Բացառված է, որ ՀՅԴ խմբակցությունը ստորագրի արձանագրությունների ներկայիս տարբերակը

Բացառված է, որ ԱԺ ՀՅԴ խմբակցությունը «ներկա ձևակերպումներով, տեքստով» հայ-թուրքական արձանագրությանը կողմ քվեարկի: Այս մասին այսօր կազմակերպված մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ Աղվան Վարդանյանը:

Նա նշեց, որ իրենք արդեն «99,9 %-ով» ավարտել են արձանագրությունների իրենց առաջարկած փաթեթը, և առաջիկա օրերին կուսակցությունն այն կներկայացնի ոչ միայն լրատվամիջոցներին, այլև կփորձի «այլ ձևերով» տարածել հանրության շրջանում: ՀՅԴ-ի առաջարկած տարբերակում լինելու է ներկայիս արձանագրության տվյալ դրույթը` դրա տակ առաջարկված դրույթը, պարզաբանումը և հիմնավորումը: «Հիմնականում խնդիրները վերաբերում են նրան, որ միջազգային իրավունքի նորմերի սահմաններում մնալ, որևէ քողարկված այլ պարտավորություններ չստանձնել: Խոսքը վերաբերում է նրան, որ բացառենք Ցեղասպանության հարցը քննարկման նյութ դարձնելը, բացառենք լրացուցիչ պարտավորությունը` երկկողմ, բազմակողմ սահմանների ճանաչման, որովհետև մենք միջազգային կառույցների անդամ ենք, այս բոլորն արել ենք: Եվ նաև եթե խոսում ենք տարածքային ամբողջականության մասին, նաև խոսենք, օրինակ, ազգերի ինքնորոշման մասին: Եվ նաև այդ կարգի բաներ»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: Օրինակ` արձանագրության «կարևորելով սահմանը բացելու իրենց որոշումը» արտահայտությունը այն թյուր տպավորությունն է ստեղծում, թե Հայաստանն ու Թուրքիան հավասարապես մեղավոր են սահմանի փակ լինելու համար: ՀՅԴ-ի առաջարկած ձևակերպումը Հայաստանին շրջափակողի կարգավիճակից կազատի:

«Իսկապես խնդիր է փոփոխություններ անելու հնարավորությունը: Մի անգամ, կարծես, արտգործնախարարն էր ասում, որ «եթե մենք փոփոխություններ անենք, Թուրքիան էլ կանի»: Այ քեզ բան, թող անեն»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: Պատասխանելով լրագրողի այն հարցին, թե ի՞նչ կանի ՀՅԴ-ն, եթե իր դիրքորոշումը չընդունվի, Աղվան Վարդանյանն ասաց. «Վստահ եղեք, որ անպատասխան չենք թողնի»: Նա հավելեց, որ առայժմ աշխատում են հանրությանը ներկայացնել, որ կան վտանգներ, և դրանք պետք է չեզոքացնել: «Դեռ զինանոցը սպառված չէ», որ ՀՅԴ-ն պահանջի նախագահի հրաժարականը:

«Այս հարաբերությունների սկսումը մինչ հիմա Թուրքիային տվել է բազմաթիվ դրական բաներ, Հայաստանին զրկել է իր բազմաթիվ զենքերից: Եվ ինչքան սա երկարի, այնքան Հայաստանին վնաս է»,- ասաց ՀՅԴ Բյուրոյի անդամը:

ՀՅԴ-ն մանդատները վայր կդնի՞

Ասուլիսի ժամանակ հարց հնչեց, թե ՀՅԴ-ն ո՞ւմ հետ կհամագործակցի ԱԺ-ում, որպեսզի արձանագրությունները չվավերացվեն: Աղվան Վարդանյանը պատասխանեց. «ԱԺ-ում ուժերի հարաբերակցությունը բոլորիդ հայտնի է: Մեր պառլամենտի տասնամյակների քվեարկության փորձը բոլորիդ աչքի առաջ է: Բայց ես ուզում եմ հավատալ, որ նաև կոալիցիայի մեջ մտնող շատ ու շատ պատգամավորներ, ի վերջո, լուրջ, գիտակից մարդիկ են և կկարողանան հասկանալ, թե ինչ վտանգներ կան այստեղ: Ես վստահ չեմ, որ սա այն դեպքն է, երբ ուղղակի մեկ մատի հրահանգով բոլորը պետք է միասին անեն: Եթե անեն, ուրեմն իսկապես մենք մտածող, ինքն իրեն հարգող կամ պատվախնդրություն կամ կարևորագույն հարցերում որոշում կայացնելու ընդունակ կոալիցիայի անդամներ, պատգամավորներ չունենք»: Նա կարծիք հայտնեց, որ ՀՅԴ-ն միայնակ չի լինի, և «Ժառանգությունը» ևս դեմ հանդես կգա արձանագրություններին: «Ես չեմ բացառում հանգամանքների այնպիսի բացառումը, որ ուղղակի ոչ թե մենք մենակ լինենք, այլ ամբողջ պառլամենտը լինի միաձայն, բայց` մերժումի իմաստով»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: Նրա խոսքերով` իրենք այժմ խորհրդարանում լոբբինգ են անում իրենց տեսակետները տարածելու ուղղությամբ: Իսկ այն հարցին, թե ՀՅԴ-ն, արդյունքի չհասնելու դեպքում, կբոյկոտի՞ ԱԺ նիստերը և պատրա՞ստ է մանդատներից հրաժարվել` Աղվան Վարդանյանը պատասխանեց, որ մանդատները վայր դնելու «նպատակ» ՀՅԴ-ն առայժմ չունի:

ԱԳՆ խոսնակի ասածը «անհեթեթություն» է

Աղվան Վարդանյանի խոսքերով` ՀՅԴ-ն դեմ չէ իրոք առանց նախապայմանների հայ-թուրքական հարաբերությունների հաստատմանը, սակայն համոզված է, որ երկու երկրների միջև բարիդրացիական հարաբերություններ կարող են լինել, միայն եթե Թուրքիան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը և ձեռնամուխ լինի դրա հետևանքների վերացմանը: Աղվան Վարդանյանն ասաց, որ կարծես թե մենք լավ չենք կարդում, հայ-թուրքական արձանագրություններից բացի, Հայաստանի, Թուրքիայի և Շվեյցարիայի արտգործնախարարների հաղորդագրության հետևյալ դրույթը. «Հայաստանն ու Թուրքիան համաձայնեցին սկսել ներքին քաղաքական խորհրդակցություններ»: «Այն, ինչ մենք անում ենք այս 10 օրվա ընթացքում (մամուլի ասուլիսներ, հարցազրույցներ, փորձագետների կարծիքներ), շատ հեռավոր կապ ունի ներքին քաղաքական խորհրդակցությունների հետ: Քաղաքական խորհրդակցություն, համոզված եմ, նշանակում է այլ հարթության խորհրդակցություններ` Անվտանգության խորհրդում քննարկում, ԱԺ ղեկավարության, ֆրակցիաների հետ քննարկում, ԱԺ-ում լսումներ, կառավարությունում քննարկում և այլն»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: Նա հավելեց, որ ի տարբերություն Հայաստանի` Թուրքիայում փաստաթուղթը իսկապես քննարկվում է, և, օրինակ, հանդիպումներ են տեղի ունենում գլխավոր շտաբի գեներալների, խորհրդարանի ղեկավարության հետ: «Եվ այս մթնոլորտում ինձ համար ուղղակի տարօրինակ ու անհեթեթ էր երեկ արտգործնախարարության խոսնակի արտահայտությունները «Առավոտ» օրաթերթում:

«Քննարկումներն արդեն սկսված են, քանի որ խնդրի առնչությամբ տարբեր կարծիքներ են հնչում: Այս պահին քննարկում նախարարի հետ կլինի՞, կամ թե ի՞նչ ձևաչափով քննարկումներ կարող են նախատեսվել` չեմ կարող ասել: Բայց որ հավելյալ շփումներ կլինեն, հնարավոր է: Պարզապես դրանք պետք է հարմարեցվեն նաև նախարարի օրակարգի հետ»: Դարձյալ բացարձակ անհեթեթություն, տարօրինակություն: Պիտի արտգործնախարարությունը ուրիշ բան չունենար, քան թե զբաղվեր սրանով»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը:

Ըստ նրա` ԱԳՆ խոսնակը «ավելի հետաքրքիր» բան էլ է ասել. «Այսօր ընթացող քննարկումներն արդեն ցույց են տալիս, որ զգալի մասը կողմ է: Ես մտավախությունների մասին չեն խոսում, ուղղակի արձանագրում եմ փաստ` անցած 8 օրվա ընթացքում տեղի ունեցած քննարկումները ցույց են տալիս, որ հասարակության զգալի մասը կողմ է»: Աղվան Վարդանյանն այսպես արձագանքեց. «Եթե մենք այսպես ենք հասկանում քաղաքական խորհրդակցությունները, և եզրակացությունը այսպիսին է լինելու, ապա ես խիստ կասկածներ ունեմ մեր արտգործնախարարության` ընդհանրապես փաստաթղթեր կարդալու ընդունակության վերաբերյալ»: Նա ասաց, որ իրեն մտահոգում է հայկական կողմի` ստորագրված արձանագրությունների վտանգները «չտեսնելու հիվանդությունը», թե «ամեն ինչ շատ լավ է, փայլուն փաստաթղթեր են»: «Դրանք մի քանի կայքէջեր են, մի քանի թերթեր են (եթե հետևեք, կտեսնեք այդ կայքէջերը որտեղից են ղեկավարվում) և ինչ-որ ցուցակով փորձագետներ, որոնց եթե ասում ես. «կարծիքը էսպես կասեք», հերթով հավաքվում և ասում են տարբեր տեղերում: Նաև Հանրապետական կուսակցության որոշ ներկայացուցիչներ»,- ասաց ՀՅԴ բյուրոյի անդամը: Նա նշեց, որ սեպտեմբերի սկզբին ՀՀ դեսպանների հետ կայացած ամենամյա հավաքի ժամանակ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հետևյալ հանձնարարականը տվեց. «Դուք պետք է մանրամասնեք և բացատրեք նախաստորագրված արձանագրությունների դրույթները` դրական և, ինչու չէ, խնդրահարույց բոլոր բաղադրիչներով»:

«Անցել է 10 օր. ո՞վ ի՞նչ է արել պետական մարմիններից, ղեկավարներից, պետական գործիչներից` արտգործնախարարից սկսած: Նայեք և համեմատեք Թուրքիայի արտգործնախարարի` Դավութօղլուի շարժը. օր չկա, որ այս թեմայով որևէ տեղ հանդիպում, ելույթ, ասելիք չունենա»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը:

Նա անդրադարձավ ՀՀԿ մամուլի խոսնակի այն «մեղադրանքին», թե ՀՅԴ-ն եղել է կոալիցիայի անդամ, երբ ընդունվել է ՀՀ ազգային անվտանգության հայեցակարգը, որի մեջ նշվում է, որ Հայաստանը կողմ է առանց նախապայմանների Թուրքիայի հետ հարաբերությունների հաստատմանը: Ուրեմն ինչո՞ւ է հիմա ՀՅԴ-ն բողոքում: Աղվան Վարդանյանի համոզմամբ` ՀՀԿ-ական պատգամավորը մոռանում է նույն հայեցակարգի մյուս հիմնարար դրույթը. «Հետամուտ լինելով Հայոց ցեղասպանության համընդհանուր, այդ թվում` Թուրքիայի կողմից ճանաչմանն ու դատապարտմանը` Հայաստանը այն դիտարկում է ոչ միայն պատմական արդարության վերականգնման, այլև տարածաշրջանում փոխադարձ վստահության մթնոլորտի ձևավորման և ապագայում նման ոճիրների կանխարգելման համատեքստում»: «Մեր անվտանգության այս դրույթը այսօր գործո՞ւմ է: Եթե գործում է, ես առաջարկում եմ` թող մեր արտգործնախարարը դիմի աշխարհի իր կոլեգաներին, նամակ գրի ԱՄՆ-ի իր կոլեգային, ԱՄՆ կոնգրեսին, ելույթ ունենա առաջիկա օրերին ՄԱԿ-ի համաժողովում և հայտարարի, որ «այո, մենք գնում ենք Թուրքիայի հետ հարաբերությունների բնականոնացման, բայց մենք պահանջում ենք, առաջարկում ենք, համարում ենք, որ ճիշտ հարաբերություններ կլինեն, եթե Թուրքիան և աշխարհը ճանաչեն Ցեղասպանությունը որպես այդպիսին»:

Կանի՞ այդպիսի բան այսօր Հայաստանի արտգործնախարարը: Կասկածում եմ, որ կանի: Եթե չի անելու, ուրեմն մենք ունենք լուրջ մտահոգություն, որ այստեղ վատ քողարկված նախապայման, իրոք, կա»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: Նա նշեց, որ հայ-թուրքական բանակցությունների վերջին 1 տարին ապացուցել է, որ Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը կասեցված է: Իսկ ապրիլի 22-23-ին և օգոստոսի 31-ին ստորագրված փաստաթղթերում ոչ մի տեղ նշված չէ «առանց նախապայմանների» արտահայտությունը: «Ասում ենք. «Ղարաբաղն այս փաստաթղթում չկա»: Բայց այսօր` արձանագրությունների հրապարակումից հետո, և' Թուրքիայում, և' Ադրբեջանում մի հարց է քննարկվում. «Դուք ինչպե՞ս եք գնում Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարելավման, երբ Ղարաբաղի հարցը հանգուցալուծված չէ»»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: Նա ընդգծեց, որ եթե Թուրքիայում և Ադրբեջանում խոսում են միմիայն Արցախի խնդրից, ուրեմն Թուրքիայի մյուս նախապայմանները` Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացից հրաժարում և Հայաստանի ու Թուրքիայի միջև ներկայիս սահմանների ճանաչում, համարում է իրացված: «Խելամիտ ժամկետ» Անդրադառնալով արձանագրությունների սահմանած ժամկետներին` Աղվան Վարդանյանն ասաց, որ 6 շաբաթ պետք է ներքին քաղաքական խորհրդակցություններ ընթանան, հետո նախաստորագրված արձանագրությունները ստորագրվեն, հետո «խելամիտ ժամկետներում» վավերացվեն երկու երկրների խորհրդարանների կողմից: Վավերացումից հետո ուժի մեջ կմտնեն փաստաթղթերը, ինչպես նաև ժամանակացույցը: «Եթե մենք, փաստորեն, հոկտեմբերի կեսերին ունենում ենք ստորագրված փաստաթղթեր, անձամբ ես կարծում եմ, որ առավելագույնը մինչև տարեվերջ այդ «խելամիտ ժամկետը» պիտի ավարտված համարել, որովհետև նրանք կարող են մտնել 2-րդ փուլի մեջ: Եվ արդեն ձգենք սա ևս մի 6 ամիս, և էլի մի 6 ամիս մեր հարցերը միջազգային օրակարգից դուրս մնան»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը:

Նա նշեց, որ «խելամիտ ժամկետ» արտահայտությունը ևս վտանգ է պարունակում: Եվ հայկական կողմը` որպես պետություն, պետք է սահմանի այդ «խելամիտ ժամկետը» և ասի, որ եթե այս ժամկետում Թուրքիան համապատասխան քայլեր չանի, ինքը իմանա, թե ինչ է անելու:

Նախաշեմին չենք

Աղվան Վարդանյանի խոսքերով` 3 ամիս շարունակ ամենից շատ քննարկվում էր Սերժ Սարգսյանի` Թուրքիա գնալ-չգնալու հարցը: Սակայն արձանագրությունների նախաստորագրումից հետո խնդիրն այլևս չի քննարկվում, քանի որ բոլորին թվում է, թե «արդեն ամեն ինչ շատ լավ է, ուրեմն պետք է գնա»: Մինչդեռ նախագահը հստակ հայտարարել էր, որ «Թուրքիա կգնա բաց սահմանով, կամ եթե լինենք Հայաստանի ապաշրջափակման նախաշեմին»: «Բնականաբար, սահմանը բաց չէ, բայց արդյոք մենք «նախաշեմի՞ն ենք»:

Բոլորովին բացառված չէ, որ «խելամիտ ժամկետը», որը հաղորդագրության մեջ նշված է, անսահման ձգվի, Թուրքիան այդպես էլ քայլ չանի և նախագահի այցը ևս մի առիթ դառնա` շահարկելու հարաբերությունների ընթացքը և դուրս պահելու Հայկական հարցը միջազգային օրակարգից: Այնպես որ, ես կարծում եմ` որևէ «նախաշեմի» մենք չենք գտնվում, և մեր նախագահը հանգիստ կարող է չգնալ Թուրքիա»,- ասաց Աղվան Վարդանյանը: