Հայտնի երաժիշտ և դերասան Քոմոնը (Common) ուզում է օգտագործել իր աստղային ուժը՝ օգնելու համար փրկել երեխաներին, ովքեր շահագործվում են Հաիթինում՝ մի երկրում, որը հիմնել են ազատության ստացած ստրուկները:

CNN-ի «Ազատության ծրագրի» վավերագրական ֆիլմերից մեկում Քոմոնն անդրադարձել է «Ղեստե ավեկ»-ին, որի հետևանքով 300 հազար երեխա է Հաիթիում աշխատում որպես տնային սպասավոր: «Ղեստե ավեկ»-ը (առաջացել է ֆրանսերեն «մնալ ինչ-որ մեկի հետ» արտահայտությունից) սկիզբ է առել գյուղերից եկած երեխաներին կրթելու ազնիվ մտադրությունից, սակայն տարիների ընթացքում այս պրակտիկան գլխիվայր շուռ եկավ: Սրա հետևանքով այժմ շատ երեխաների ոչ թե օգնում են, այլ շահագործում:

ՄԱԿ-ը նշում է, որ խորապես արմատավորված այս պրակտիկան մերօրյա ստրկության ձև է:

«Ես այնպիսի զգացողություն ունեի, որ մտնում եմ մի ուրիշ վայր, մի ուրիշ աշխարհ, որի մասին փորձառություն չունեի, և իսկապես պետք է հոգեպես պատրաստվեի այնտեղ լինելուն»,- ասում է Քոմոնը:

Հաիթիում նա հանդիպել է երեխաների, որոնց ստիպում են աշխատել երկար ժամեր և զրկել են կրթություն ստանալու հնարավորությունից: Նա նաև հանդիպել է մի թիմի, որն իրեն նվիրել է երեխաներին ազատելուն:

«Երբ խոսում ես նրանց հետ, հաճախ նրանք կախում են գլուխները, նրանց աչքերը չեն նայում քո աչքերին: Մեծ մասամբ, նրանք իրենց երկրորդ սորտի մարդ են զգում, և դա արդեն նրանց ծերացնում է: Արդյունքում ստացվում է մի ազգ, որտեղ երեխաները, մեծահասակ դառնալով, շատ քիչ փորձ են ունենում: Նրանք անգրագետ են և չեն ինտեգրվում հաիթիական մշակույթին»,- CNN-ին ասել է Քոմոնը:

Աղքատությունն ու վատ կառավարումը Հաիթին հետ են գցել տասնամյակներով, և դպրոց հաճախելու հնարավորությունները նվազել են: «Ղեստե ավեկ»-ի համակարգը մնացել է: Նույնիսկ երբ գրեթե 2 տարի առաջ երկրաշարժն ավերեց մայրաքաղաք Պորտ-Օ-Պրենսի մեծ տարածքներ, «Ղեստե ավեկ»-ը մնաց:

Դեռևս ավերված նախագահական պալատի ֆոնին մի վրանային քաղաք է՝ փողոցներում աղբի կույտերով, որտեղ կարելի է տեսնել աշխատող երեխաների: Այս երեխաներից շատերը հարկադրաբար աշխատում են «Ղեստե ավեկ»-ի «շրջանակներում» և ոչ թե մայրիկին կամ հայրիկին օգնելու համար:

Նրանց մեջ էր մի 12-ամյա աղջիկ, որի մեջքին սպիներ կային. նա ամիսներ, հնարավոր է՝ տարիներ շարունակ ջուր է կրում՝ գրունտային ճանապարհով 30 րոպե քայլելով դեպի այն տուն, որտեղ ապրում է, և որի պատերից կտավներ են կախված:

«Ղեստե ավեկ»-ից ազատագրման հիմնադրամը փորձում է երեխաներին վերադարձնել դպրոց, որպեսզի օգնի նրանց կյանքը դարձել մի փոքր ավելի հեշտ, իսկ ապագան՝ ավելի պայծառ:

Հաիթիում ծնված նյույորքցի Ֆաբիոլա Դեսմոնը փնտրում է տներ, որտեղ կիրառվում է «Ղեստե ավեկ»-ի պրակտիկան, և փորձում մեծահասակներին համոզել, որ երեխաները պետք է լինեն դպրոցում և ոչ թե աշխատեն:

Տներից մեկում նա մի տղամարդու համոզեց թույլ տալ, որ «Ղեստե ավեկ»-ի ենթարկվող երեխան դպրոց գնա: Երեխայի աչքերը փայլեցին: Բայց ոչ բոլորն են, որ ի վիճակ են տեսնել, որ այս համակարգը սխալ է:

«Երեխաներին վերցնում են իրենց ծնողներից և ուղարկում ապրելու ուրիշ ընտանիքների հետ, որտեղ մեծահասակները նրանց վերաբերվում են որպես ստրուկների: Նրանք կարող են ֆիզիկական և հոգեբանական ճնշումների ենթարկվել այս ընտանիքներում: Ինձ համար ծանր է նրանց տեսնել այս իրավիճակում, բայց պատկերացրեք, թե ինչ է նշանակում տվյալ իրավիճակում լինել հենց երեխայի դերում. նրանց համար շատ ավելի ծանր է»,- ասում է Քոմոնը: