Մագդա Վոլթերը ամերիկացի լրագրող է, սակայն ծնվել եւ մեծացել է Լեհաստանում: Լրագրողական կարիերան սկսել է Լեհաստանում եւ աշխատել է կոմունիստական «Պոլիտիկա» շաբաթաթերթի համար: Հետագայում մեկնել է Ամերիկա: «Այնտեղ մի քանի տարի դժվար էր փախստականի համար աշխատել իբրեւ լրագրող, այն էլ երկրորդ լեզվով: Բայց ինձ հաջողվեց աշխատանք ստանալ Ֆլորիդայի տեղական թերթում եւ հետո՝ տեղական հեռուստատեսությունում: Դրանք պարզապես սկսնակների համար աշխատանքներ էին, պարզապես մուտք այս մասնագիտություն: Հետո ես 2-3 տարի աշխատեցի հանրային հեռուստատեսության մի ծրագրի համար, որը կենտրոնանում էր տնտեսական նորությունների վրա»: Մեկամյա ուսումնառությունից հետո նա աշխատանքի է անցել CNN-ում նախ որպես գրող, ապա՝ պրոդյուսեր:

CNN-ից հետո ՄագդաՎոլթերը միացել մի թիմի, որն անգլալեզու նոր հեռուստատեսային ցանց էր ստեղծելու Հոնգկոնգում: Ցանցի սեփականատերը NBC-ն էր, ամերիկյան ամենամեծ ցանցերից մեկը, եւ կոչվում էր CNBC Ասիա: Հոնգկոնգից հետո՝ 1998-99թթ., Վոլթերն աշխատել է Մոսկվայում՝ որպես NBC News-ի մասնաճյուղի տնօրեն: Ապա Համաշխարհային բանկի Փարիզում տեղակայված եվրոպական գրասենյակում զբաղեցրել է հանրային կապերի ղեկավարի պաշտոնը: Ներկայումս նա հեռացել է գործնական ժուռնալիստիկայից, ապրում է Լոնդոնում եւ զբաղվում է ԶԼՄ-ի խորհրդատվությամբ: «Ես ուզում էի թողնել ամերիկյան ժուռնալիստիկան, որովհետեւ այնտեղ շատ մրցակցություն կա, շատ «ես»-եր, դա բարի արդյունաբերություն չէ: Շատ հոյակապ մարդիկ են աշխատում այնտեղ, բայց դա չի նշանակում, որ ընդհանուր կլիման ընկերական եւ ջերմ է: Շատ ճնշում կա, լարվածություն, վերջնաժամկետներ եւ շատ կոմերցիոն շահեր, որոնք դրված են ռիսկի տակ»:

Այս օրերին Մագդա Վոլթերը մասնագիտական գործուղմամբ Հայաստանում էր, եւ «Հետք»-ը որոշեց զրուցել նրա հետ հայկական լրատվամիջոցներից իր ստացած տպավորությունների եւ առհասարակ ժուռնալիստիկայի մասին: 

Դուք արդեն երկրորդ անգամ եք Հայաստանում եւ բավական շփումներ եք ունեցել հատկապես հայկական հեռուստակայնների հետ: Ինչպիսի՞ն են մեր լրատվամիջոցները: 

 Ես կարող եմ մեկնաբանել միայն այն, ինչ տեսնում եմ, որովհետեւ բովանդակությունը չեմ հասկանում: Ամառվա մեծ մասը Հայաստանում անցկացնելուց եւ լրագրողների, ինչպես նաեւ ոչ լրագրողների հետ շփվելուց հետո բավական պատկերացում ունեմ հայկական ԶԼՄ-ների մասին՝ եւ՛ տպագիր մամուլի, եւ՛ էլեկտրոնային: Երկու բան կա, որ կարող եմ ասել Հայաստանի հեռուստատեսային նորությունների մասին, որովհետեւ դրանք ես ուղղակիորեն տեսել եմ: Առաջին՝ իմ տպավորությամբ լրագրողներն այստեղ մեծապես մտահոգված են լուսաբանելու պրեզիդենտի եւ կառավարության մյուս անդամների գործողությունները, անկախ նրանից՝ դրանք տեղեկատվական արժեք ունեն, թե ոչ: Ամեն օր գոնե մի լուր պարտադիր տրվում է նախագահի եւ կառավարության մյուս անդամների մասին: Ես ճանաչում եմ նախագահին, ընդդիմությանը չեմ ճանաչում, բայց որքանով գիտեմ՝ ավելի շատ լուսաբանվում է նախագահի գործունեությունը: Մյուսը արտադրանքի արժեքն է: Դրանք շատ ցածրորակ են: Իհարկե, դրա համար ձեզ շատ-շատ փող է պետք, միեւնույն ժամանակ՝ հմտությունների զարգացում, հատկապես օպերատորներին եւ մոնտաժողներին: Դա եմ ես տեսել հայկական հեռուստատեսությունում:

Ձեր կարծիքով հայ լրագրողների պորֆեսիոնալիզմի մակարդակը բավարա՞ր է:

 Ես համոզված եմ, որ այստեղ հանդիպել եմ Հայաստանում աշխատող լավագույն լրագրողներին, թվում է, որ նրանք հեղինակություններ են եւ ունեն բարձր ժուռնալիստական ստանդարտներ եւ նպատակներ: Հիացած էի՝ պարզելով, որ ինձ հանդիպած լրագրողների մեծ մասի հետ մենք խոսում ենք նույն լեզվով: Շատ դեպքերում մենք ունենք ճիշտ նույն արժեքները: Բայց հմտությունների մասին կարող եմ ասել, որ դրանք բավական հնաոճ են. ես նկատի ունեմ գրելաոճը: Դա կամ ձեր ազգային գրելաոճով է պայմանավորված կամ ժառանգություն է մնացել Խորհրդային Միությունից: Բայց կարծում եմ՝ այն փոխվում է, քանի որ լրագրողները նոր հմտություններ են ձեք բերում եւ սկսում են աշխատել նոր գրելաոճով, որն ինձ թվում է բացի լսարանից ուրիշ ոչ մեկին դուր չի գալիս: Ես գիտեմ մի ժուռնալիստ, որը վերադառնալով ամերիկյան թրեյնինգից՝ սկսել էր ավելի զուսպ գրել, բայց ընթերցողներն ասել էին, որ դա իրենց դուր չի գալիս: Այսինքն՝ այստեղ առաջանում է հետեւյալ հարցը՝ ի՞նչ են նախընտրում ձեր հեռուստադիտողները եւ ընթերցողները:

Բացի դրանից, եթե խոսենք հեռուստաժուռնալիստիկայի մասին, հայ լրագրողների վրա բավական շատ սահմանափակումներ են դրվում՝ եւ՛ քաղաքական, եւ՛ կոմերցիոն: Հատկապես Հանրային հեռուստաընկերությունը չի կարողանում անկախ գործունեություն ծավալել: Կարծում եմ՝ շատ ափսոս է, որ ձեր երկրի հետսովետական զարգացումը մեծապես չի լուսաբանվում ԶԼՄ-ում, որովհետեւ դուք չեք կարողանում օբյեկտիվորեն լուսաբանել տնտեսական եւ քաղաքական զարգացումները կառավարության կողմից գործադրվող ճնշումների պատճառով:

 Ի՞նչ պետք է անեն լրագրողները: 

 Շատ կարեւոր հարց է, որովհետեւ իրականում ժուռնալիստներին չենք կարող խորհուրդ տալ վտանգել իրենց աշխատատեղերը եւ մնալ անգործ, բոլորը պետք է պահեն իրենց ընտանիքները, բայց կարծում եմ պետք է մի քիչ ռիսկով եւ նախաձեռնող լինել, քննադատաբար վերաբերվել ձեր վրա գործադրվող սահմանափակումներին եւ ավելի քիչ ենթարկվել ինքնագրաքննության եւ խմբագիրների կողմից գործադրվող գրաքննության: Որովհետեւ իրականում կան ժուռնալիստներ, ովքեր աշխատում են այս սկզբունքներով: 

Դուք հավատու՞մ եք, որ աշխարհում կա իսկապես օբյեկտիվ ժուռնալիստիկա: Ներկայիս աշխարհաքաղաքական զարգացումների, հատկապես իրաքյան եւ աֆղանական պատերազմների լուսաբանումը արեւմտյան ԶԼՄ-ով ցույց տվեց, որ աշխարհում գովաբանվող անկախ արեւմտյան ժուռնալիստիկան իրականում միֆ է: 

Հետաքրքիր հարց տվեցիր, որովհետեւ հիմա ես շատ եմ մտածում դրա շուրջ: Ես հավանաբար չեմ համաձայնի քեզ հետ այն տեսակետից, որ դու արտահայտեցիր արեւմտյան ԶԼՄ-ի եւ հիշատակված իրադարձությունների լուսաբանման առնչությամբ: Ես կարծում եմ, որ արեւմտյան ԶԼՄ-ում, հատկապես ամերիկյան, պարզապես չափանիշների նշաձողն է իջել, եւ կառավարության կողմից փորձեր են արվում հսկել լուսաբանումը: Այս առումով կարող եմ համաձայնել: Թեեւ Ամերիկայում այլեւս չեմ ապրում, բայց այն, ինչ տեսնում եւ լսում եմ ամերիկյան լրատվամիջոցներում, բավական է՝ եզրակացնելու, որ նրանք ակտիվություն չեն ցուցաբերում՝ հանդես գալու կառավարության գործողությունների դեմ: Ես նկատի չունեմ հարձակվել կառավարության վրա, այլ քննադատաբար մոտենալ եւ քննել կառավարության աշխատանքը, որն էլ իրականում հենց ժուռնալիստի գործն է:

Կարծում եմ, որ արեւմտյան ԶԼՄ-ը եւ այնտեղ տեղի ունեցող իրադարձությունները հսկա թեմա է եւ չարժե այդքան ժամանակ կորցնել, իսկ ինչ վերաբերում է օբյեկտիվությանը, ապա չեմ կարծում, որ որեւէ ժուռնալիստ կարող է լիովին օբյեկտիվ լինել: Ժուռնալիստի օբյեկտիվությունը մենք հաճախ շփոթում ենք մեթոդի օբյեկտիվության հետ, այսինքն՝ ինֆորմացիայի հավաքման եւ մեր հավաքած ինֆորմացիայի հիման վրա ընդհանրացումներ անելու, մեր ընդհանրացումները հասարակությանը ներկայացնելու մեթոդի օբյեկտիվության հետ ենք շփոթում: Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է անընդհատ զարգացնենք ու կատարելագործենք այդ մեթոդը, բայց չեմ կարծում, որ որեւէ մեկին դա հաջողվել է 100 տոկոսով, որովհետեւ մենք չենք կարող ձերբազատվել մեր սուբյեկտիվությունից եւ մեր նախապաշարումներից: 

Ինչպե՞ս եք գնահատում հետաքննական ժուռնալիստիկայի վիճակը: Ձեր կարծօքով Հայաստանում կա՞ հետաքննական ժուռնալիստիկա: Որո՞նք են դրա զարգացման խոչընդոտները, եւ ի՞նչ հեռանկար եք տեսնում հետաքննական ժուռնալիստիկայի զարգացման համար: 

Ամերիկայում էլ, հատկապես ցանցային հեռուստատեսություններում, հետաքննական ժուռնալիստիկայի վիճակը հոյակապ եւ նախանձելի չէ, այնքան էլ շատ կայաններ չկան, որտեղ դու կարող ես դրանով զբաղվել: 

 Պատճառներից մեկը նույնն է. հետաքննական ժուռնալիստիկան հեռուստատեսությամբ թանկ է նստում, բայց նաեւ պետք է հեռուստակայանների տնօրենները հասկանան եւ համապատասխան վերաբերմունք դրսեւորեն՝ նկատի ունենալով, որ լրագրողները կարող են բավական երկար ժամանակ հետաքննել մի բան, սակայն հետագայում պարզվի, որ իրենց ենթադրությունը ճիշտ չէր: Որովհետեւ երբ սկսում ենք աշխատել նյութի վրա, չենք կարող վստահ լինել, որ մեր ենթադրածը կապացուցվի հետաքննության ժամանակ: Երկրորդ պատճառն այն է, որ հետաքննության վրա շատ փող է ծախսվում, սակայն այն այնքան էլ եկամտաբեր չէ, որքան ակնկալվում է, այսինքն՝ իր ծախսերը չի փակում, իսկ հեռուստատեսային ցանցերը Արեւմուտքում շատ են կոմերցիալ դարձել, որպեսզի իրենց դա թույլ տան: Արդյունքում ստացվում է, որ ամերիկյան հեռուստատեսությունում ձեւավորվում են այսպես կոչված հետաքննական լրագրողներ, որոնք ավելի շատ սենսացիա են փնտրում, քան իրականում հետաքննություն են անում: 

Հնարավո՞ր է գա մի ժամանակ, որ հետաքննական ժուռնալիստիկան, այնքան էլ զարգացած չլինելով, ետընթաց ապրի: 

 Այս պահին Միացյալ Նահանգներում այն իրոք ռեգրես է ապրում: Ամեն տեղ հեռուստաժուռնալիստիկայի հետ կապված մեծ պրոբլեմներ կան: Որակի հետ կապված խնդիրներ կան: Անգամ ամենալավ հեռուստաընկերությունը աշխարհում՝ BBC-ն, պրոբլեմներ ունի, բայց նրանք փորձում են դեռ լավ հեռուստաարտադրանք ստեղծել: 

 Հայաստանում չգիտեմ զարգացման ինչ ուղի կստանա հետաքննական ժուռնալիստիկան, բայց կարծում եմ, որ հսկայական դեր ունի երկրի զարգացման եւ բարեկեցության համար:

 Իսկ ապագայի համար չեմ կարող չնշել ձեր անունը, որովհետեւ այն, ինչ անում եք «Հետք»-ում, շատ խիզախ հետաքննություններ են, դուք չափորոշիչներ եք ստեղծում մյուս ժուռնալիստների համար: Բացի այդ, ինֆրաստրուկտուրաներ եք ստեղծում՝ ներգրավելով նոր ժուռնալիստների: Ես հանդիպել եմ շատ ժուռնալիստների, ովքեր անցյալում կամ ներկայումս ներգրավված են եղել հետաքննող լրագրողների ձեր ցանցում: Նրանք ունեն բոլոր նախադրյալները հետաքննական ժուռնալիստիկայով զբաղվելու, որովհետեւ նրանք ունեն նվիրում եւ ինտելեկտուալ ներուժ: 

 Դուք երկու տարի աշխատել եք Մոսկվայում: Արդյոք նախկին սոցիալիստական երկրներում ժուռնալիստիկան նու՞յն օրինաչափություններով է զարգանում, թե կան տարբերություններ: 

Բավական մեծ հարց է պատասխանելու համար: Ես եղել եմ Ռուսաստանում եւ Հարավային Կովկասի երկրներում, բայց վերջիններում շատ ժամանակ չեմ ունեցել ուսումնասիրելու ԶԼՄ-ը: Հավանաբար, կարող եմ ասել հետեւյալը՝ դատելով չեխական, հունգարական եւ լեհական ԶԼՄ-ի իմ իմացությունից, որ, իհարկե, զարգացման ուղղություններում կան ընդհանրություններ: Կարծում եմ` հիմնական դժվարությունը, որ նրանք ունեն այս պահին, այսպես կոչված օբյեկտիվ ժուռնալիստիկայի տարբերակումն է մեկնաբանությունից: Դա հատկապես դժվար է այն ժուռնալիստների համար, ովքեր աշխատել են սովետական շրջանում: Այսինքն՝ հին սերնդի ժուռնալիստների մոտ այս սովորույթները ավելի դժվար է կոտրել, քան մասնագիտություն նոր մուտք գործած ժուռնալիստների մոտ: Մյուս նմանությունը գրելու ոճի մեջ է, որովհետեւ որքան էլ մենք տարբեր լինենք մշակույթներով, այնուամենայնիվ, սովետական շրջանում մեզ սովորեցրել են շատ բան գրել ոչնչի մասին, փոխանակ գրել կոնկրետ թեմաների շուրջ, որը դարձյալ գալիս է կարծիքի ներարկումից եւ պրոպագանդայից: