Օգոստոսի 26-ին Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը հայատարարություն էր տարածել, որում ՀՀ կրթության և գիտության նախարարությունը մեղադրվում էր դասագրքերի մրցույթում մարդու իրավունքների խախտման մեջ: Հայտարարությանը հետևեց ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության արձագանքը, որին ի պատասխան հրապարակվեց նաև ՄԻՊ գրասենյակի հայտարարությունը:

Նույն օրը ՀՀ ԿԳ նախարարությունը պաշտոնապես ստացել է Մարդու իրավունքների պաշտպանի կողմից «Մարդու իրավունքների խախտում հայտնաբերելու և դրանք վերացնելու նպատակով անհրաժեշտ միջոցառումներ ձեռնարկելու առաջարկ ներկայացնելու» մասին (25.08.2011թ.) երկու որոշումը: Խնդրի վերաբերյալ ներկայացնում ենք հետևյալ պարզաբանումները.

1. Մարդու իրվունքների պաշտպանն իր որոշման մեջ մեղադրում է ՀՀ կրթության և գիտության նախարարությանը, որ դասագրքերի գնահատումն իրականացնող մրցութային հանձնաժողովի անդամ է հանդիսացել մրցույթի արդյունքում հաղթող ճանաչված դասագրքի խմբագիր Լ. Մաթևոսյանը: Պաշտպանն իր գրության մեջ չի ներկայացրել վերը նշվածը հավաստող որևէ ապացույց և եզրակացություն է կատարել դիմողի՝ Հովհաննես Բարսեղյանի հայտարարության հիման վրա:

ՀՀ կրթության և գիտության նախարարությունը տեղեկացնում է, որ իրականում տվյալ մրցույթում հաղթող ճանաչված «Զանգակ-97» հրատարակչության ներկայացրած «Երկրաչափություն. 7» դասագրքի հեղինակային խմբի կազմում ընդգրկված են Լ. Ս. Աթանասյանը, Վ. Ֆ. Բուտուզովը, Ս. Բ. Կադոմցևը, Է. Հ. Պոզնյակը, Ի. Ի. Յուդինան, իսկ թարգմանությունը, փոխադրումը և լրացումը կատարել է Ս. Է. Հակոբյանը: Դասագրքի գեղարվեստական խմբագիրն է Արա Բաղդասարյանը:

Հետևաբար, Լ. Մաթևոսյանը գրքի հեղինակային, խմբագրական, թարգմանչական աշխատանքներում որևէ մասնակցություն չի ունեցել (տես տպագրված դասագրքի համապատասխան էջերը): Նշված փաստը հաստատում է նաև Լ. Մաթևոսյանի հավաստագիրը, որ նա մրցույթին ներկայացված դասագրքերի հեղինակ, համահեղինակ, խմբագիր, թարգմանիչ կամ մրցույթին մասնակցող որևէ հրատարակչության աշխատակից չէ:

2. Մարդու իրավունքների պաշտպանի մեկ այլ որոշումը վերաբերում է քաղաքացի Համլետ Միքայելյանի բողոքին: Այդ կապակցությամբ ներկայացնում ենք Համլետ Միքայելյանի «Ընդդեմ ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության ու ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության ուսուցիչների հանձնաժողովի՝ 2011 թվականի ապրիլի 30-ի որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին» հայցադիմումի ընդունումը մերժելու մասին ՀՀ վարչական դատարանի որոշումը (տես ՀՀ վարչական դատարանի 11.07.2011թ. որոշում /ՎԴ-3201/05/11):

Որոշման ընդունումից հետո Հ. Միքայելյանը դիմել է ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարան, իսկ «Մարդու իրավունների պաշտպանի մասին» ՀՀ օրենքի 10-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է. «Պաշտպանը չի քննարկում այն բողոքները, որոնք պետք է լուծվեն միայն դատական կարգով, ինչպես նաև դադարեցնում է բողոքի քննարկումը, եթե քննարկումն սկսելուց հետո շահագրգիռ անձը հայց կամ բողոք է ներկայացրել դատարան»:

3. Տեղեկացնում ենք, որ մրցույթին ներկայացված դասագրքերի հեղինակները մրցույթի մասնակիցներ չեն և պայմանագրային հիմունքներով քաղաքացիաիրավական հարաբերություններ են ունեցել միայն հրատարակչական կազմակերպությունների հետ, իսկ դասագրքերի մրցույթի իրական մասնակիցները՝ որպես պայմանագրային հարաբերությունների սուբյեկտներ, հանդիսանում են հրատարակչական կազմակերպությունները: Հետևաբար տվյալ գործընթացում հեղինակների պարագայում մարդու իրավունքների խախտում չէր կարող լինել:

Հավելենք, որ մրցույթի կազմակերպման օբյեկտիվության հետ կապված հրատարակչական կազմակերպությունների կողմից, այդ թվում «Էդիթ-Պրինտ» և «Տիգրան Մեծ», որևէ առարկություն կամ բողոք չի արձանագրվել: Ավելին, զանգվածային լրատվամիջոցներով հրապարակվել է «Տիգրան Մեծ հրատարակչություն» ՓԲԸ գլխավոր տնօրեն Վրեժ Մարկոսյանի դրական կարծիքը մրցույթի կազմակերպման վերաբերյալ (տես «Հայաստանի Հանրապետություն» 07.07.2011թ. (համար126), Tert.am):

Կրկին հայտնում ենք, որ այս տարվա մրցույթի արդյունքներով հաղթող են ճանաչվել լավագույն դասագրքերը: Ինչ վերաբերում է մրցույթների ընթացակարգերի բարելավման գործընթացին, ապա դրանց վերաբերյալ ՀՀ կրթության և գիտության նախարարությունը բարձրաձայնել է և Ազգային ժողովում, և զանգվածային լրատվամիջոցներով, և Մարդու իրավունքների պաշտպանին ուղղված գրության մեջ: Մրցութային ընթացակարգերի բարելավումները կիրականացվեն մինչև տարեվերջ, այդ թվում նաև հանրային քննարկումների արդյունքում:

Կրթության և գիտության նախարարություն