Հեռուստատեսության և ռադիոյի ազգային հանձնաժողովի նախագահ Գրիգոր Ամալյանի այսօրվա ասուլիսը նվիրված էր Էրոտիկ բնույթի հեռուստառադիոհաղորդումների, սարսափ և ակնհայտ բռնություն պարունակող ֆիլմերի, ինչպես նաև անչափահասների առողջության, մտավոր և ֆիզիկական զարգացման, դաստիարակության վրա հնարավոր բացասական ազդեցություն ունեցող հաղորդումների չափորոշիչների նախագծին: Ասուլիսին բանախոսն ու լրագրողներն անդրադարձան նաև հայկական սերիալներին: Ցույց ենք տալիս բացառապես հայկական իրողություններից դուրս, կրիմինալ մի աշխարհ, որը նույնիսկ 30-ական թվերի իտալական կամ ամերիկյան իրականության հետ որևէ առնչություն չունի: Բոլորս բացահայտ գիտենք, որ սա իրոք ստեղծագործական մոտեցում է, այն իրողությունը չէ, որի մեջ մենք ապրում ենք: Մյուս կողմից ասում ենք. «Ինչ կա, երեխան թող հասկանա, որ սա ինչ-որ բանի գեղարվեստական մոտեցում է»: Բայց այդ նույն երեխաները, շատ լուրջ ընկալելով, թե այսպիսին է այն արտաքին աշխարհը, որի մեջ իրենք ապրում են, սկսում են աշխարհի հետ իրենց հարաբերությունները արդեն վարել ու ճշտել հատկապես խաղի այդ կանոններով: Ձեզ հայտնի՞ է, օրինակ, ո՞ր դեպքից Ամերիկայում սկսվեց չափորոշիչների կիրարկումը, ինչո՞ւ Ամերիկայի պետությունը որոշեց, որ ինքը պիտի սահմանի և կիրառի: Այ նույն կրիմինալ, արյունոտ սերիալների արդյունքում դպրոցում անչափահասի կողմից կատարված սպանության պատճառով: Հախուռն ձևով գնում էին չկարգավորվող, կոմերցիոն պահանջված նույնատիպ հաղորդումներ, և արդյուքը ողբերգական եղավ. երեխան, նույն սերիալի բառերը գոչելով, սպանեց իր համադասարանցուն: Երեխան ընկելել է, որ «սա է մեր իրողությունը, և այսպես պետք է ապրել աշխարհում: Շատ գործնական»: Որքանո՞վ են համապատախանում իրականությանը այն տեղեկությունները, որ Բաղրամյան 26-ից ուղիղ հրահանգ է իջեցվել, որ այս շաբաթ արդեն որոշ սերիալներ փակվեն: Մասնավորապես մեկ օրում «Որոգայթ» և «Որբերը 2» սերիալների 2 սերիա են ցույց տալիս, շաբաթ օրերին են ցույց տալիս: Ո՞վ է իջեցրել հրահանգ: Նախագահականից: Ո՞ւմ: Հեռուստաընկերություններին: Դրա համար Դուք` որպես լրագրող, դիմեք հանրապետության նախագահի աշխատակազմի պաշտոնատար անձանց: Ես հետախուզական ծառայություն չեմ, որ լրատեսներ պահեմ, տեսնեմ` նախագահականը ինչ շփումներ ունի տարբեր հարաբերություններում: Ինձ հրահանգ որևէ մեկից չի իջեցվել: Եթե հրահանգ պիտի համարեք օրենքի դրույթը, որը սահմանված է, այդ դեպքում ` ինձ հրահանգել է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը` ստեղծել չափորոշիչներ: Հարցը, իրոք, Դուք պիտի ուղղեք նախագահականին, ստանաք սպառիչ պատասխաններ: Ես որևէ մարմինների հետ նախագահականի հարաբերությունների մեջ չեմ ներխուժում: Ո՞ր սերիալներն են նախընտրելի դառնալու: Ես ստիպված կլինեմ իմ` որպես հեռուստադիտողի, անձնական ճաշակը արտահայտել: Իհարկե, անձամբ ինձ համար, նախընտրելի կլինեն գեղարվեստական բարձր արժեք, ճանաչողական արժեք ներկայացնող, հումանիստական գաղափարներ քարոզող սերիալները: Բայց մեկ ուրիշի համար կարող է բոլորովին այլ սերիալ նախընտրելի լինել, ենթադրենք` ընտանեկան մի մելոդրամա, սիրային մի սերիալ: Մեր տեսակետից` նախընտրելի են այն սերիալները, որոնք բավարարում են չափորոշիչների պահանջներին: Բացառապես նախնական ցենզուրայի մոտեցում այստեղ չկա և որդեգրված չէ: Օրենսդրորեն հրապարակված է` ինչ չի կարելի անել: Ենթադրվում է, որ հեռուստաընկերությունները ողջամտության կանխավարկածով գիտեն` սա անել չի կարելի, և զերծ են մնում: Եթե որևէ տեղ թույլ են տվել խախտում, ուրեմն տույժի կենթարկվի: Դուք ո՞նց եք պատկերացնում` մենք Հայաստանի մի քանի տասնյակ հեռուստաընկերությունների հաղորդումները սկսենք նախապես դիտել: Եթերի՞ց եք վերահսկելու: Վերահսկողական խնդիրը իրոք լուրջ է, որովհետև այն տեխնիկական հնարավորությունը, որն ունի մեր հանձնաժողովը, թույլ չի տալիս իրականացնել նույնիսկ երևանյան հեռուստաընկերությունների եթերի անմիջական դիտում: Մենք այսօր ունենք հնարավորություն ձայնագրել ընդամենը 8 հեռուստաեթեր: Նախկինում մենք այլ բաղադրիչներ էինք դիտում, հնարավոր էր արագացված ընթացքով առաջ-հետ տանել կադրերը: Քանի որ հիմա նաև բովանդակային խնդիր առաջացավ, այս դեպքում պարզապես աշխատակիցը չի կարողանալու արագացված դիտմամբ նայել հաղորդումներ. նա պիտի հետևի նաև տեքստին: Ստացվում է, որ եթե մենք ունենք որևէ 24-ժամյա եթերաալիքի մեկ օրվա ծրագիրը վերահսկելու խնդիր, առնվազն մեկ աշխատակցի 3 աշխատանքային օր է պետք` ուղղակի վերծանելու համար: Կամ 3 աշխատակցի մեկ օր պիտի նստեցնես, որ մի ալիքի տարբեր ժամերը սկսեն նայել: Մոտեցումը լինելու է նորից հետևյալը. անել այնքան, որքան հնարավորություններ ունենք` և աշխատակազմի, և տեխնիկական հնարավորությունների իմաստով, մյուս կողմից` իհարկե անմիջական անդրադարձ անել հրապարակումներին, բողոքներին, քաղաքացիների, հասարակական կազմակերպությունների տրամադրած տեղեկատվությանը: Այսինքն` հավակնել կատարյալ, տոտալ եթերի վերահսկողության չենք կարող: Անանուն բողոքներն ընդունվելո՞ւ են: Ես, որպես սկզբունք, անանուն բողոքները և գրությունները ընդհանրապե չեմ նայում, որովհետև մի կողմից դա ինձ թույլ է տվել օրենսդրությունը, մյուս կողմից` դա ներքին բարոյական կեցվածք է: Դատելով ներկայիս եթերից` հնարավո՞ր է ասել, որ հեռուստաընկերություններում արդեն ինքնամաքրման ինչ-որ գործընթաց է գնում, հատկապես որ սերիալները արագացված կարգով են ցույց տալիս: Առաջին անգամ չէ, որ մենք տեսնում ենք, որ այնքան ժամանակ, քանի դեռ հեռանկարում չի երևում պատժամիջոցը, հեռուստաընկերությունները գործում են շատ ազատ: Ես իհարկե պիտի ներողություն խնդրեմ շատ հեռուստաընկերություններից, բայց երբեմն տպավորություն է ստեղծվում, թե մենք գործ ունենք, այսպես ասած, նարկոբիզնեսի հետ, այսինքն` «ես գիտեմ, որ շատ վատ բան է ուրիշի երեխայի համար, բայց դա ինձ փող է բերում, դրա համար ես այդ այլանդակությունը հեռարձակում եմ»: Այս օրերին ես ինքս եմ տեսնում ` ինչ փոփոխություններ են կատարվում: Մի կողմից պարզ է, որ հեռուստաեթերը ինքը իներտ հասկացություն է, որտեղ ներդրումներ են, սերիալներ են և այլն: Անիմաստ է սպասել վերջին օրվան, և այդ օրվա մեջ փորձել փոփոխություններ անել: Բայց մյուս կողմից արդեն նաև այդ մարդիկ են հասկանում, որ «եթե մենք պիտի փոփոխություններ անենք, ավելի լավ է չլինենք առաջին պատժվողը, որովհետև դա նաև իմիջային խնդիր է»: Տպագիր մամուլում ես տեսնում եմ տարբեր մոտեցումներ. ոմանք կարծում են, որ ճիշտ էր, արժեր չափորոշիչները սահմանել և կիրառել, ոմանք դրա տակ տեսնում են ինչ-ինչ վտանգներ, ներկայացնում են, որ պետք չէ դա անել և այլն: Բայց հեռուստաընկերությունների կողմից համենայն դեպս որևէ նեգատիվ տեսակետ ես չեմ տեսել, որովհետև այս ընթացքում հեռուստաընկերությունների հետ մի քանի հանդիպումներ են եղել: Նաև բացառապես անձնական զրույցների ժամանակ իրենք համամիտ են, որ կիրառումը տեղին է: «Որբերը» և «Որոգայթ» սերիալները, որոնք շատ արագ ուզում են ավարտվել, այդ չափորոշիչների տակ ընկնո՞ւմ են: Սերիալ արտադրող որևէ ընկերություն կարող էր ուղղակի հաջորդ սերիայից ձևափոխել հաղորդման ֆորմատը, այսինքն` չեմ կարծում, թե նույն սյուժեն չէր կարելի իրականացնել առանց գռեհկաբանության, հայհոյախոսության, արյունալի տեսարանների և այլն: Հեռուստաընկերության ընտրությունն էր` մի քիչ վերափոխե՞լ հաղորդման կուլտուրան, ուղղակի զտե՞լ այս չափորոշիչներին համապատասխան, թե՞ ընդհանրապես դադարեցնել այս մի սերիալը և գնալ նոր սերիալների արտադրության: Կարծում եմ` հեռուստաընկերությունները իրենց սերիալները վաճառում են կրիչներով, DVD-ներով և իրենց համար տնտեսապես ավելի շահեկան է եղել սկավառակների վաճառքը և ոչ թե ինչ-որ սերիալների մեջ ոճական և այլ փոփոխություններ մտցնելը: Ես համոզված եմ, որ սերիալների քանակությունը չի պակասելու: Մարդիկ կանեն` այլ կուլտուրայով և շատ սերիալներ, որովհետև հանրությունը կարծես թե սերիալներ նայում է: Անձամբ ես այն մարդկանցից եմ, ովքեր մեծ նվաճում են համարում հայկական եթերում սերիալների հայտնվելը: Անակախ նրանից` լա՞վն են իրենց «մանկության» այս փուլում, թե չէ՞, բայց որպես երևույթ` դու պիտի դա մի անգամ հաղթահարես, որպեսզի արդեն անցնես լուրջ կինոարտադրությանը: Այս պահին ինքնագնահատական տվել են բացառապես հեռուստաընկերությունները: Ես այս պահին չէի ուզենա նախապես որևէ սերիալի նկատմամբ կանխակալ գնահատական տալ, որովհետև, այդուհանդերձ, գնահատականներ տալու է հանձնաժողովը իր ողջ կազմով: Ես նաև չէի ուզենա, որ իմ արդեն հնչեցրած կարծիքը կաշկանդեր ընկերներիս հետագայում որոշումներ կայացնելիս: