Ջերմուկցիները ստորագրահավաք են նախաձեռնել ընդդեմ Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման: Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերի սահմանին գտնվող Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման հարցը վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում դարձյալ սրվել է: Ջերմուկցիները լսել են, որ «ԳԵՈԹԻՄ» ընկերությունը մտադիր է հենց այս տարվանից տեղանքում հանքարդյունաբերական գործունեություն ծավալել, և մտահոգվել են: Ջերմուկի ակտիվիստներն օրերս հանդես եկան հաղորդագրությամբ, որում մանրամասն ներկայացվում էր, թե ինչու նպատակահարմար չէ տարածքում հանքավայր շահագործել:

«Չնայած «ԳԵՈԹԻՄ» ընկերության հավաստիացումներին, ըստ որի հանքավայրի ուսումնասիրությունները և դրանց միջազգային լաբորատոր փորձաքննության արդյունքները ցույց են տվել, որ հանքավայրում ուրանի պաշարներ չկան, այնուամենայնիվ մասնագետները վկայում են, որ ոսկին և ուրանը (հատկապես մեր տարածաշրջանում) փոխկապակցված էլեմենտներ են, այսինքն' դրանցից մեկի առկայությունը հանքավայրում ենթադրում է մյուսի առկայություն: Հատկանշական է, որ դեռևս խորհրդային իշխանության տարիներին Ջերմուկից շուրջ 35 կմ հեռավորության վրա' Վայք քաղաքի մերձակայքում գտնվող Ազատեկի ոսկու հանքի շահագործումը ուղեկցվում էր ուրանի արդյունահանմամբ, ինչի հետևանքով այդ տարածաշրջանում արձանագրվել է ռադիացիայի մակարդակի կտրուկ աճ, ինչը հանգեցրել է քաղցկեղով հիվանդությունների թվաքանակի կտրուկ աճի»,- ահազանգում են ջերմուկցիները:

Ըստ ակտիվիստների' եթե Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործումն իր մեջ պարունակի Ջերմուկի տարածաշրջանում ռադիացիայի մակարդակի բարձրացման անգամ աննշան ռիսկեր, ապա այդ հանքավայրի շահագործումն անթույլատրելի է հետևյալ պատճառներով: Ջերմուկ քաղաքը ՀՀ կառավարության 2008 թ. սեպտեմբերի 18-ի թիվ 1064-Ն որոշմամբ հայտարարվել է զբոսաշրջության կենտրոն: Մարդիկ Ջերմուկ են այցելում հանգստի և առավելապես բուժման նպատակով, հետևաբար' ռադիացիոն ֆոնի ցանկացած փոփոխություն ուղղակի և անմիջական բացասական ազդեցություն կունենա քաղաքի' որպես բարձրլեռնային առողջարարական հանգստավայրի հեղինակության վրա: Ռադիացիոն ֆոնի փոփոխությունն, ըստ մասնագետների, անպայման իր բացասական ազդեցությունը կունենա նաև հանքային ջրերի արտադրության վրա: Ջերմուկ քաղաքի վարչական տարածքում է գտնվում Կեչուտի ջրամբարը, որտեղի Արփա և Որոտան գետերի ջրերը Արփա-Սևան թունելի միջոցով հասցվում են Սևանա լիճ: Ջրի մեջ ռադիացիայի մակարդակի աճն ուղղակի սպառնալիք կարող է հանդիսանալ ոչ միայն Ջերմուկի տարածաշրջանի, այլև ողջ երկրի համար' վտանգելով Սևանա լճի էկոլոգիական համակարգը: Ջերմուկցիներին մտահոգում է նաև այն, որ մինչ այժմ հանքավայրի հետ կապված բոլոր փորձաքննությունները և փորձագիտական հետազոտություններն իրականացվել են բացառապես հանքավայրը շահագործման պատրաստող «ԳԵՈԹԻՄ» ընկերության ֆինանսավորմամբ, ինչը նվազեցնում է դրանց արդյունքների նկատմամբ վստահության աստիճանը: Այնինչ մարդիկ անկախ փորձագիտական գնահատականներ են պահանջում:

Հանքավայրը Կեչուտի ջրամբարից ոչ մեծ հեռավորության վրա է գտնվում: Սա նշանակում է, որ հանքավայրում պարբերական և ուժգին պայթեցումները կարող են վտանգել արհեստական այդ ջրամբարի արգելապատնեշը, ինչը կարող է աղետալի հետևանքներ ունենալ ջրամբարից ներքև գտնվող մի շարք բնակավայրերի (Գնդեվազ, Վայք, Մալիշկա, Եղեգնաձոր, Գետափ, Արփի, Արենի) համար:

Հատկանշական է այն, որ հանքավայրի շահագործման դեպքում ռիսկային գոտում գտնվող համայնքների ցանկում Ջերմուկ քաղաքը ներառված չէ, ինչն էլ հարուցել է բնապահպանների ու ջերմուկցիների զարմանքն ու զայրույթը: Մասնագիտական գնահատականների համաձայն' Ամուլսարի ոսկու հանքի շահագործումը չի կարող բացասական ազդեցություն չունենալ Ջերմուկի վրա: Վստահաբար կարելի է փաստել' Ամուլսարի ոսկու հանքի բաց եղանակով շահագործումը հակասում է ՀՀ կառավարության կողմից ընդունված մի շարք հիմնարար փաստաթղթերի և մասնավորապես այն որոշմանը, որով Ջերմուկ քաղաքը տուրիզմի կենտրոն է հռչակվել:

Բնապահպան Ինգա Զարաֆյանը «Հայացք»-ի հետ զրույցում նշեց, որ մի շարք հարցեր կան, որոնց պատասխանները ջերմուկցիներին ոչ ոք չի տալիս: Նրա տեղեկացմամբ' 2009 թվականին բնապահպանության նախարարության կողմից դրական փորձաքննություն է ստացել Ամուլսարի միայն Տիգրանես տեղամասի' բաց եղանակով շահագործման նախագիծը: Սակայն բնապահպանները զարմացած են, թե ինչպես կարելի է որոշում ընդունել միայն մի փոքր տեղամասի համար: Նրանք լիարժեք փորձաքննական գնահատականներ են պահանջում ամբողջ տարածքի համար:

Ի դեպ, Ամուլսարի հանքավայրի շահագործմանը դեմ է նաև Ջերմուկի քաղաքապետ Վարդան Հովհաննիսյանը: Նա նույնպես այն կարծիքին է, որ ոսկու հանքավայրը մեծ վնաս կհասցնի զբոսաշրջային կենտրոն հռչակված Ջերմուկին:

Ջերմուկցիներն ու խնդրով մտահոգ անձինք հույս ունեն, որ կառավարությունը վերջնականապես չի հակասի ինքն իրեն և կկասեցնի այս խայտառակ նախագիծը:

ՌՈԶԱ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ