Մի քանի տարի առաջ Արարատի մարզի Դիմիտրով գյուղի տներից մեկն այրվել է: Կրակը մեծ դժվարությամբ է հաջողվել մարել, քանի որ գյուղում ջուր չի եղել, առուները ցամաքած են: Ջուր չլինելու խնդիրն այսօր էլ առկա է թե այս, թե Դիմիտրովին հարակից մյուս գյուղերում՝ Մասիսում, Բուրաստանում եւ այլն: Գյուղացիները հավատացնում են, որ չնայած այս տարվա առատ անձրեւներին՝ իրենց դաշտերն ամբողջովին չորացել են, իսկ բերքը չորությունից փչացել է: Արտաշատի տարածաշրջանի գյուղերում ոռոգման ջրի խնդիրը նոր չէ: Ըստ գյուղացիների` 10 տարուց ավելի է, ինչ գյուղատնտեսական աշխատանքներ են կատարում, բայց վերջում ջուր չլինելու պատճառով դատարկաձեռն են մնում: Օրերս Դիմիտրով գյուղում էինք: 73-ամյա Մանյա Գեւորգյանը, իշխանավորներին անիծելով, տնետուն ընկած` հարեւաններից ռետինե խողովակ էր խնդրում: Նա ցանկանում էր խողովակով ջուր հանել արտեզյան հորից եւ այդ եղանակով ջրել իր տնամերձ հողամասը. «Ինչքան կգնա, կգնա, մնացածը թող մնա չորանա»: Նրա պատմելով` գյուղացիները դաշտերը չեն կարողանում ջրել, քանի որ ոռոգման ջուր չեն տալիս: «73 տարեկան եմ, էս տարիքիս հող եմ մշակում, հազար մետր հող եմ արել, բայց մի շաբաթ ա՝ ջուր չեն տալիս, որ մենք ջրենք: Գյուղապետին ասում եմ, ասում ա՝ դա մեր գործը չի, բա լավ, ու՞մ գործն ա»: 73-ամյա կինը վրդովված էր, ասում է՝ եթե հիմա սրտի աշխատանքը ստուգեն, կտեսնեն, որ նորմայից մի քանի անգամ ավելի է զարկում: «Հիմա են մեզ սպանում, հիմա թող գան սպանեն, ավելի ձեռնտու է, քան որ 73 տարեկանում էդքան տանջվում եմ, որ հաց ստեղծեմ, ձմեռը նստեմ, ուտեմ: Եկեք մեր դաշտերը նայեք, ամայի են, չորացած»,- ասում է Մանյա Գեւորգյանը: Իր միակ եկամտի՝ 18 000 դրամ թոշակի մեծ մասը տիկին Մանյան ծախսել է սերմացու ձեռք բերելու վրա: «Էն ժամանակ որ ընտրություն է գալիս, 5000-ով խաբում են ժողովրդին, աում են՝ ընտրեք մեզ, եթե չընտրեք էլ, մենք ընտրված-պրծած ենք,- ասում է Մանյա տատն ու ավելացնում:- Ընտրվում են ու քամում ժողովրդին: Ջրում պրծնում ենք, ջրի վարձը տալիս ենք: Բայց ջուր չկա: Ասում են՝ փողը տուր: Բայց որ ես ցանք չունեմ, եկամուտ չեմ ստեղծում, որտեղի՞ց տանեմ փող տամ: Մեշոկները լցրել են պատգամավորները, իսկ քյասիբին քացով խփում են»: Գյուղի վիճակը բոլորովին այլ գույներով ներկայացրեց Դիմիտրովի համայնքապետ Արման Իոնանովը: Երբ նրանից հետաքրքրվեցինք, թե գյուղն ինչ խնդիրներ ունի, Ա. Իոնանովը խուսափեց կոնկրետ պատասխան տալ` ասելով, թե բոլոր գյուղերն էլ խնդիրներ ունեն, եւ Դիմիտրովը բացառություն չէ: «Բայց գյուղ կա՞, որ խնդիրներ չունենա: Պրինցիպի, գլոբալ խնդիրներ չունենք»: Գյուղի կենտրոնում համայնքապետի շուրջ հավաքված գյուղացիները դժգոհում էին, որ Դիմիտրովում ոռոգման ջուր չկա, իսկ համայնքապետը հակադարձում էր, թե` նորմալ ա, մենք ջրի խնդիր չունենք: «Գյուղում աշխատող մարդն աշխատում է, իր համար ամեն ինչ ստեղծում է, ջուրն էլ, ամեն ինչն էլ»,- համոզված է համայնքապետը: Արման Իոնանովը սաստում էր այն գյուղացիներին, ովքեր դժգոհում էին իշխանությունների անտարբերությունից: «Տո ի՞նչ է եղել, ամեն ինչ լավ է»,- անընդհատ կրկնում էր համայնքապետը: Երբ նրան հրաժեշտ տվեցինք, գյուղացիները բացատրեցին, թե ինչու է Ա. Իոնանովը այդքան գովում իշխանություններին եւ խուսափում լրագրողներին ներկայացնել գյուղի իրական խնդիրները: Գյուղացիների ասելով` համայնքապետը խնամիական կապեր ունի ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանի հետ, այդ պատճառով էլ չի անկեղծանում: Անդրադառնալով գարնան ցրտահարության ու անձրեւների պատճառով գյուղացիներին հասցված վնասերին` Ա. Իոնանովն ասաց, որ հիմնականում վնասվել են ծիրանի այգիները: Վտանգի տակ են նաեւ ցորենի ցանքատարածությունները: Անձրեւներից հացահատիկի արտերը դեղնել են, ինչը լավ բերք չի ենթադրում: Դիմիտրովում նույնպես մարդիկ ապավինել են վարկերին. գյուղի 80 տոկոսը տարբեր բանկերից վարկեր է վերցրել: Համայնքապետի ասելով` ռիսկը մեծ է եղել, ուստի մարդիկ մեծ գումարներ չեն վերցրել` միջինը 800-1000 դոլար: Դիմիտրովի գյուղատնտես Հրաչ Յակուբովն էլ հաստատեց, որ իրենց գյուղի առաջնահերթ խնդիրը ոռոգման ջուրն է: «Չգիտեմ` ինչով է դա բացատրվում, բայց ժամանակին ոռոգման ջուր չեն տալիս»: Այս խոսքից հետո համայնքապետը կարգադրեց գյուղատնտեսին «ավելորդ բաներ չխոսել»: Գյուղատնտեսը փորձեց վերաձեւակերպել իր ասածը ու ամբողջ մեղքը գցեց անձրեւների վրա: Ապա ավելացրեց, որ ջուրն էլ է ապրանք, ու դրա համար պետք է գյուղացիները վճարեն: «ՋՕԸ-ի պետը մի քանի օր առաջ իմ մոտ էր, ասում էր, որ մարդիկ պետք է հավաքվեն, պահանջ ներկայացնեն, որ իրենց ջուր տան: ՋՕԸ-ի համար էլ է դժվար, եթե մի հոգի ջուր է ուզում` ընկերությունը չի կարող այդ մեկին ջուր տալ: Օրինակ` երեկ մի կին էր եկել գյուղապետի մոտ, ասում էր` ես պետք է իմ հողամասը ջրեմ, ջուր տվեք, բայց ընկերությունը մի հոգու չի կարող ջուր տալ, պետք է մի քանի հոգի միանան, ջուր տանեն, որ կարողանան դրա համար էլ վճարել»,- ասում է Հրաչ Յակուբովը: Գյուղատնտեսը հավաստիացրեց, որ մոտ օրերս կմիացվի գյուղի արտեզյան հորի պոմպակայանը, եւ բոլորն էլ ջրով կապահովվեն: Համայնքապետն էլ ասաց, որ արտեզյան հորից ջուր վերցնելու համար մեծ պոմպ են աշխատացնում, ու եթե պոմպը միացնեն, պետք է գիշեր-ցերեկ աշխատի, հակառակ դեպքում 5 անգամ միացնել-անջատելով` այն կայրվի: «Տարվա ընթացքում պետք է 3 անգամ անջատվի, սովորական նասոս չի, որ երբ ուզենք, միացնենք ու անջատենք»,- ասաց Ա. Իոնանովը: Զրուցեցինք նաեւ Արտաշատի տարածաշրջանի 30 գյուղերի ոռոգման ջրի մատակարար «Ազատ» ՋՕԸ-ի գործադիր տնօրեն Արման Գեւորգյանի հետ, ով նշեց, որ գյուղացիները պետք է նախ իրենց պարտականությունները կատարեն` վճարեն, նոր ջուր պահանջեն: «Ուզում են առանց վճարելու ջուր անեն: Խնդիրը կապված է գյուղացիների չվճարելու հետ, բայց ես հիմա էլ իրենց ջուր տվել եմ, այս պահին էլ պոմպակայանները միացրած են»: Ա. Գեւորգյանը մեզ վստահեցրեց, որ բողոքողները հիմնականում անպարտաճանաչ գյուղացիներն են, որոնք նախորդ տարիների պարտքերը դեռ չեն վճարել, բայց «կռիվ են անում, որ իրենց ջուր տանք»: Ըստ նրա` գյուղացիները ՋՕԸ-ին պարտք են մոտ կես մլրդ դրամ: «Մեր ջրբաժանները գյուղերում են, գյուղացիների հետ պայմանավորվում են, պայմանագրեր են կնքում, որ գյուղացիները վճարումներն անեն ու ջուրը տանեն: Պարտաճանաչ մարդը վճարում, նորմալ ջրում է, անպարտաճանաչն էլ ուզում է ջրագողությամբ հողամաս ջրի: 300 հազար կիլոմետր առու եմ սպասարկում, եթե բոլոր առուներով ջուր գնա, ամբողջ Հայաստանի ջուրը չի հերիքի»,- ասաց նա: Մենք եղել էինք նաեւ Մասիս եւ Բուրաստան գյուղերում եւ տեսել, որ ոչ մի առվով էլ ջուր չէր հոսում: Ա. Գեւորգյանը մեր այս նկատառմանն ի պատասխան՝ ասաց, որ Մխչյանի ջրանցքում այս պահին մեծ քանակությամբ ջուր կա, եւ վայրկյանում 200 լիտր ջուր է գնում գյուղեր: «Ջուրը ո՞նց չի հասնում գյուղացիներին, բա էդ ջուրն ու՞ր ա գնում: Միանգամից չեն կարող բոլորը ջրեն, որ դուք բոլոր առուներում ջուր տեսնեք,- ասաց Ա. Գեւորգյանը եւ ավելացրեց,- ջրամատակարարում ասելով գյուղացիներն ի՞նչ են հասկանում, պիտի իրենց փոխարեն տանենք մենք ջրե՞նք իրանց հողերը: Ջրամատակարարումն այն է, որ տեղամասի ջրբաժանը ջուր է բաց թողնում ու ասում է, թե ով ջրի, կարո՞ղ է իրանց տեղն ել մենք ջրենք»: «Ազատ» ՋՕԸ-ի գործադիր տնօրենն ասաց, որ ջրաչափով չափել են` մշակվող մեկ հա լոլիկի հողատարածքը մեկ անգամ ջրելու համար գյուղացիները պետք է վճարեն 13 000 դրամ: Ըստ նրա` եթե գյուղացիները կասկածեն, որ այդ գումարն օրինական է, ցանկացած ջրօգտագործողի հողամասի գլխամասում կարող են ջրաչափ տեղադրել ու ըստ ցուցիչի գանձել վարձավճարը: Գյուղացիներին այս խնդիրն էլ էր մտահոգում, ինչը գյուղապետին դուր չէր գալիս: Ոչ մի գյուղացի չի կարող շահեկան վիճակում հայտնվել, եթե ամառվա շոգ օրերին 3 օրը մեկ ջրվող հողամասի համար ամեն անգամ վճարի 13 000 դրամ: Ստացվում է, որ մեկ հա լոլիկ մշակող գյուղացին ամեն շաբաթ պետք է նվազագույնը 30000 դրամ վճարի, որ բերքը ջրի ու այն հավաքելու հույս ունենա: Եթե դրան էլ գումարվեն վար ու ցանքի, սերմացուի, պարարտանյութի, թունաքիմիկատների բարձր գները, ինչպես նաեւ` հողի հարկը, ապա դժվար թե գյուղացին եկամուտ ստանա իր մշակած հողից, մանավանդ որ երաշխիք չկա, թե գյուղացու արտադրանքն անպայման կիրացվի: Դիմիտրովն ունի մոտ 280 հա վարելահող, բայց մշակվում է դրա 70 տոկոսը: Գյուղացիների ասելով` հողերը չմշակելու պատճառը ոռոգման ջրի, ինչպես նաեւ ֆինանսական դժվարություններն են: Մինչդեռ Արման Իոնանովն ասաց, թե չմշակվող հողերի սեփականատերերը գյուղում չեն` Ռուսաստանում են: «Մի քանիսն էլ կան, որ գյուղում են ապրում, բայց իրենց հողերը չեն մշակում: Դրանք գյուղի «լոդրներն» են»,- ասաց համայնքապետը: