HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Տեղահանված տապանաքարեր Սանահինում. վանահայրն ու թեմի առաջնորդը մեղադրում են միմյանց

Լարիսա Փարեմուզյան

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հուշարձանների ցանկում գրանցված Սանահինի վանական համալիրի վանահայր Տեր Ավետիք աբեղա Սողոմոնյանը որոշել է Գուգարաց թեմի առաջնորդ  Սեպուհ Չուլջյանի դեմ հայց ներկայացնել դատարան:

Ս. Չուլջյանը հունիսի 21-ին վանքի Զաքարյանների մատուռից  2,5-3 մետր հեռավորության վրա կատարված  հուղարկավորությունը չկանխելու համար գրավոր խիստ նկատողություն է տվել Տեր Ավետիքին: Վերջինս նկատողությունը չի ընդունում։ «Ես իրեն հլա չեմ ասել, որ չեմ ընդունում նկատողությունը, բայց կարող եմ  փաստեր հավաքել և Ս. Չուլջյանի  դեմ հայց ներկայացնել դատարան»,- ասում է Տեր Ավետիքը: Նա ուզում է նաև հրապարակային հարցնել Գուգարաց թեմի առաջնորդին, թե ինչու են իր առաջնորդության տարիներին տասնյակից ավելի գերեզմաններ հայտնվել վանքի տարածքում, և դա չի կանխվել նրա կողմից: Հիշեցնենք, որ այդ գերեզմանների մեծ մասը  վանքի արևելյան կողմից այսօր ամբողջությամբ փակում են Զաքարյանների դամբարանը: «Հիմա ես եմ իրեն տալու նկատողություն: Ու խնդրում եմ հոդվածում դա նշեք: Եթե իմ խիստ նկատողությունը չհանեց, ես  դատարան հայց եմ  ներկայացնելու իր դեմ, հարցնելու՝ Չուլջյան, ինչո՞ւ տեր չես եղել Սանահինի վանքին: Ի՞նչ ես տվել ինձ և ինչո՞ւ նշումներ չես  արել, թե քո առաջնորդության ժամանակ քանի տասնյակ գերեզմաններ են դրվել վանքի տարածքում: Հենց այդպես էլ կգրեք, ինչո՞ւ տեր չես եղել Սանահինի եկեղեցուն»,-ասաց Տեր Ավետիքը:

Վանահայրը վստահեցնում է, որ ինքն ի սկզբանե տեղյակ չի եղել հունիսի 21-ին մատուռի մոտ կատարված հուղարկավորությունից, բայց այն բացահայտելուց հետո անմիջապես Սրբազանին տեղեկացրել է, նաև բացատրագիր է գրել: Վանահայրը պարզաբանում է, որ գերեզմանի տարածքն ամբողջությամբ եկեղեցու տարածք է, այնտեղ երկու մարդ է հուղարկավորված եղել: Մեկի վրա ազգանուն կար. «Սիրամարգ Գևորգյան-Տիտանյանց, ծնված 1849 թիվ, մահացած 1901թ.»: Գերեզմանը կիսով չափ փակում է մատուռը: Գերեզմանոցի ճանապարհն անցնում է վանքի մոտով: Տեր Ավետիքը հունիսի 21-ին տեսել է ինչպես հանգուցյալին հուղարկավորության տանելիս, այնպես էլ հաջորդ օրը՝ հունիսի 22-ին նրա հարազատներին ինքնահողի գնալիս, սակայն, իր ասելով, մտքով չի անցել, որ հուղարկավորությունը կատարվում է հենց մատուռի մոտ: Հուլիսի 2-ի երեկոյան, 17:00-ի սահմաններում տեսել է, որ Զաքարյանների մատուռի առաջ արդեն գերեզման է կառուցված:

«Ապշեցի: Ասացի` այս ի՞նչ եք անում, մտել եք մեր տարածք, չի կարելի: Հանգուցյալի տղան` Գագիկ Վերանյանը, անակնկալի եկավ, ասաց` Հայր Սուրբ, թյուրիմացություն է եղել»,-պատմեց  Տեր Ավետիքը: Այդ պահին գերեզմանի մոտ Գ. Վերանյանի և Տեր Ավետիքի միջև խոսակցություն է ծավալվել: «Գագիկ Վերանյանն ասաց` դե որ վանքի տարածքն է, Հայր Սուրբ, հորս քառասունքը տամ, և նախատեսավ, որ գերեզմանը տեղափոխելու է այլ տեղ: Այդպես մենք խոսեցինք, մի քանի բան ճշտեցինք ու գերեզմանի դիմաց կանգնած զանգեցի Սրբազանին: Հայտնեցի` Սրբազան, էսենց բան է կատարվել: Ասաց՝ բա ինչի՞ ես թույլ տվել: Ասացի` դե որ տեղյակ լինեի, թույլ չէի տալ, նոր եմ նկատել»,-պատմեց Տեր Ավետիքը:

Տեղեկանալուց հետո, վանահոր խոսքով, Սրբազանը զանգել է Պատմամշակութային հուշարձանների վարչություն, որտեղից ուղարկված Ալավերդի քաղաքի պատմամշակութային հուշարձանների պատասխանատու Կարեն Յոլչինյանը և այլ ներկայացուցիչներ հաջորդ օրը առավոտը նկարել են գերեզմանը, արձանագրել են, որ երկու պատմական գերեզմաններ են տեղահանված, գերեզմանը փակում է դամբարանը և դադարեցրել են գերեզմանի կառուցման աշխատանքները, որը, սակայն, մեկ շաբաթ հետո շարունակել են հանգուցյալի հարազատները: Գագիկ Վերանյանը պատմեց, որ տարիներ շարունակ Սանահինի գերեզմանոցում չի կանոնակարգվել հանգուցյալների հուղարկավորության տարածքի հատկացումը: Իրենք գերեզմանոցում ընտանեկան տարածք չեն ունեցել, մտածել է, որ տարածքը մոտ է հոր հարազատներին, նրան հունիսի 21-ին հուղարկավորել է մատուռի մոտ։

«Ես չեմ մտածել, որ դա ինչ-որ բանի կխանգարի: Հետո, Զաքարյանների դամբարանների չորս կողմերը ամբողջությամբ մեր գյուղի հանգուցյալների գերեզմաններն են»,- ասաց Գագիկը: Հուղարկավորությունից հետո նա հարազատների օգնությամբ արագ կառուցել է հոր գերեզմանը: Հուլիսի 2-ին Սուրբ հայրը մոտեցել է իրեն և հայտնել, որ հորը հուղարկավորել է վանքի տարածքում: Վերջինս դժգոհեց, թե ավտոմեքնաներով վանքի մոտով շինանյութ է տեղափոխվել գերեզմանոց, որևիցե մեկը, նաև` Հայր Սուրբը իրեն չեն զգուշացրել, որ Զաքարյանների մատուռի մոտ չի կարելի հուղարկավորություն անել:

«Գերեզմանի մոտից Հայր Սուրբը զանգեց իր վերադասին, իրեն էլ ասին` բա դու ո՞ւր ես եղել, մարդկանց ինչո՞ւ չես զգուշացրել: Հայր Սուրբն էլ մեր մոտից ասաց՝ չի նկատել»,-պատմեց Գագիկը: Վերադառնալով պատմական գերեզմանների տեղահանությանը` Գ. Վերանյանն ասաց, որ գերեզմանոցի պահակը, գյուղի մեծ մարդիկ ոստիկանությանը ցուցմունք են տվել, որ ինքը դրանց չի դիպչել: Գագիկն անորոշ վիճակում էր, չգիտեր, թե  ինչպես է վարվելու հոր գերեզմանի հետ:

«Եթե Զաքարյանների դամբարանների մոտ հողարկավորությունն արգելված է, ինչո՞ւ եկեղեցու կողմից զգուշացնող գոնե մի ցուցանակ  չկա դրված: Դե, այդ դեպքում հանգուցյալի տերն էլ մեղավոր չի»,-ասաց հանգուցյալի այրին՝ Ելենա Վերանյանը:

Զաքարյանների դամբարանը

Տեր Ավետիք Աբեղա Սողոմոնյանը Սանահինի վանական համալիրի վանահայր է նշանակվել 10 ամիս առաջ՝ նախորդ տարվա սեպտեմբերի 1-ին։ Գալուն պես նկատել է, որ վերջին 25 տարիներին սանահինցիների գերեզմանները հոսել են դեպի վանքապատկան տարածք: «Եվ այնքան են մոտեցել, որ արդեն  մի փոքր արահետ է թողնված, որով մենք գնում ենք Սուրբ Հարության մատուռը կամ Տուտեորդու հռչակավոր խաչքարը տեսնելու: Եթե էլի աչք փակենք, էդ ճանապարհն էլ կփակեն, քանի որ ժողովուրդը գաղափար չունի Սանահինի վանքի արժեքներից: Բացի այդ, արժեքները շրջափակող տարածքների չափ ու սահմանը այսօր ճշտված չէ, և վերջին աղմկահարույց դեպքն էլ ապացուցեց, որ այստեղ ոչ մի օրենք, ոչ մի կարգ ու կանոն չի գործել, ցուցանակներ, զգուշացնող պլակատներ, վահանակներ չկան: Եկեղեցին երբևէ բնակչությանը չի սաստել, որ բավական է, էլ էդ սահմանը մի անցեք»,-ասաց Տեր Ավետիքը:

Մեր հարցին, թե իր պաշտոնավարման 10 ամիսներին Գուգարաց թեմի առաջնորդի հետ երբևէ քննարկե՞լ են Սանահինի վանքապատկան հողերի սահմանի և այդտեղ արգելող ցուցանակներ տեղադրելու խնդիրը, Հայր Սուրբը պատասխանեց, որ իրեն ընդգծված սահմանի հատակագիծ չի հանձնվել, եկեղեցու տարածքը հստակեցված չէ իր համար: «Վանքի և շրջակայքի ընդհանուր հատակագիծը կա, բայց այդ կողմի վրա  հաստատուն հատակագիծ չկա»,- հայտնեց նա: Վանքի տարածքի հաշվին Սանահին գյուղի գերեզմանոցի ընդլայնման հարցում Տեր Ավետիքը մեղադրում է Գուգարաց թեմի առաջնորդին։ Տեր Ավետիքն ասում է, որ Սանահինի վանքն անմխիթար վիճակում է ընդունել. «Մի հատ եկեք պարզենք այդ վիճակի համար ո՞վ պետք է պատասխան տա: Հայր Սու՞րբը։ Ոչ մի միլիմետր էս պայքարում զիջող չեմ, այս գերեզմանը պետք է այստեղից հանվի»,- ասում է վանահայրը:

Վանքի արեւելյան մասից Զաքարյանները դամբարանը փակող գերեզմանները

Սանահինի վանական համալիրում հունիսի 21-ին  Զաքարյանների դամբարանների առաջ կատարված հուղարկավորությունը դատապարտել և անթույլատրելի  է համարել Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինը։ «Խնդիրը պահանջում է հստակ համակարգված լուծում՝ զերծ պահելու մեր պատմական կոթողները նման երևույթներից և կամայական տեղական գործունեությունից»,- գրել է Ս. Էջմիածնի լրատվական ծառայության պատասխանատու Վահրամ Քահանա Մելիքյանը:

Հիշեցնենք, որ  Սանահինի վանական համալիրի պատմական շատ արժեքներ, այդ թվում նաև «Ամենափրկիչ» եկեղեցին, Գրիգոր Տուտեորդու մահարձանը, Զաքարյանների և Արղությանների դամբարանները մատնված են անտերության, կորած են կեղտի և մոլախոտերի մեջ: 

Մեկնաբանություններ (1)

Sargis
Հերիք չի էս իրանց սրտի պես սև շորավորների ձեռը էս ազգը տուժի: սաղ տերտերնին օլիգառխ են դառե, իսկ ,,թեմի առաջնորդ,, ասվածը լրիվ գործարարա; սաղ փողերը սրանց ձեռինա,անբարոյականությունն էլ չեմ ասում ինչ մակարդակի վրայա:սրանց վրից ոչ մի հոգեվոր արժեք ունեցողի հոտ չի գալի.....

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter