Զոյա Գեւորգյանն արդեն 15 տարի է՝ Գեղարքունիքի մարզի Շատջրեք համայնքի գյուղապետն է: Ասում է, որ երբեք գյուղապետ դառնալու նպատակ եւ ցանկություն չի ունեցել, պարզապես գյուղացիներն են ստիպել, ինքն էլ ընտրվել է: 

«Ես նույնիսկ գաղափար չունեի, թե ինչ բան է գյուղապետը: Ժամանակ է գալիս՝ ասում եմ՝ ափսոս իմ տարիները, որ նվիրել եմ այս գործին, բայց հիմնականում չեմ փոշմանել: Մարդկանց օգնելը, նրանց հետ շփվելն ու ապրելը մեծ բավականություն է»,- նշում է Զ. Գեւորգյանը:

Նա պատմում է, որ մի քանի տարի առաջ առավոտյան տանից գնում էր աշխատանքի, երեկոյան՝ վերադառնում: Նույնիսկ չի իմացել, թե ինչպես են իրենց հողերը մշակվում, ցանքատարածությունները՝ մոլախոտերից մաքրվում: Նա միայն իր գործի տերն է եղել, իսկ ամուսինը զբաղվել է ընտանիքի խնդիրներով: Մի քանի տարի է, ինչ մահացել է Զոյա Գեւորգյանի ամուսինը, եւ նա ստանձնել է թե գյուղի եւ թե ընտանիքի հոգսերը: Ասում է՝ առավոտից մինչ ժամը 18-ը գյուղապետարանում է լինում, դրանից հետո իր տնամերձ հողն է մշակում:

«Պաշտոնն ինձ երբեք չի փոխել: Դա բոլորը կարող են ասել: Կին գյուղապետ լինելը շատ դժվար է, որովհետեւ եւ սրտով է մտածում՝ որպես մայր, եւ հոգով, իսկ տղամարդն իր գործն անում եւ գնում է: Եթե ես մեկին նեղացնում եմ, բարձր տոնով եմ հետը խոսում, ինձ չեմ կարողանում ներել, ամբողջ գիշեր տանջվում եմ»,- ասում է գյուղապետը:

Զոյա Գեւորգյանին գյուղում դիմում են ինչպես պատահի՝ «Զոյա տոտա»-ից մինչեւ ընկեր Գեւորգյան: Նրան շատ են դիմում հատկապես կանայք եւ երիտասարդները: Իսկ խնդիրները բազմաբնույթ են՝ հարս ու սկեսրոջ վեճից մինչեւ ամուսինների ու եղբայրների կռիվ: Շատ տղամարդ գյուղապետեր կարող են նախանձել Զոյա Գեւորգյանին: Ոմանք չէին էլ թաքցնում այդ փաստը. «դուխով կին ա»,- ասում էին տղամարդիկ: Տիկին Գեւորգյանն էլ է ասում, որ իր տղամարդ գործընկերների հետ հավասար պայքար է մղում, հատկապես՝ գյուղի համար ծրագրեր իրականացնելու հարցում:

Խմելու եւ ոռոգման ջուրը Շատջրեքում անվճար է: Գյուղապետն ասում է, որ համայնքի ենթակայության տակ է ցանցը, իրենք էլ սպասարկում են, այդ իսկ պատճառով անվճար է հատկացնում գյուղացիներին: «Եթե շատ ստիպեն, որ վարձավճար սահմանենք, կասենք՝ եկեք ձեր ջուրը տարեք մեր համայնքից, մեզ պետք չի: Մեր համայնքում որտեղ կես մետր փորենք, ջուր է դուրս տալիս, այնպես, որ անջուր չենք մնա: Մեզ շատ են ասել, որ ջուրը հանձնենք ջրային ընկերություններին, բայց մենք չենք տալիս, իսկ ինչի՞ տանք: Ախպեր ջան, Ձեր շառը քաշեք, գնացեք, չենք տալու», -ասում է Զոյա Գեւորգյանը:

Շատջրեք գյուղն ունի 680 բնակիչ, 60 տոկոսը փախստականներ են: Գյուղացիները հիմնականում զբաղվում են հողագործությամբ եւ անասնապահությամբ: Գյուղապետն ասում է, որ եթե մի քանի աշխատատեղ լիներ, եւ յուրաքանչյուր ընտանիքից գոնե մեկ հոգի 40-50 հազար դրամով աշխատեր, շատ լավ կլիներ թե սահմանամերձ գյուղի, թե այնտեղ ապրող բնակիչների համար:  «Ամռանը էլի գյուղացիներն իրենց անասունի կաթը հանձնում, գումար են ունենում, ձմռանը ոչինչ չեն ունենում, ախր:

Ստեղ էլ գիտեք, 2 եղանակ է՝ ձմեռ եւ խորը ձմեռ»,- ասում է Զոյա Գեւորգյանը:

Կաթ մթերող ընկերություններն այս տարի գյուղացիներից կաթի լիտրը գնել են 140 դրամով, մայիսին 150 դրամ է եղել, իսկ նախորդ տարիներին՝ 90: «Սկզբից «Մարիաննա» ընկերությունն ասաց, թե կաթը 150 դրամից պակաս չի մթերի, նույնիսկ գինը կավելացնի, բայց որոշ ժամանակ անց գինը իջեցրեց 140 դրամ: Բոլոր ընկերություններն էլ նույն են, երեւի իրար հետ փոխկապակցված բաներ կան, որ պիտի պահպանեն: Այսօր գյուղացու վիճակը շատ դժվար է, նույնիսկ ահավոր դժվար է»,- նշում է Զոյա Գեւորգյանը:

Գյուղապետի կարծիքով, երկրում համաչափ զարգացում չկա, եւ գյուղերը, հատկապես՝ հեռավոր գյուղերը, կտրված են ընդհանուր անց ու դարձից: Նա առաջարկում է ծրագրերը մի տեղում՝ կոնկրետ Երեւանում չուռճացնել եւ այլ քաղաքներին էլ բաժին հանել:

«Երեւանից բացի, մենք էլի քաղաքներ ունենք՝ Գյումրին, Վանաձորը, Սիսիանը եւ այլն: Պետք է համաչափ զարգանանք: 25 տարի Երեւանում եմ ապրել, բայց հիմա որ ինձ տանեն մի տեղ թողնեն, հնարավոր է՝ չկողմնորոշվեմ, թե որտեղ եմ կանգնած: Լավ կլինի, որ մնացած քաղաքներն էլ այդպես լինեն, այնտեղի ապրող երեխաներն ու երիտասարդներն էլ իրենց լավ զգան,- ասում է Զոյա Գեւորգյանը եւ հավելում,- ինչո՞վ է պակաս մեր գյուղերում ծնված երեխան Երեւանում ծնված երեխայից: Չէ՞ որ երկուսն էլ Աստծո պարգեւ են, նույն երկրի քաղաքացիներ են, ավելի շատ պիտի մեր գյուղերի երեխաներն ամեն ինչով ապահովված լինեն, քանի որ նրանք սահման են պահում»:

Շատջրեքը 2009 թ. գազաֆիկացվել է կառավարության եւ մարզպետարանի աջակցությամբ: Բայց ոչ բոլորն են ձմռանը գազ վառում: Շատերը դեռ փայտի ու աթարի հույսին են, քանի որ ամսական վարձավճարի գումար չունեն գազ վառելու համար: Գյուղապետն ասում է՝ թե ինքը, թե գյուղի երիտասարդները լավատես են եւ մեծ ապագա են տեսնում, սակայն կյանքն առաջ է գնում, բայց իրենք հետ են մնում այդ ռիթմից:

Արդեն 1.5 տարի է՝ մշակույթի տունը չի գործում, այն ամբողջությամբ ավերված վիճակում է: Զոյա Գեւորգյանն ասում է, որ հույսով ապրելն էլ է մի բան եւ ակնկալում է, որ գալիք տարում մարզպետարանի եւ կառավարության աջակցությամբ մշակույթի տունը կվերանորոգվի, կամ նոր շենք կկառուցվի: Գյուղապետն ասում է, որ համայնքային կենտրոն ու վերանորոգված դպրոց ունենալն իրենց համայնքում աշխատատեղերից էլ կարեւոր է, քանի որ երիտասարդները նույնիսկ հավաքատեղի չունեն եւ պատերի տակ են խմբվում:

Հարեւան այլ համայնքների համեմատ, Շատջրեքում չամուսնացած տղամարդ չկա: Այս հարցում էլ է գյուղապետը խստապահանջ: «Ինչքան էլ սոցիալական խնդիրներ, կարիքներ լինեն, մեզ սերունդ է պետք, չամուսնանալ չկա: Որ տղեն բանակից գալիս է ու 2-3 տարի չի ամուսնանում, չորս կողմից վրա ենք տալիս, թե՝ տղա, քեզ ի՞նչ է եղել, արագացրու, թոռնիկ ենք ուզում»,- հավելում է գյուղապետը եւ հրաժեշտից առաջ մաղթում, որ մեր հաջորդ հանդիպումը մշակույթի տան բացման առիթով լինի: