Ալավերդիում պետբյուջեից հատկացված բնապահպանական սուբվենցիաներն անարդյունավետ են ծախսվում
Լարիսա Փարեմուզյան
Ալավերդու կանաչապատման համար 185 մլն դրամ բնապահպանական սուբվենցիայից համայնքապետ Սասուն Խեչումյանը այս տարի հատկացրել է սկզբում 6, ապա՝ 5 մլն դրամ:
Համայնքապետարանի կայքի տեղեկացմամբ, 5 մլն դրամից 3 մլն 330 հազար դրամով ձեռք է բերվել ծաղիկների 5000 սածիլներ, 5 հատ դեկորատիվ ծաղկամաններ է տեղադրվել քաղաքի տարբեր թաղամասերում, «թույա» տեսակի 50 ծառեր է տնկել Ալավերդու Ս./Սարահարթ թաղամասի Գայի փողոցի մայթերի վրա: 5 մլն դրամից 1 մլն 167 հազար դրամ խնայողություն է կատարվել: Սասուն Խեչումյանի ասելով` խնայված գումարն արդեն այլ նպատակով է ծախսվել: Համայնքի ղեկավարը հրաժարվեց մեզ հայտնել, թե այս տարի կանաչապատման համար ծաղիկների սածիլների ինչ տեսականի է տնկվել և ինչ արժեքով են ձեռք բերվել դրանք: Քանի որ դեկորատիվ շատ ծաղկամաններում և պուրակներում ծաղիկների փոխարեն մոլախոտ էր մնացել, մեզ չհաջողվեց պարզել տնկված սածիլների ողջ տեսականին:
Կենտրոնական փողոցներում տեղադրված դեկորատիվ ծաղկամանների և պուրակների ծաղիկների անխնամ վիճակը դեռ հոկտեմբերի սկզբից է գրավել ալավերդցիների ուշադրությունը:
Ծաղկամանների սածիլների մեծ մասը այդպես էլ չեն ծաղկել: Չորացած մոլախոտի խուրձ է մնացել շատ ծաղկամաններում, որոնք ամռան տապից չորացած այսօր էլ կախված են ծաղկամանների եզրերից: Ջրի կարոտից ծաղկամանների և պուրակների հողը ճաքել է: Մինչև խոր աշուն ծաղկող ծխածաղիկի (պետունյա) մանուշակագույն, կարմիր և սպիտակ տեսակի և թավշածաղկի (տագետես) ծաղկամաններում և պուրակներում մի քանի դեղին և նարնջագույն թփեր են պահպանվել, որոնք կորած են փարթամ մոլախոտերի մեջ:
Ծխածաղիկն ընդգրկում է 15-40 տեսակ, ծաղկում է մայիսից մինչև ուշ աշուն: Թավշածաղիկը ծաղկում է հուլիս և սեպտեմբեր ամիսներից մինչև խոր աշուն:
«Ծաղիկը չեն տնկում ու մոռանում: Բերեցին սածիլները դրեցին ու մի 4-5 օր չջրեցին: Մի քանի օր հետո սածիլները շարքից դուրս եկան: Հետո բերեցին մի երկու անգամ ջրեցին, բայց արդեն ուշ էր, ծաղիկները սկսեցին չորանալ»,- պատմեց «Հայպետշին» թաղամասում աշխատող կոշկակար, վարպետ Մանվելը։ Նրա արհեստանոցը գտնվում է ծաղիկներից 20-30 մետրի վրա:
Դեկորատիվ ծաղկամանների և պուրակների չորացող ծաղիկների մասին օգոստոսի 3-ին ահազանգել է նաև «Անկյուն+3» հեռուստաընկերությունը։
Սասուն Խեչումյանը մեզ փորձում էր համոզել, թե ծաղիկները 15 օր առաջ են չորացել: Սեպտեմբերի 18-ին Ս. Խեչումյանից փորձեցինք ճշտել ծաղիկների տեսականին և գները: Ս. Խեչումյանն ասաց՝ չի հիշում տնկած ծաղիկների անունները և գները: Դրա փոխարեն հայտնեց, որ տնկված սածիլներն իր սպասածից երկար են մնացել:
«Այդ ծաղիկների սածիլները մեկ անգամ ցանում ես, նրա գոյության տևողությունը մաքսիմում մի 2-3 ամիս է, բայց դե մենք 3,3 մլն դրամով միայն ծաղիկներ չենք գնել, գնել ենք նաև դեկորատիվ թիթեռներ և ծաղկամաններ»,- բացատրեց նա:
Ս. Խեչումյանը պատմեց, որ կանաչապատման աշխատանքերն իրականացվել է մրցութային կարգով: Սակայն չհիշեց հաղթած ընկերության ու նրա տնօրենի անունը:
«Էն ո՞վ էր, է, ոնց չեմ հիշում: Հաղթողն է գնացել սածիլները բերել: Հիշում չեմ, կարող եք քաղաքաշինության բաժնում հարցնել, էնտեղ կասեն, պայմանագրերի տակ գրած կլինեն: Ինքը բերում է, ինքը ցանում է: Մենք պայման ունենք, թույան, օրինակ պետք է լինի առնվազն մեկ մետր բարձրությամբ: Ես չեմ հիշում` տնօրենի իսկական անունն ինչ է»,- ասաց Ս. Խեչումյանը, ով իմ համառելուց հետո զանգահարեց քաղաքաշինության բաժին, որտեղից էլ հայտնեցին, որ կանաչապատման աշխատանքերը կատարելու մրցույթում հաղթել է «Մարլիվա» ՍՊԸ-ն, որի տնօրենը ալավերդցի Վալերիկ Մարգարյանն է:
Հեռախոսով խոսելու ժամանակ նկատեցի, որ կանաչապատման պայմանագրի մեկ օրինակը Ս. Խեչումյանի ձեռքի տակ է: Ս. Խեչումյանը նաև ասաց՝ տեղյակ չէ, թե որտեղից են բերել սածիլները: Հիշեցնենք, որ «Մարլիվա» ՍՊԸ-ն և նրա տնօրեն Վալերիկ Մարգարյանը հայտնի են դեռ 2015թ.-ին Ալավերդու Էնգելս թաղամասի բնապահպանական 67 մլն դրամ սուբվենցիաներով վերակառուցված զբոսայգու կանաչապատման աշխատանքների ձախողմամբ:
«Զբոսայգում մենք տնկել ենք կիպարիս, հացենի, սզնի տեսակի ծառեր, ծաղկող ծաղիկների և վարդի թփեր»,- 2015թ.-ի հուլիսի 11 «Հետք»-ին հայտնել է Վալերիկ Մարգարյանը: Վերջինս այն ժամանակ էլ իրեն պատասխանատու չէր համարում 1,5 մլն դրամ նախահաշվային արժեքով ծաղիկների և վարդի թփերի չորանալու համար։
Վալերիկ Մարգարյանի ասելով՝ ծաղիկների սածիլներն այս տարի տնկել են հունիս ամսին: «Սածիլները տնկելուց հետո ես 3 անգամ ջրել ու հանձնել եմ համայնքապետարանին: Ես էլ գործ չունեմ էդ ծաղիկների հետ»,- ասաց նա:
Վ. Մարգարյանը նույնպես հրաժարվեց մեզ հայտնել իր բերած ծաղիկների տեսականին և գները: «Ծաղիկների անուններն առանձին-առանձին չեմ կարող ասել, պետունյա-մետունյա ենք բերել»,- ասաց նա:
Վ. Մարգարյանին խնդրեցի լրջորեն վերաբերել հարցին և հայտնել բոլոր սածիլների տեսականին. «Ձեր ինչին են հարկավոր սածիլների տեսականին ու գները, դրանք ես Էջմիածին քաղաքից եմ գնել, Մեխակ անունով մի մարդուց»,- պատասխանեց նա:
Թե ով է Մեխակը և ինչ կազմակերպություն է ներկայացնում, Վալերիկ Մարգարյանը հրաժարվեց բացատրել:
Նրան չկարողացանք բացատրել, որ 3,3 մլն դրամը, որով իր կողմից իրականացվել է Ալավերդի քաղաքի կանաչապատման աշխատանքերը, պետբյուջեից նպատակային ծախսերի համար հատկացված գումարներ են, և ինչպես ինքը, այնպես էլ Ալավերդու համայնքապետարանը պարտավոր են ապահովել այդ գումարով կատարված ծախսերի թափանցիկությունն ու արդյունավետությունը.
«Ես պատասխանատու եմ իմ կատարած ծախսերի համար: Ծաղիկները հիվանդանոցի կողքի օղակաձև հրապարակում պահպանված են, գնացեք, տեսեք ինչ ծաղիկներ են»,- պատասխանեց Վ. Մարգարյանը:
Ալավերդու հիվանդանոցի կողքի օղակաձև հրապարակում պահպանված էին ծխածաղկի մանուշակագույն, կարմիր, սպիտակ և թավշածաղկի դեղին և նարնջագույն տեսակների մի քանի թփեր: Ծաղիկների շատ թփեր արևից խանձված էին: Պուրակների և ծաղկամանների ծաղիկները չորացած էին Նաև Ս/Սարահարթ, Էնգելս, Հայպետշին թաղամասի Սայաթ-Նովա հրապարակներում:
Սասուն Խեչումյանին խնդրեցինք բացատրել դրանց պատճառները. «Մենք մի քանի անգամ քաղհանի պրոցես կազմակերպեցինք, մեզ ասին, որ դուք քաղհան եք անում, սածիլի արմատները վնասում եք: Դրա համար ծաղիկները մոլախոտից չենք մաքրել»,- բացատրեց նա:
Մասնագիտությամբ գյուղատնտես Եզեկ Աղվանյանը էլ բացատրեց, որ միամյա ծաղիկների սածիլները տնկելուց հետո պետք է ամեն օր քաղհանել:
«Ընդհանրապես բոլոր տեսակի ծաղիկներն անհրաժեշտ է մոլախոտից մաքրել»,- խորհուրդ տվեց ագրոնոմը:
«Ես Ձեզ միաժամանակ վստահեցնում եմ, ոնց ասեմ Ձեզ, ամենադաժան օրերը հունիս, հուլիսին են եղել, նույնիսկ ամեն երեկոյան ջրվել են: Ուղղակի ծաղիկն իր ժամկետի խնդիրն ունի»,- ասում էր Ս. Խեչումյանը, ով տեղյակ չէր, որ այսօր էլ չջրվող ծխածաղիկն ու թավշածաղիկը նորմալ խնամքի դեպքում կարող էին ծաղկել մինչև խոր աշուն:
Ասացինք, որ այդ նույն ծաղիկները մինչև խոր աշուն պահպանվում են մայրաքաղաքում. «Երևանում թարմացնում են այդ ծաղիկները»,- բացատրեց Սասուն Խեչումյանը:
Վերջինիս հիշեցրեցի, որ կանաչապատման համար հատկացված 5 մլն դրամի 1,6 մլն դրամով կարող էին ծաղկամանների ծաղիկները թարմացվել նաև Ալավերդիում: «Թարմացնելը լրացուցիչ ծախսեր է: 1,6 մլն դրամն ուրիշ տեղ է ծախսված»,- պատասխանեց նա:
Վտանգված էր նաև Ս. / Սարահարթ թաղամասի Գայի փողոցի թույա տեսակի եղևնիների ճակատագիրը: Դրանց կեսից ավելին արդեն չորացել են, չէր պահպանված համայնքի ղեկավարի ասած շատ թույաների 1մ հասակը: Անխնամ էր եղևնիների տակը:
«էդտեղ էլ խնդիր ունենք, հիմա չեմ կարա ասել պատճառն ինչն է, տեղի խնդիր է: Սարահարթցիները ինձ ապացուցում են, որ մայթերի այդ հատվածը շինանյութի լիցք է, ծառերի տնկման առումով տարածքը որոշ դեպքերում պիտանի չէ, դրա համար ենք խնդիր ունենում: Բայց ամեն դեպքում 50 հատ թույա ծառատեսակ է եղել»,- ասաց Ս. Խեչումյանը:
Վերջինս հրաժեշտից առաջ մեզ հավաստիացնում էր, թե մյուս տարի Ալավերդու կանաչապատման համար բազմամյա ծաղիկներ են ընդգրկելու:
Մեկնաբանություններ (2)
Մեկնաբանել