HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Սառա Պետրոսյան

Խաչփարում ամենաբերրի հողերն են, բայց դրանց մի մասը չի մշակվում ջուր չլինելու պատճառով

Մասիսի տարածաշրջանի Խաչփար համայնքում 100 հա-ից ավելի հողատարածք չի մշակվում ոռոգման ջուր չունենալու պատճառով: Սա նշանակում է, որ 250 ընտանիք զրկված է ապրուստի նվազագույն հնարավորությունից: Նշված 100 հա-ի մի մասը տնամերձ հողամասերն են, մյուս մասը՝ սեփականաշնորհված դաշտավայրերը:

Գյուղի վարչական տարածքը 314 հա է, որից 101 հա տնամերձ հողամաս է, 197 հա-ը՝ գյուղնշանակության հող: Խաչփարը Արարատի մարզի եզակի գյուղերից է, որտեղ այգեգործությունից ու բանջարաբուծությունից բացի, զբաղվում են նաեւ հացահատիկային կուլտուրաների մշակությամբ: Մշակվող հողատարածքների տերերն էլ դժգոհում են ցածր բերքատվությունից, որի պատճառը սակավաջրությունն է:

«Այստեղ 1 հա-ից 10 տոննա ցորեն կարող են ստանալ, եթե դաշտերը ժամանակին ոռոգվեն, բայց մինչեւ հիմա ջուր չեն տվել, այնինչ արդեն 4 անգամ պետք է ոռոգած լինեինք»,- բացատրում է  Խաչփար համայնքի ղեկավար Ղազար Մարտիրոսյանը: Մասնագիտությամբ գյուղատնտես համայնքապետն ասում է, որ գյուղում բանջարեղենի բոլոր տեսակները մշակում են: Մարդիկ տարեկան երկու անգամ կարող են առատ բերք ստանալ, եթե ժամանակին ջուր տան, բայց ջրի քանակը չի բավարարում:

Խաչփարը, նաեւ Ազատաշեն ու Արբատ գյուղերը ոռոգման ջուրը վերցնում են Ազատաշեն գյուղի մոտ գտնվող ջրանցքից: Համայնքապետը նշում է, որ երեք գյուղն էլ բավարար քանակի ջուր չի ստանում, որովհետեւ Ազատաշենի հատվածում ջրանցքի վրա մղիչ պոմպ է դրված, եթե այն միացնում են եւ ջուրը Ազատաշենին են տալիս` Խաչփարն ու Արբատը զրկվում են ջրից:

Ղազար Մարիտրիոսյանը

«Ազատաշենի ջրանցքից 15-20 կմ-ից պետք է ջուրը հասցնել դաշտ, մինչեւ Խաչփարի դաշտ հասնելը 7 հատ փական կա, ջուրը ցորենի վրա 10 մետր գնում է՝ կտրում են, բերքն արդեն փչանում է: Յուրաքանչյուր մշակաբույս ոռոգելու իր նորմն ունի, բայց չենք կարողանում դա պահպանել: Ամեն դաշտում 1300 սեփականատեր կա ու մի ջրբաշխ ունենք, նա որ տեղով կրակ դառնա՝ չի կարող հասցնել»,- ասում է Ղազար Մարտիրոսյանը:

Համայնքապետը համոզված պնդում է, որ գյուղին բավարար քանակի ջրով ապահովելու համար այդ պոմպը Ազատաշենից 30 մ ներքեւ պետք է դրվի, այդ դեպքում երեք գյուղերը հավասարապես ջուր կստանան: Նաեւ ներդրումներ են անհրաժեշտ՝ ոռոգման առուների հողային հունը պետք է փոխվի երկաթբետոնի, որպեսզի ջրակորուստը նվազի:

«Երեւան ՋՕ»-ի փոխտնօրեն, Մասիսի տեղամասի պատասխանատու Վարդան Մովսիսյանը համաձայն է Խաչփար համայնքի ղեկավարի այն տեսակետին, որ պոմպը Ազատաշեն գյուղի մոտ տեղադրելը ճիշտ չէ: «Ճիշտ կլինի, եթե տեղադրվի Հրազդանից եկող ջրընդունիչ ավազանում, որպեսզի ջուրը հավասարապես բաշխվի»,- հաստատում է նա:


Վարդան Մովսիսյանը

Վ. Մովսիսյանն այս տարածքի պատասխանատուն է եղել մի քանի տարի եւ օրերս կրկին ստանձնել է Մասիսի տարածքի պարտասխանատվությունը: Նա այս տարածքի ոռոգման հետ կապված խնդիրները ոչ թե անբավարար ջրաքանակի, այլ վատ կառավարման արդյունք է համարում: Խաչփարն ու նրա հարեւանությամբ գտնվող գյուղերը ոռոգման ջուրը, հիմնականում, Հրազդան գետից են ստանում: Նրա ասելով՝ հիմա ավելի շատ ջուր է պահանջվում ոռոգման համար, որովհետեւ Արարատյան դաշտում գրունտային ջրերի մակարդակն իջել է, եւ խոնավության շերտը շատ ցածր է: «Նախկինում, եթե 30 սմ-ից սկսած խոնավություն կար հողում եւ շատ ջուր չէր պահանջվում, հիմա 60 սմ-ի վրա է խոնավությունը եւ նախկին քանակը չի բավարարում»,- ասում է Վ. Մովսիսյանը:

«Բացի այդ, ջրակորուստը մեծ է ոռոգման համակարգի ոչ բարվոք վիճակում գտնվելու պատճառով, ամեն տարի պետական բյուջեից ներդրում պետք է արվի համայնքների ներտնտեսային ցանցը վերանորոգելու համար, եւ համայնքն էլ 10%-ով պետք է մասնակցի դրան»,- ջրակորուստները նվազեցնելու ուղին է մատնանշում ՋՕ-ի Մասիսի տարածքի պատասխանատուն:

Խաչփար համայնքի ղեկավարն անցյալ տարի համայնքային բյուջեից 1 մլն դրամի խողովակներ է գնել ներհամայնքային ցանցի համար: «Մենք ենք ամեն ինչն անում, ՋՕ-ն ոչինչ չի արել, եթե մենք առուների մաքրումը չանենք՝ ոչ ոք չի անի, ջուր չունենալու դեպքում բնակիչներն ինձ են դիմում»,- ասում է Մարտիրոսյանը:

Համայնքի ղեկավարի հետ շրջում ենք գյուղում՝ 100 հա տարածքի չոռոգելու պատճառները հասկանալու համար: Ճանապարհի աջ ու ձախ կողմերում իրար են հակադրվում մշակված ու անմշակ հողատարածքները: Իսկ գյուղի վերջնամասում, որը համեմատաբար նորակառույց թաղամաս է համարվում, կատարյալ ամայություն է, շուրջ բոլորը մոլախոտ է ու հատուկենտ չորացած ծառեր:

Այս թաղամասում միայն մեկի տնամերձ հողամասն էր մշակված: Տանտիրուհին՝ Քնարիկ Հովհաննիսյանը, ով այդ պահին աշխատում էր հողամասում, բակում գտնվող փոքր հորը ցույց տալով ասաց, որ բանջարանոցը մաս-մաս է ոռոգում, ջուրը շատ քիչ է, սպասում է, որ հավաքվի հորում, որպեսզի կարողանա պոմպով մղել:

Քնարիկ Հովհաննիսյանը

«Այն հատվածում, որտեղ ջուր չկա` մարդիկ աղքատ են: Այստեղ ամենաբերրի հողերն են, ոչ մի սանտիմետր հող անմշակ չպետք է մնա: Խաչփար համայնքի մոտ 700 բնակչի սոցիալական վիճակը կբարելավվի, եթե այս տարածքը ոռոգվի»,- ասում է Խաչփար համայնքի ղեկավար Ղազար Մարտիրոսյանը:

Գյուղի ծայրամասում գտնվող թաղամասը ոռոգման համակարգ ունի, բայց ջուր չի հասնում այնտեղ, այդ պատճառով էլ ոչ տնամերձ հողամասերը, ոչ էլ դաշտերը, չեն մշակվում: Նշված հողատարածքներում, որտեղ ոռոգման ջրատարները հողային հունով են՝ 30-40% ջրակորուստներն անխուսափելի են, եւ դրանց ծախսերը փոխհատուցում են բնակիչները:

Խաչփարը նաեւ 2 խորքային հոր ունի, որից ջուրը մեխանիկական եղանակով են վերցնում: Պրն Մարտիրոսյանն ասում է, որ այդ հորերից ծայրահեղ դեպքերում են ջուր վերցնում: Գրունտային ջրերի մակարդակի իջեցումով պայմանավորված ինքնահոս խորքային հոր չկա, իսկ մեխանիկական եղանակով ջրամատակարարումը շատ թանկ է գյուղացու համար: Բացի այդ, խորքային հորերի ջուրն անհասանելի է գյուղի այդ հատվածում:

«Երեւան ՋՕ»-ի Մասիսի տեղամասի պատասխանատու Վարդան Մովսիսյանի կարծիքով՝ այդ հարցն առաջին հերթին իրավական հարթությունում պետք է լուծվի: «Պետք է պարզել՝ այդ տարածքի բնակիչները պայմանագիր ունե՞ն ՋՕ- հետ, թե՝ ոչ: Եթե պայմանագիր ունեն եւ ՋՕ-ն նրանց ջուր չի տալիս՝ ուրեմն ՋՕ-ին կարող են պարտավորեցնել, որպեսզի ջրամատակարարում իրականացնի: Իսկ եթե պայմանագիր ունեն, բայց ներտնտեսային ցանց չունեն, ուրեմն պետք է մտածել ոռոգման համակարգ ստեղծելու մասին»,- ասում է նա:

Խաչփարի համայնքապետի կարծիքով՝ թաղամասը ջուր կունենա, եթե Գեղանիստ-Արբատ ջրանցքից սկիզբ առնող 600 մ հողային առուները փոխարինվեն պոլիէթիլենային խողովակով կամ երկաթբետոնով, եթե վերանորոգվի 390 մ բետոնե ջրատարը, որն ամբողջությամբ վթարային վիճակում է: «Ոռոգման ցանցի վերանորոգումը կնպաստի ստորերկրյա ջրերի արդյունահանման կրճատմանը: Ջրի ահռելի կորուստ կա, բնության ռեսուրսը սպառվում է, հողօգտագործողը ֆինանսական չարդարացված ծախսեր է կատարում, իսկ անարդյունավետ կառավարումն ուղղակիորեն ազդում է բնակիչների կյանքի վրա»,- նշում է Ղ. Մարտիրոսյանը:

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter