Տավուշի մարզի Աչաջուր համայնքում 50 տուն փլուզման վտանգի տակ է: Հերթական սողանքը հերթական անհանգստությունն է պատճառել համայնքի բնակիչներին` նրանց մի մասին դուրս բերելով փողոց. ընտանիքներ կան, որ գիշերն անցկացնում են դրսում:

Աչաջուրում սողանքները սկսվեցին 1988-ի երկրաշարժից հետո: Դրանց հետեւանքով ամենից շատ տուժել են «Գետի յալ» թաղամասի 7 տներ:

Տարիներ առաջ հարցն այն աստիճան սրվեց, որ 1996 թ. կառավարությունը թիվ 407 որոշմամբ 165 մլն դրամ հատկացրեց սողանքի հետեւանքով տուժած ընտանիքներին փոխհատուցելու նպատակով: Բայց գումարը նպատակին չծառայեց, որովհետեւ գյուղապետ Տաթեւ Գասպարյանը 80 մլն դրամն իր տեղակալի հետ յուրացրեց եւ պատասխանատվության ենթարկվեց դատարանի կողմից: Կալանավայրում, սակայն, գյուղապետ Տ. Գասպարյանը պատիժն ամբողջությամբ չկրեց. 6 ամիս անց ազատ արձակվեց:

Համայնքապետի պաշտոնեական դիրքի չարաշահումից տուժեցին բնակիչները. մնացած 85 միլիոն դրամը կառավարությունը ետ վերցրեց` գյուղացիներին մինչ օրս թողնելով իրենց կիսափուլ տներում:

Գյուղում այն կարծիքին են, թե ներկայիս համայնքապետ Պավլիկ Ղաթաղջյանը «վերեւներին հաճոյանալու համար» չի ուզում նրանց անհանգստություն պատճառել: «Խնդիրը ծայրաստիճան լարված է, մարդիկ իրենց տներում հանգիստ քնել չեն կարողանում, հարցը լուծելը մեծ գումարների հետ է կապված»,- մեզ փոխանցեց համայնքապետը:

Որեւէ ղեկավարի հետ այլեւս հույս չկապելով` աչաջուրցիները փորձում են իրենց փլուզվող տների կյանքը երկարացնել սեփական հնարավորություններով: Սուսաննա Եգանյանի բազմանդամ ընտանիքը` 3 տարեկան եւ 2 ամսական թոռներով, ապրում է մաս-մաս եղած տան մեջ: «15 տարի տուն ենք կառուցել, որ ծածկ ունենանք, ապահով ապրենք: Իսկ հիմա, երբ պետք է վայելենք տուն ունենալու հաճույքը, անտարբեր հայացքների առաջ սողանքի բաժին ենք դառնում: Տուն ենք սարքել, որ երեխաներին դրսում մեծացնե՞նք»,- ասաց տիկին Սուսաննան:

Աշխեն Աթաբեկյանը կորցրել է ապրուստի միակ միջոցը. հարեւանի տունը փուլ է եկել իր տան ու գոմի վրա` միակ կովը սատկել է: «Ես հողի մարդ եմ, ու՞ր փախչեմ, որ կարողանամ ապրել: Ուրդս-յուրդս թողնեմ` ու՞ր գնամ»,- ասաց նա: Իսկ 96-ամյա Աղավնյակ Հովհաննիսյանը մի ցանկություն ունի` իր տանից թաղվի. «Վայթե չհասցնեմ տնից գերեզման գնալ, ավելի շուտ տունս ինձ տակով կանի»,- ասաց ծեր կինը:

Սեփական տանիքի տակ ապրելուց երկյուղած աչաջուցիները չեն հերքում, որ իրենցով ժամանակ առ ժամանակ հետաքրքրվում են: «Բայց ի՞նչ...գալիս են, տեսնում, մի երկու բառ ասում ու գնում, թե` պիտի գան, որ մատիդ փուշը հանեն: Մինչեւ ե՞րբ էդպես...»,- նեղսրտեց տիկին Սուսաննան` ցույց տալով իր տան ահռելի ճեղքերը:

Աչաջրի սողանքի խնդրին տեղյակ է Քաղաքաշինության նախարարությունը: Նախարարության լրատվական ծառայության ղեկավար Բաղդասար Մհերյանի փոխանցմամբ` Տավուշի մարզի համապատասխան տեսչությանը հանձնարարվել է հարցը համակողմանիորեն ուսումնասիրել: Ըստ Բ. Մհերյանի` եթե կառավարությունը միջոցներ տրամադրի, համաձայն նախապես հաշվարկված վնասի չափերի` առավել վտանգավոր գոտում հայտնված ընտանիքներին փոխհատուցում կտրվի: «Բայց առաջնայնության խնդիր կա. համայնք կա, որ ամբողջությամբ սողանքի վրա է, նախ այդ գյուղը պետք է փրկել»,- ասաց լրատվական ծառայության ղեկավարը:

Աչաջուրում սողանքից տուժել է նաեւ Մակարավանքը: Ավազի եւ ջրի շարունակական հոսքը վնաս է հասցրել վանքի հիմքին: Մայր Աթոռի ծրագրերի տնօրեն Մերի Դանիելյանն ասաց, որ Մակարավանքը, որպես պատմամշակութային արժեք, նաեւ պետության պահպանության տակ է. «Թող մի բան էլ պետությունն անի»,- ասաց նա: Ըստ տիկին Դանիելյանի` դեռեւս 89-90 թթ. գերմանական մի ընկերություն հանձն էր առել Մակարավանքի նորոգումը. «Նույնիսկ եկան, ուսումնասիրեցին, վերակառուցելու վճռականությամբ գնացին, որ գան, բայց երկրի վիճակը խառնվեց, եւ ծրագիրը մնաց անկատար»:

Թեեւ Մակարավանքը փլուզվում է, բայց վանք տանող ճանապարհը կարգի է բերվում. «Հազարամյակի մարտահրավերներ» ծրագրով վերանորոգվում է Աչաջրից Մակարավանք տանող ճանապարհը: