել էի: