Սահմանամերձ Բաղանիսում 56-ամյա Սարգիս Ղուզանյանի կացարանը վերապահումներով կարելի է տուն կոչել. կիսանկուղային համեստ երկու սենյակ, որտեղ  ապրում է  կնոջ, տղայի, հարսի եւ երկու թոռների հետ: 2004թ. նոյեմբերի լույս 26-ի գիշերվա հրդեհից նախկին տնից  միայն  մերկ պատերն են   մնացել:Կրակը տան տանիքում է բռնկվել:  Երբ Նոյեմբերյանից հրշեջները եկել են, ամեն ինչ վերջացած է եղել:  Սարգիս Ղուզանյանը  չգիտի  հրդեհի պատճառը, կարծում է, որ էլեկտրական հոսանքի կարճ միացումից է եղել: «Ամբողջ կահույքը, մեր ունեցած-չունեցածն այրվեց, հազիվ հեռուստացույցն ու մի երկու շոր հանեցինք»,-վերհիշում է Սարգիսը: Մինչեւ 1999թ.-ը Ղուզանյանների  ընտանիքը գյուղի մանկապարտեզի շենքում էր ապրում: 1999թ. պաշտպանության նախարարությունը  հաշմանդամության երկրորդ կարգ ունեցող ազատամարտիկին, որպես բնակպայմանները բարելավելու   աջակցություն,  2600 դոլար, է տվել, որով նա  գնել է համագյուղացի Հարություն Քոչարյանի տունը: Տան այրվելուց հետո  Նոյեմբերյանի նախկին քաղաքապետ Սերյոժա Ամիրաղյանն է քաղաքապետարանի հաշվից 100.000 դրամ հատկացրել, Նոյեմբերյանի անտառտնտեսության տնօրեն Վասիլ Չիլինգարյանն աջակցել  է շինափայտով, համագյուղացի Նվեր Հակոբյանն օգնել` 10.000 դրամով: Սարգիսը օգնության ակնկալիքով այն ժամանակ Բաղանիս համայնքը ղեկավարող Էմիլ Էդիգարյանի հետ եղել է  Տավուշի մարզպետ Արմեն Ղուլարյանի մոտ: Մարզպետն ասել է, որ օգնության ֆոնդ չունեն, որ ունենան` կօգնեն: Հրդեհից հետո Ս.Ղուզանյանը դիմել է նաեւ  ՀՀ պաշտպանության նախարարություն: «Ասացին ` փաստաթղթերդ  թող, քեզ օժանդակելու հարցը կքննարկենք, մինչեւ հիմա քննարկում են: Նախարարության սոցվարչությունում  հայտնեցին` քեզ մի անգամ  օգնել ենք, պետք է  օգնության «երկրորդ պատոկ» լինի, որ տեսնենք`ինչպե՞ս կարող ենք քեզ օգնել»,-ասում է Սարգիսը: Հաշմանդամ ազատամարտիկի 6 հոգանոց ընտանիքն ընդամենը մի կով ունի եւ 1200 քառակուսի մետր տնամերձ հողամաս: Նրա  կինը` 50-ամյա Հռիփսիմեն , տղան`31-ամյա  Աշոտը եւ հարսը`26-ամյա Աննան աշխատանք չունեն: Ինչու՞ հաշմանդամ եւ մանկահասակ երկու երեխա ունեցող ընտանիքը ընտանեկան նպաստ չի ստանում: Նոյեմբերյանի սոցիալական ծառայությունից հայտնեցին,, որ  ընտանիքը  դրա համար ծառայություն անհրաժեշտ փաստաթղթերը չի ներկայացրել, մինչդեռ Սարգիսը հավաստիացնում է, որ միշտ էլ փաստաթղթերը ներկայացրել են: Նրա ստացած   60 հազար դրամ հաշմանդամության կենսաթոշակով է ընտանիքը գոյատեւում: Սարգիս Ղուզանյանը երեք անգամ վիրավորվելուց հետո շարունակում էր որպես պայմանագրային զինծառայող, որպես վարորդ, ծառայել Նոյեմբերյանի  սահմանապահ զորամասում: Երեք տարի առաջ  պայմանագիրը խզել են, քանի որ նրա   տարիքը  50-ից անց էր: Սարգիսը 1990թ. կամավորագրվել է ազգային ազատամարտին: Մարտնչել է  մայրաքաղաքային գնդի կազմում, մասնակցել Գանձասարում   եւ Լաչինում մղված մարտերին: 1992թ. ամռանը Վազգեն Սարգսյանի հանրահայտ կոչից հետո  նա  դարձել է մահապարտ: 1992թ. օգոստոսի 29-ին Եռաբլուրում մեկ այլ նոյեմբերյանցի մահապարտ` Գարեգին Շարոյանը մոմի լույսի տակ կարդացել է մահապարտների երդման տեքստը, շարքում  մահապարտներն  կրկնել են: Գարեգին Շարոյանը մահապարտների «Արծիվ-4»  գումարտակի  հրամանատարն էր: 1992թ. սեպտեմբերին    ( օրը չի հիշում.  գլխից վիրավորվելուց հետո Սարգսի հիշողությունը վատացել է)  Գանձասար գյուղի մոտ, Քաչալ սարի գլխին հակառակորդի  ականանետի կրակից կապիտան Գարեգին Շարոյանը զոհվել է, նրա կողքին գտնվող Սարգիսը` գլխից, դեմքից ծանր վիրավորվել:  Այդ ականից ազատամարտիկներից 4-ը զոհվել է, 6-ը` վիրավորվել: Ամսուկես բուժվել է, մի շաբաթ ` Ստեփանակերտի հոսպիտալում, հետո տեղափոխել են Երեւան, հանրապետական հիվանդանոց: Բուժում ստանալուց հետո  նա նորից ռազմաճակատ է  մեկնել, Մարտակերտի Չայլու, Լենինավան գյուղեր: 1993թ. Ղուբաթլուում վիրավորվել է աջ ձեռքըից եւ ոտքից: Դաշտային հոսպիտալում վիրակապվելուց հետո Ս.Ղուզանյանը նորից ռազմաճակատ  է մեկնել: «Քանի անգամ հոսպիտալներից փախել եմ», -ծիծաղում  է Սարգիսը: 1993թ. մասնակցել է Օմարի լեռնանցքի պաշտպանությանը: Երրորդ անգամ  վիրավորվել է  1994թ. ապրիլի 24-ին Թալիշ գյուղում` գնդացրի կրակից: Ձախ թոքը հեռացրել են, այնտեղ 5 գնդակ էր  մտել, այժմ   երկուսը մարմնի մեջ է: «Ֆիզիկապես ծանր գործ չեմ անում, ինձ  արգելված է: Երբ   ծանրություն եմ բարձրացնում , բերանիցս արյուն է հասում: Անասնակեր խոտը  բերել են, ես եղան չեմ բարձրացրել, եղբայրս` Սենիկն է օգնել»,-վկայում է  հաշմանդամ ազատամարտիկը: Հարցնում եմ մարտական ընկերների  հետագա ճակատագրի մասին: Նրա խոսքերով`  մեկը անշարժ գույքի գործակալության տեր է դարձել, ոմանք էլ անտուն ու անգործ են: Վազգեն Սարգսյանն անձամբ ճանաչել է Սարգսին, նրա  մականունը «Լոռեցի գիժ Սաքո»  է  դրել: 1992թ. Գանձասարում վիրավորվելուց հետո,  նա Սարգսին   Հայաստան վերադառնալուց հետո ոսկե ատամներ էր խոստացել` արկի բեկորներից վնասված ատամների փոխարեն :1994թ. վիրավորվելուց հետո Վազգենը նրան  Երեւանի հոսպիտալում է հանդիպել: «Դու դեռ կենդանի  ե՞ս»- զարմացել  է Վազզենը: «Մինչեւ ատամներս չգցես, չեմ մեռնելու»,-կես կատակ, կես լուրջ պատասխանել  է Սարգիսը: Սարգիս Ղուզանյանն ասում է, որ պաշտպանության նախարարությունում հավաքի ժամանակ Վազգենն  իրեն ամբիոն է կանչել, դրվատել, հետո աշխատանք  առաջարկել ոստիկանության 6-րդ վարչությունում, ռազմական ոստիկանությունում:  «Ես կրթություն չունեմ, գոնե 10-ը չեմ ավարտել, ոնց պիտի աշխատեի , ամբողջ կյանքում  շոֆեր եմ եղել»,-ասում է  Սարգիսը: