HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Երանուհի Սողոյան

Բասեն գյուղում սկսել են պելետի՝ կենսավառելիքի արտադրությունը

Նորարարական գաղափարների եւ նախագծերի ներդրման առումով Շիրակի մարզում առաջատարի դերը ստանձնած Բասեն համայնքում արդեն մեկ ամիս է զբաղված են կենսաբանական թափոններից ստացվող վառելիքի՝ պելետի (Pellets) արտադրությամբ:

Վառելիքի այլընտրանքային այս տարբերակը լայնորեն կիրառվում է աշխարհում: Պելետի առաջին արտադրությունը սկսվել է 1947թ-ին: Այն մեծ մասսայականություն է վայելում հատկապես Դանիայում, Ավստրիայում եւ Շվեդիայում: Հայաստանում պելետի արտադրության «առաջին ծիծեռնակները» հանգրվանել են Բասեն գյուղում:

«Երեք ամիս տանջվել ենք, մինչեւ որ ինքնուրույն հասել ենք արդյունքի»,-խոստովանում է Բասեն համայնքի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը: Գյուղում հիմնած պելետի փորձացուցադրական արտադրամասի հզորությունը փոքր է: Սկզբի համար գուցե բավարար է, սակայն ծրագիրն իրականացնող «Բասեն համայնքի զարգացման հիմնադրամի» ղեկավար Գուրգեն Պետրոսյանն արտադրությունն ընդլայնելու նպատակով աջակիցներ է փնտրում:

«Պելետի արտադրության հիմքը մենք կարողացանք դնել ՄԱԿ-ի Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի շնորհիվ, իրենց փոքր դրամաշնորհային ծրագրերի շրջանակում ստացել ենք դրամաշնորհ 44 հազար 600 դոլար չափով, մեր կողմից ներդրումն եղել է շենք-շինության տեսքով՝ մոտ 17 հազար դոլարի չափով: Ծրագրում իրենց չափով ներդրում ունեն նաեւ համայնքն ու «Արոտ օգտագործողների արտադրական կոոպերատիվը»: Սեպտեմբերից սկսել էինք նախնական աշխատանքները, բայց դեկտեմբերի վերջին նոր կարողացանք առաջին արտադրանքը տալ»,-պարզաբանում է Գուրգեն Պետրոսյանը:

Հողային եւ ջրային ռեսուրսների համապարփակ կառավարմանն ու աղքատության ծավալները որոշ չափով նվազեցնելուն միտված ծրագրի ընդհանուր արժեքը 58 հազար 100 դոլար է: ՄԱԿ-ի տրամադրած դրամաշնորհից «Բասեն համայնքի զարգացման հիմնադրամն» այս պահին ունի տնտեսած 4.460 դոլար, որով մտադիր է ձեռք բերել 3-4 կվտ հզորությամբ ֆոտովոլտային արեւային համակարգ եւ տեղադրել գրանուլացնող հոսքագծի վրա: Օգտագործվող էներգիայի ծախսը նվազեցնելով՝ կիջեցնեն նաեւ արտադրանքի ինքնարժեքը:

«Մենք հիմա 1տոննա պելետի ստացման համար 250 կվտ հոսանք ենք ծախսում, արեւայինի տեղադրման դեպքում ծախսը պակասելու է: Հաշվարկել ենք, որ օրական 6 ժամ աշխատեցնելու պարագայում տարեկան ծախսվում է 40 հազար կվտ էներգիա: Ֆոտովոլտային համակարգը տեղադրելով՝ ծախսը կնվազեցնենք մի քանի անգամ»,-նկատում է Գուրգեն Պետրոսյանը:

Պելետի՝ բիովառելիքի պատրաստման համար բասենցիները որպես հումք ընտրել են ծղոտը, թեպետ կարող են օգտագործել բուսական ծագում ունեցող ցանկացած բան: «Տերեւ, անասնակերի մնացորդ, գոմաղբ՝ սրանք եւս կարող են պելետի համար հումք ծառայել, բայց մենք որոշեցինք անել ծղոտով»,-նշում է ծրագրի ղեկավարը: Ցորենի, գարու բերքահավաքից հետո մնացորդային ծղոտը գյուղացիների մի մասը կուտակում է որպես անասնակեր, մյուսները թողնում են դաշտում որպես պարարտանյութ, շատերն՝ այրում: Պելետի արտադրությունը ծղոտի հիմքի վրա տարածաշրջանում կունենա նաեւ բնապահպանական նշանակություն՝ կդադարեցվեն վարելահողերում բերքահավաքից հետո նկատվող մասսայական հրդեհները, կպակասեն, իսկ հետագայում իսպառ կբացառվեն ծառահատումները:

«Էդ ծղոտ վառելը շատ վատ է անդրադառնում բնության վրա արտանետումների ձեւով, բացի դրանից՝ այրվում է հողի հարուստ շերտը, ոչնչանում են բույսեր, որ տարածվում են սերմի միջոցով, մեծ վնաս է հասնում մանր կենդանիներին»,-նկատում է Գուրգեն Պետրոսյանը:

Բասեն համայնքն ունի 1800 հա վարելահող: Համայնքի ղեկավարի փոխանցմամբ՝ վերջին տարիներին հողատարածքներն անմնացորդ մշակվում է: Անցած տարի թե՛ բերքն էր առատ, թե՛ մնացորդ ծղոտը, որի մի մասն այդպես էլ մնաց դաշտում կամ այրեցին: «Մեր գյուղացիները ծրագրի մասին գիտեին, սակայն քանի որ դեռ նմուշ-օրինակ չունեինք, իրենց համար էլ անհասկանալի էր, թե ինչի դիմաց ինչ պետք է ստանան, դրա համար էլ արտադրությունը, որ սկսեցինք՝ մեծ քանակությամբ ծղոտ չունեինք»,-բացատրում է Բասեն համայնքի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը:

Մեկ ամսվա ընթացքում 10 տոննայից ավելի պելետ են արտադրել ու իրացրել: Տեղադրված սարքի արտադրողականությունը մինչեւ 200 կգ է, սակայն առայժմ աշխատում են 100-120 կգ հզորությամբ: Եթե կարողանան ամբողջ տարվա համար պատվեր ապահովել, ապա 500-ից 600 տոննա վառելիքի հարց կլուծեն՝ կախված պահանջարկից: Այս ձմեռ Բասենում 3 ընտանիք ընտրել է պելետով ջեռուցման տարբերակը, պատվերներ են եղել մայրաքաղաքի բնակիչներից, հետաքրքրված են ջերմոցային տնտեսությունները:

«Մանկապարտեզի ջեռուցումն այս տարի պելետով ենք կազմակերպել,-ասում է Բասեն համայնքի ղեկավարը,-դրա համար մենք ՌԴ-ից ներկրեցինք 1000 ԱՄՆ դոլար արժողությամբ վառարան: Դրանք հատուկ նախատեսված են պելետով ջեռուցման համար: Գյուղական տներում առկա սովորական վառարանների պարագայում ծախսը շատ է, իսկ պելետի համար հատուկ նախատեսված վառարանները շատ հարցեր են լուծում: Նախ պետք չէ, որ տան անդամներից որեւէ մեկն անընդհատ զբաղվի կրակը վառ պահելով՝ վառարանն ավտոմատ է գործում, հետո վառելիքի ծախսն է մի քանի անգամ պակաս, բացի դրանից՝ մինիմում +20 աստիճան ջերմություն է ապահովում»:

Մանկապարտեզի համար գնած վառարանը 140 կգ վառելիք է տեղավորում: Մեկ ժամում այրվում է 1 կգ 400 գրամ պելետ: Վառարանը լիցքավորելով եւ ավտոմատ եղանակով կարգավորելով՝ կարելի է 4 օր ընդհանրապես չհետաքրքրվել նրա աշխատանքով: 100 ժամ անընդմեջ աշխատելու պարագայում ընդամենը պետք է մեկ դույլ մոխիր հեռացնել: Ծրագրի ղեկավար Գուրգեն Պետրոսյանի հավաստիացմամբ՝ պելետը գազի, փայտի եւ աթարի համեմատ մեծ առավելություն ունի թե՛ գնային, թե՛ ջերմատվության առումով:

«Մեկ ամիս տունը ջեռուցելու համար, եթե վերցնենք միջինը 100 քմ տարածք, ապա գազի դեպքում մարդիկ վճարում են 60-80 հազար դրամ ու չեն էլ տաքանում: Փայտի դեպքում, նայած թե խմ-ն ինչ գնով են ձեռք բերել՝ միջինը համարյա նույն գինն է գալիս, ինչ գազի դեպքում: Իսկ պելետի պարագայում 250 քմ-ի համար կկազմի 36 հազար դրամ»:

Պելետի 1 կգ-ն արժե 50 դրամ, եթե ծղոտի հումքը գնում են տեղում: Սեփական ծղոտը պելետի վերածելու դեպքում հաշվվում է միայն մատուցվող ծառայության գինը՝ պելետի մեկ կգ-ը 20 դրամի սահմաններում: Արտադրանքը պատվիրատուին է հանձնվում պարկերով, որոնք պատրաստվում են հենց արտադրամասում: Ծղոտը մշակման մի քանի փուլ է անցնում: Նախ՝ աղացի միջոցով մանրացվում է մինչեւ 2-3 մմ, հետո առաջին արտադրամասից փոշենման նյութը հոսքագծով տեղափոխվում է երկրորդ տեղամաս, որտեղ էլ իրականացվում են պելետի ստացման ավարտական աշխատանքները:

«Կարող եմ լցնել ջրի մեջ եւ կհամոզվեք, որ անմիջապես սուզվում է հատակը: Պելետի խտությունը 1,4 անգամ գերազանցում է փայտին, դրան գումարած՝ ունի բարձր կալորիականություն ու ջերմատվություն»,-ասում է Գուրգեն Պետրոսյանը:

460 տնտեսություն ունեցող Բասենը Շիրակի մարզում եւ հանրապետությունում ներդրվող նորարարական ծրագրերի ու գաղափարների իրականացմամբ համարվում է առաջատարներից մեկը: «Եթե նավթ չունենք, ուրեմն պետք է սառե՞նք, եթե գազ չունենք, ուրեմն սաղ կյանքներս պիտի մնանք աթարի հույսի՞ն, մենք էլ մեր ռեսուրսները պիտի օգտագործենք՝ կարեւորը գլուխ ունենք,-կատակում է Բասենի համայնքապետ Համլետ Պետրոսյանը,- 2013-ին, որ համայնքում տեղադրեցինք առաջին արեւային ջրատաքացուցիչ համակարգը մանկապարտեզի, հետո էլ ջերմոցի համար, դեռ պարզ չէր՝ արդյո՞ք բնակիչները դա կկիրառեն սեփական կարիքների համար: Հիմա արդեն գյուղում 30 տուն արեւային ջրատաքացուցիչ է տեղադրել ու էլի ցանկացողներ կան: Նույնն էլ վերաբերում է պելետին: Էս ձմեռ 2-3 ընտանիք է գյուղում տունը դրանով ջեռուցում, հաջորդ տարի, համոզված եմ, թիվը մի քանի տասնյակ է լինելու»:

Համայնքապետն ասում է, որ ծրագրեր ունեն գյուղում քամու էներգիան կիրառելու, ինչպես նաեւ՝ մեծ մասշտաբներով արեւային պանելներ տեղադրելու: «Դեռ բանակցային փուլում ենք, դեռ ուսումնասիրում են մեր ուղարկած տվյալները՝ կապված արեւոտ օրերի, քամիների առատության հետ եւ այլն: Եթե դրական պատասխան լինի, ապա Բասենը կանցնի գերժամանակակից նոր տեխնոլոգիաների ներդրման»,-նկատում է Բասենի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը:

Գլխավոր լուսանկարը՝ vdeltafuel.com-ի

Մեկնաբանություններ (4)

Ա
Էս մարդկանց մեդալ տվեք, ոչ թե էն հանգած հրաբուխներին, որոնք չեն էլ այրվել:
Երանուհի Սողոյան
Հարգելի Խաչիկ, կարող ենք զանգահարել Բասենի գյուղապետին՝ Համլետ Պետրոսյանին 095365600 հեռախոսահամարով
խաչիկ
ոնց կարող ենք կապնվել իրենց հետ?
Վահագ
Հայերեն «Շվեցիա» չէ, «Շվեդիա» է։

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter