Գեղարքունիքի մարզի Շատվան գյուղի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Ֆրունզիկ Գեւորգյանը 3 տարի առաջ «Հետքի» հետ զրույցում մտավախություն էր հայտնել, որ «ԱԿԲԱ-Կրեդիտ Ագրիկոլ բանկ»-ից վերցրած վարկը չի կարողանա մարել եւ կկանգնի դատարանի առջեւ:

Նույն մտավախությունն ուներ Շատվանի վարկառուների մեծ մասը: 3 տարի անց, երբ «Հետքը» հետաքրքրվեց, թե ինչ փոփոխություն կա շատվանցիների կյանքում՝ արդյոք կարողացե՞լ են ոտքի կանգնել, պարզվեց, որ հոռետեսական կանխատեսումներն իրականություն են դարձել:

Ֆրունզիկ Գեւորգյանը 2009 թ. «ԱԿԲԱ»-ից 3200 դոլար վարկ էր վերցրել, որից մոտ 2000 դոլարն արդեն փակել է՝ չհաշված տոկոսները: Բնակլիմայական վատ պայմանների պատճառով նա չի կարողացել ժամանակին մարել վարկը, եւ 2010 թ. մարտին գործը մտել է դատարան: Տնօրենի տան վրա արգելանք է դրվել, եւ ուշացրած յուրաքանչյուր օրվա համար բանկը հաշվարկում է տույժ՝ 0,1 տոկոսի չափով:

Ֆրունզիկ Գեւորգյանի պատմելով՝ մոտ մեկ տարի է՝ ինքը աշխատավարձի կեսն է տուն տանում, քանի որ ԴԱՀԿ-ի պարտադրմամբ նա եւ վարկի երաշխավորը հարկադրված կարգով ամեն ամիս վճարում են 125.000 դրամ: Ֆրունզիկ Գեւորգյանը զղջում է, որ երբեւէ վարկ է վերցրել, ասում է, որ այլեւս չի վերցնի, քանի որ «ճաշակել է վարկի դառնությունը»:

Ըստ նրա՝ գյուղացին այսօր  պարտադրված է մշակում հողը, քանի որ բերքի, եկամտի ակնկալիք չունի: «Գյուղատնտեսությունն այն բիզնեսը չէ, որ անպայման շահավետ է: Կոնկրետ մեր գյուղում 1 հա հող մշակելու համար գյուղացին մոտ 120.000 դրամ գումար է ներդնում, ու եթե հանկարծ 1 հեկտարից ցորենի մեկ տոննա բերքատվություն ստանա, ահավոր կտուժի: Ես էլ եմ հենց այդ պատճառով տուժել, որ մինչ օրս չեմ կարողանում ոտքի կանգնել: 2 տարի առաջ 30 տոննա կարտոֆիլի արժեքը 1000 դոլար էր, բանկին դա հետաքրքիր չէր, որ գյուղացին ահավոր վնասներ է կրել: Կոնկրետ ես այդքան կարտոֆիլ ունեցել եմ ու վաճառել եմ ընդամենը 1000 դոլարով, այն դեպքում, երբ 30 տոննա կարտոֆիլ ստանալու համար ես 10.000 դոլար գումար էի ծախսել: Գնի իջեցումը բանկի համար երաշխիք չի, իսկ գյուղատնտեսական ապրանքի համար հաստատագրված գին գոյություն չունի»,- ասում է դպրոցի տնօրենը:

Ֆրունզիկ Գեւորգյանն այս տարի մի քանի անգամ կրճատել է նաեւ մշակվող ցանքատարածությունները, ասում է՝ այլեւս սերմացու գնելու հնարավորություն չունի: Իսկ վարկ վերցնելու ռիսկին նորից չի գնա, քանի որ չգիտի՝ իր արտադրանքը կկարողանա՞ այն գնով վաճառել, որ եւ ընտանիքը պահի եւ վարկը փակի:

«1 մլն դրամ վարկ վերցնող գյուղացին տարեկան 240 հազար դրամ տոկոս է տալիս, ինչը չեմ կարող արդարացնել, ինչու՞ պիտի արդարացված լինի: Իմ կարծիքով՝ պետք է միանշանակ սահմանափակում մտցվի: Շուկա է, բանկին գործելու հնարավորություն են տվել, նա էլ իր տոկոսադրույքն է սահմանում: Օրենքի սահմանափակում չկա, սա է խնդիրը, որը պիտի Կառավարությունը անի:

Օրենսդրական դաշտ չկա, դրա անհրաժեշտությունը կա, որ Կառավարությունը միջամտի»,- ավելացրեց Ֆրունզիկ Գեւորգյանը:

Դպրոցի տնօրենի հավաստմամբ՝ այս տարիների ընթացքում իր սոցիալական վիճակը վատացել է: Չնայած դրան՝ նա  խուսափում էր խիստ քննադատել բանկերի վարկային քաղաքականությունը՝ նշելով, որ մեկ է՝ իր ասածի արդյունքում ոչինչ չի փոխվելու: Բայց եւ այնպես, վստահ է, որ 24 տոկոս տոկոսադրույքով վարկերի պարագայում գյուղատնտեսությունը ոչ կդառնա գերակա ճյուղ, ոչ էլ գյուղացին կկարողանա դուրս գալ չքավորությունից: