Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի թանկացումը  եթե ոչ «մահացու», ապա՝  ճակատագրական հարված կլինի հանրապետության թեթև արդյունաբերական մի շարք ձեռնարկությունների համար: Հնարավոր թանկացման վերաբերյալ «Հետքի» զրույցում նման համոզմունք հայտնեց «Տոսպ» տրիկոտաժի ֆաբրիկայի գլխավոր տնօրեն Սուրեն Բեկիրսկին:

Ս. Բեկիրսկին  նաև ՀՀ թեթև արդյունաբերության գործատուների միության համանախագահն է: Նրա խոսքով՝ այդ հարվածը կստանան հատկապես այն ձեռնարկությունները, որոնք ձմեռային ջեռուցումը լուծում են հոսանքի միջոցով: Դրանց թվում է նաև «Տոսպը», որի նախորդ տարվա ընդհանուր արտադրանքը չի գերազանցել 300 մլն դոլարի շեմը։

Ըստ Բեկիրսկու՝ էլեկտրաէներգիայի թանկացումը չի կարող բացասական ազդեցություն չունենալ տնտեսության ցանկացած ոլորտի վրա: «Տոսպի» օրինակով նա ներկայացրեց, որ իրենց արտադրանքի ինքնարժեքի մոտ 5-10%-ը կազմում է էլեկտրաէներգիայի ծախսը: «Եթե դրա թանկացման դեպքում փորձում ենք պահել արտադրանքի գները, ապա մենք տուժում ենք և վնասով աշխատում: Մեզ մնում է թանկացնել արտադրանքը»,- նշեց ձեռնարկության ղեկավարը:

Նա դժվարացավ ասել, թե կոնկրետ որքանով կթանկանա «Տոսպի» արտադրանքը, քանի որ դա կախված է տվյալ պահին արտադրական հզորություններից:  Ներկա պահին կազմակերպությունն օգտագործում է իր արտադրական հզորությունների 40%-ը: «Եթե  աշխատենք մեր ամբողջ հզորությամբ, ապա  թանկացումը կլիներ 2-3%, բայց քանի որ չենք կարող օգտագործել ամբողջ հզորությունը, չեմ կարող ասել, թե կոնկրետ որքանով կթանկան՝  5,10, թե 15%-ով: Դա արդեն ցույց կտա այդ պահին մեր ծանրաբեռնվածությունը»,- ասաց Ս. Բեկիրսկին:  

Նրա խոսքով՝ էլեկտրաէներգիայի թանկացումն արտադրողներին մրցակցային խնդիրների առաջ է կանգնեցնում տեղական և դրսի շուկայում: Այն տեղական արտադրողները, որոնց գործում էլեկտրաէներգիայի արժեքը մեծ է, վաղ թե ուշ ստիպված են լինելու թանկացնել արտադրանքի գները, որ կարողանան կարգավորել իրենց ծախսերը: Պարզ է, որ ոչ մի արտադրող չի ցանկանա զրոյական շահույթով կամ վնասով աշխատել:  Տեղական շուկայում էլեկտրաէներգիայի թանկացումը կբերի նույն խմբի տեղական ապրանքների ընդհանուր գների թանկացմանը: Այսինքն՝ եթե տեղական տեքստիլ ձեռնարկությունը շապիկ է արտադրում և թանկացնում ապրանքը, այս դեպքում նա հետ չի մնում տեղական արտադրող մրցակցից, քանի որ վերջինին ևս վերաբերում է էլեկտրաէներգիայի թանկացումը, և նա ևս բարձրացնում է իր ապրանքի գինը: Բայց քանի որ հայկական շուկայում շատ են նաև ներկրված ապրանքները, ապա նրանց հետ մրցակցային խնդիրներ են առաջանում գնի առումով, քանի որ այստեղ էլեկտրաէներգիայի թանկացումը չի վերաբերում դրսի արտադրողին և նա իր արտադրանքի գինը թողնում է նույնը։ Արդյունքում ստացվում է, որ տեղականը թանկանում է, ներկրվածը՝ ոչ: Հայ ժողովուրդի մեծ մասն էլ առայժմ, ելնելով իր գնողունակության ցածր մակարդակից, ավելի մեծ կարևորություն է տալիս  գնին, հետո նոր՝ որակին։ Այդ դեպքում ներմուծվածի պահանջարկն ավելի է մեծանում, տեղականինը՝ նվազում։

Մրցակցության խնդիր առաջանում է նաև, երբ տեղական արտադրողն արդեն բարձր գնով է փորձում արտահանել իր ապրանքը: Դրսի շուկայում նա թուլացնում է մրցակցային իր դիրքերը, քանի որ իր ապրանքը, փաստորեն, ավելի թանկ է լինում, քան մեկ այլ երկրից արտահանվածը, որի գինը նույնն է մնացած լինում: Օրինակ, եթե Հայաստանն ու Վրաստանը նույն ապրանքից՝ նույն որակի և գրեթե նույն գնի, արտահանում էին Ռուսաստան, ապա Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի թանկացումից հետո կստացվի այնպես, որ վրացականը կշարունակվի վաճառվել նախկին գնով, իսկ հայկականն՝ ավելի թանկ:

Հիշեցնենք, որ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի բաշխման բացառիկ արտոնագիր ունեցող «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ-ն  ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին է ներկայացրել իր գնային առաջարկը, որով նախատեսվում է բնակչության համար էլեկտրաէներգիան թանկացնել միանգամից 17 դրամով՝ 1 կվտ/ժ էլեկտրաէներգիայի ցերեկային սակագինը սահմանելով 58.93 դրամ, իսկ գիշերայինը` 48.93 դրամ: Կարգավորող հանձնաժողովը դեռ ուսումնասիրում է ՀԷՑ-ի առաջարկը։ Վերջինը պնդում է, որ իրենք աշխատում են վնասով, հսկայական կորուստներ և պարտքեր ունեն: Ու ընկերությունը ցանկանում է սպառողների գրպանի հաշվին լուծել այդ խնդիրները, քանի որ գտնում է՝ միայն էլեկտրաէներգիայի թանկացումը կարող է իրենց փերկել սնանկացումից: Ռուսական «Ինտեր ՌԱՕ ԵԷՍ» ՀԷՑ-ի սեփականատեր է դարձել 2006-ին ու արդեն  չորրորդ անգամն է սպառողներին մատակարարվող էլեկտրաէներգիայի սակագինը վերանայելու հայտ ներկայացնում: Նրա առաջարկով՝ 2009-ին  սպառողներին մատակարարվող էլեկտրաէներգիայի ցերեկային սակագինը  25 դրամից դարձավ 30 դրամ, իսկ գիշերային 12-ից՝ 20 դրամ: 2013-ին ցերեկային սակագինը դարձավ 38 դրամ, գիշերայինը՝ 28:  Ընդամենը մեկ տարի անց նորից բարձրացվեց ու ցերեկայինը գինը դարձավ 41.85 դրամ, գիշերայինը՝ 31.85 դրամ։