Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ ստորագրված արձանագրությունը ապրիլյան փաստաթղթի շարունակությունն է
«Ես գիտեմ, որ ապրիլին եղել է հայտարարություն: Հիմա ես գիտեմ, որ եղել է փաստաթուղթը, որը մենք այսօր կարդում ենք բոլոր լրատվամիջոցներով: Սա նոր բան է, որովհետև կա բանակցություն: Առաջին թղթից վերջին թուղթը հասնելը արանքում լինում են բազմաթիվ թղթեր: Ապրիլին ինչ է եղել` չգիտեմ, ինչ-որ մեկը գիտի՞: Բայց ես գիտեմ ինչ որ կա այսօր: Կա այսօրվա իրականությունը»:
Այս մասին այսօր Ֆրանսիական համալսարանում ուսանողների և լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Եվրախորհրդում ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ Զոհրաբ Մնացականյանը: Նա մեկնաբանում էր լրագրողներից մեկի դիտարկումը, որ այսօր Գալուստ Սահակյանը հայտարարություն է տարածել, որտեղ նշված է, թե Հայաստանի և Թուրքիայի միջև գիշերը ստորագրված արձանագրությունը նոր բան չէ և ապրիլին ստորագրված փաստաթղթի շարունակությունն է:
Մեկնաբանելով Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջեւ ստորագրված արձանագրությունը`
Եվրամիությունում ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ Ավետ Ադոնցն ասաց. «Այն, ինչ եղավ այսօր առավոտյան կամ երեկ երեկոյան ուշ` գիշերը, ինչ-որ հերթական քայլ էր այն նախաձեռնության, որը սկսել էր Հայաստանի Հանրապետությունը: Մենք նախաձեռնեցինք հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման այս ընթացքը, հանրապետության նախագահը հրավիրեց Գյուլին Հայաստան»:
Ավետ Ադոնցը նշեց, որ փաստաթղթում նախապայման չկա, և թուրքական կողմի ցանկացած փորձ` իրար «կապել» Արցախի հարցը և հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը, անտրամաբանական, անընդունելի և ձախողված է: «Բայց թուրքական էլիտան բոլոր իրենց հայտարարությունների ժամանակ բարձրացնում էր, իհարկե, Լեռնային Ղարաբաղի նախապայմանը: Դա չի աշխատի»,- ասաց նա:
Զոհրաբ Մնացականյանն էլ նշեց, որ հայկական կողմի համար «խստորեն անընդունելի էր, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների մեջ առկա լինի երրորդ կողմի գործոն: Խոսքը վերաբերում է Ադրբեջանին և Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի առկայությանը հայ-թուրքական երկկողմ հարաբերությունների գործընթացում»:
Հավանաբար անդրադառնալով 1915 թ. Ցեղասպանությանը` Զոհրաբ Մնացականյանն ասաց. «Մյուս հարցն, իհարկե, վերաբերում է մեր պատմական անցյալին: Մեր ժողովրդի մեջ` թե' Հայաստանում, թե' սփյուռքում, որևէ երկրորդ կարծիք չկա պատմությանը գնահատական տալ: Այսինքն` եթե կա մեկնաբանություն, որ «այսպիսով մենք հրաժարվում ենք մեր ցավագույն հարցից», ես չեմ կարծում, որ դա ճիշտ գնահատական է: Այդ համադրումը, որ մեզ անհրաժեշտ է զարգացնել երկկողմ հարաբերությունները, և մյուս կողմից` մենք շատ նրբազգաց ենք այն մեր անցյալին, և այն անարդարությունը, որ գոյություն ունի մինչև հիմա հայ ժողովրդի համար, այս երկուսի համադրման մեջ, ես կարծում եմ, որ ճիշտ գործընթաց է»:
Հավանաբար նույն ոճրագործությանը` 1915 թ. Ցեղասպանությանն անդրադառնալով` Զոհրաբ Մնացականյանը հավելեց. «Ես հատուկ շեշտեցի, որ մենք ունենք հստակ սահմաններ` կոմպրոմիսի գալու, և վստահ եղեք` հանրապետության նախագահը մեր համազգային լրջագույն խնդիրներին, ներառյալ այն խնդրին, որը վերաբերում է մեր պատմությանը, իր վերաբերմունքը չի տարբերվում յուրաքանչյուրի ուրիշի վերաբերմունքից»:
Լրագրողներից մեկը նշեց, որ Թուրքիայի արտգործնախարար Ահմեդ Դավութօղլուն նշել է, թե Թուրքիայի և Հայաստանի միջև ցանկացած հարաբերության հաստատում պետք է բխի նաև Ադրբեջանի շահերից:
Ավետ Ադոնցը պատասխանեց, որ Դավութօղլուն, ինչպես նաև Էրդողանը և Թուրքիայի ու Ադրբեջանի այլ քաղաքական գործիչներ, քաղաքագետներ շատ անգամ են խոսել այդ մասին, սակայն «եթե դուք թուղթը` այդ փաստաթղթերը, ուսումնասիրեք, կարդաք, որևէ կապ կամ նախապայման չեք գտնի»:
«Ուրիշ բան է, որ այդ նախապայմանները կարող են լինել ստվերային: Դա անընդունելի է»,- ասաց Ավետ Ադոնցը:
Ավետ Ադոնցը ևս համաձայնեց, որ գիշերը ստորագրված փաստաթուղթը ապրիլի 22 լույս 23-ին համաձայնեցված հայտարարության շարունակությունն է, «բայց սա արդեն պաշտոնական ընթացք է ստանում, այսինքն` սա պիտի արվեր ավելի շուտ: Ուշացումով, բայց եղավ»:
Ուսանողներից մեկը հարցրեց, թե որքանո՞վ էր ճիշտ հայ-թուրքական բանակացությունները սկսել ապրիլին` ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի` ապրիլի 24-ի ուղերձից առաջ, ինչի հետևանքով վերջինը խուսափեց 1915 թ. Ցեղասպանությունը ցեղասպանություն անվանելուց:
Ավետ Ադոնցն ասաց, որ համաձայն չէ «հարցադրման ձևին», թե «արվեց ապրիլին, որպեսզի ԱՄՆ նախագահ Օբաման իր հայտարարության մեջ չօգտագործի Ցեղասպանություն խոսքը»:
Նա համոզմունք հայտնեց, որ երբ էլ ստորագրվեր այդ հայտարարությունը, ԱՄՆ նախագահը Ցեղասպանությունը ցեղասպանություն չէր անվանի, իսկ այն ուղերձը, որը Օբաման ներկայացրեց ապրիլի 24-ին, որակապես տարբերվում է նախորդ ուղերձներից:
Ուսանողը նշեց, որ հայտարարությունը բացասական արձագանք ստացավ նաև սփյուռքում: Անդրադառնալով այս դիտարկմանը` Ավետ Ադոնցը տեղեկացրեց, որ որոշ քաղաքական ուժեր իրենց անհամաձայնությունը հայտնեցին հայտարարությանը. «Նույնիսկ եղավ քաղաքական ուժ, որը իշխանական կոալիցիայից դուրս եկավ դրա արդյունքում, մասնավորապես Դաշնակցությունը: Սա իրենց արձագանքն է, և դա իրենց իրավունքն է»:
Իսկ Զոհրաբ Մնացականյանը խորհուրդ տվեց խնդրին չնայել այն տեսանկյունից, թե ով է շահում և ով է պարտվում:
«Մեր գործում շահողի և պարտվողի խնդիրը շատ նվազ է: Եթե դու գնում ես բանակցության, որ տեսնես` ոնց ես անելու, որ դու ամեն ինչ վերցնես, դիմացինդ ոչինչ չստանա, ոչնչի չես հասնի: Այսինքն` «իրենք մեզ խաբում են, որպեսզի աչքերը փակեն, եվրոպացիներին, այսպես ասած, սիրաշահեն, մենք էլ, աչքերը ճպճպացնելով, նայում ենք, թե ինչպես են իրենք մեզ խաբում», իրականությունը այդպես չէ»,- ասաց Զոհրաբ Մնացականյանը:
Նրա խոսքերով` խնդրին պետք է «ավելի լայն» նայել:
«Ես կառաջարկեմ, որ մի քիչ ավելի լայն նայենք: Ես Ձեզ ասեմ մի քանի օրինակով, գլոբալ առումով: Հիշո՞ւմ եք` երբ Սովետ Միությունը փլվեց, աշխարհաքաղաքական փոփոխություն եղավ, ուժերի վերաբաշխում: Հիշո՞ւմ եք` երբ սեպտեմբերի 11 եղավ, աշխարհաքաղաքական փոփոխություն եղավ, չէ՞, նոր քաղաքականություն սկսեց զարգանալ: Լավ թե վատ` ես դա չեմ քննարկում: Ես տարածաշրջանային մակարդակով եմ ասում` գնահատեք` ինչ է սա նշանակում` ներառելով ձեր հիմնական գնահատականի մեջ, թե որքանո՞վ է սա էական փոփոխություն, որը նոր գործոն է դառնում և նպաստում է կամ նոր վտանգներ է ստեղծում մեր անվտանգության և մեր զարգացման համար: Իսկ ինչ վերաբերում է, որ իրենք փորձում են մեզ ներգրավել, որպեսզի մյուսին սիրաշահեն, մենք դա շատ լավ հասկանում ենք: Եվ բնական է` չենք գնա այնքան, որ մենք մնանք ոչնչով, իսկ իրենք բոլոր իրենց նպատակներին հասնեն»,- ասաց Զոհրաբ Մնացականյանը:
«Դիվանագիտության մեջ ընդունվա՞ծ են կեսգիշերային հանդիպումները, ստորագրությունները» լրագրողի հարցին նա արձագանքեց. «Շատ արագ պատասխանեմ: Եթե միջազգային կառույցում նստած ես և եթե փողը ունես, որ թարգմանիչներին տաս, կարող է դահլիճից դուրս չգաս»:

Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter
Մեկնաբանել