Հարցազրույց «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների նախագահ Վալերի Մեջլումյանի հետ

Հայաստանի տնտեսության  գերիշխող ճյուղը  հանքարդյունաբերությունն է: Ձեր կարծիքով՝ ինչ  է մեր  երկրին սպասվում այսպիսի տնտեսությունից:      

Ինձ շատ է հետաքրքրում Հայաստանի տնտեսությունը: Կոնկրետ դրա գնահատականները ես ունեմ: Անցած 20 տարում աշխարհում կատարված կտրուկ և անվերադարձ փոփոխություններից հետո մենք` հայերս, պետք է  հասկանանք` որտեղ ենք  գտնվում ու ինչ գործում ենք մրցունակ տնտեսական ասպարեզում՝ նկատի ունենալով տարածաշրջանային հարևանների հետ մեր  շատ ծանր հարաբերությունները: Մենք զուտ լեռնահանքային ասպարեզում շանսեր ունենք առաջ գնալու: Եթե խոսենք Թումանյանի տարածաշրջանի մասին, ապա ես գտնում եմ, որ  Թեղուտը աշխատեցնելուց հետո լուրջ ապագա ունենք, և դա կլինի մեր շրջանի համար մի շատ կարևոր հիմք, որի հիման վրա  կարելի է զարգացնել ծանր արդյունաբերությունը: Պղնձաձուլության ոլորտում մենք պետք է նոր գործընկերներ ներգրավենք, ունենանք ժամանակակից տեխնոլոգիաներով ավելի մեծ արտադրություն և դառնանք ավելի մրցունակ: Հայկական բոլոր ընկերությունները ինչ-որ ձևով պետք է կարողանան գալ այս  ընդհանուր գաղափարին: Սա նշանակում է, որ պետք է ունենանք նաև ծծմբաթթվի շուկա, իսկ վերջինս իր հերթին նշանակում է, որ պետք է ունենանք ավելի սերտ կապեր մեր հարևանների հետ: Սակայն որևէ մեկը կարո՞ղ է ասել՝  երբ կլինեն մեր տնտեսական կապերը սերտ մեր բոլոր հարևանների հետ: Եթե սրա երաշխիքը որևէ մեկի կողմից չկա, նշանակում է՝ դժվար է լուծել ծծմբաթթվի շուկայի հարցը: Մի խոսքով, խտանյութի արտադրությունը լուրջ ապագա ունի, իսկ ժամանակակից պղնձաձուլարան ունենալը, պղնձից ապրանքներ`լարեր, կաբելներ արտադրելը`կապված  ծծմբաթթվի շուկայի հետ, լուրջ ու ծանր խնդիր է:   

Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն փաստին, որ Թումանյանի տարածաշրջանը գրեթե ամբողջությամբ հայտնվել է լեռնահանքային արտադրության ոլորտում:

Ինձ թվում է՝ այն դեռ շատ քիչ է, բայց դա չի նշանակում, որ պետք է այս կամ այն կանոները խախտվեն, զուտ էկոլոգիայի տեսակետից:  Ես հավատում եմ, որ լեռնահանքային գործունեությունը կարելի է օգտագործել առաջին փուլում որպես լոկոմոտիվ, որը կլուծի մի շարք ենթակառուցվածքային հարցեր: Մենք Թեղուտում կառուցել ենք ավելի քան 110 կմ ճանապարհ, կլուծվի էլեկտրաէներգիայի հարցը, քանի որ հզոր ենթակայաններ ենք հենց հիմա կառուցում, որոնք կավարտվեն մինչև տարեվերջ: Դա նշանակում է, որ արդեն տեղում ինչ-որ չափով հզոր էլեկտրական պաշարներ կունենանք, որը կարող ենք օգտագործել ոչ միայն օժանդակ արտադրությունների, այլ սպասարկման հիմնարկներ ստեղծելու համար: Ես ի նկատի ունեմ գյուղատնտեսական մթերքների` թեկուզ կաթի և մսի վերամշակումը:

Լոռու տարածաշրջանից արտագաղթը նույնպես հասնում է մեծ չափերի: Արտագաղթողների մի մասը երկրից հեռանում է նաև ցածր աշխատավարձի  պատճառով: Ալավերդու պղնձաձուլական գործարանի աշխատողների աշխատավարձի բարձրացում առաջիկայում նախատեսու՞մ եք, թե՞ ոչ:

Ես կարող եմ նույն հարցը Ձեզ տալ: Դուք ի՞նչ եք անում, որ նվազեցնեք  արտագաղթի բացասական երևույթը:

Ես փորձում եմ բարեխղճորեն կատարել իմ լրագրողական աշխատանքը:

Ես և դուք ինչո՞վ ենք միմյանցից տարբերվում:

Ձեր ձեռքում ֆինանսական մեծ միջոցներ կան, որից Դուք պարտավոր եք հավուր պատշաճի աշխատավարձ վճարել այն մարդկանց, ում կյանքի գնով Դուք հարստություն եք ստեղծում:   

Խոսքը ոչ թե ֆինանսական հնարավորությունների, այլ դրան համապատասխան ռիսկերի մասին է: Դա նշանակում է մի բան, որ ես և դուք՝ որպես երկու հայ, գտնվում ենք շատ մոտիկ վիճակում: Եւ՛ ես և՛ դուք պետք է միասին մտածենք էդ գործի մասին:

Ձեզ ուղղված իմ հարցը հենց այդ նպատակն ուներ:

Այո, այո: Ուրեմն աշխատավարձ բարձրացնում են միայն այն դեպքում, եթե  գործը շահութաբեր է, և մենք  հնարավորություն ունենք աշխատավարձ բարձրացնելու: Ռուսներն ասում են. “Чтобы быть джентлменом, надо иметь такую возможность”: Այժմ մեզ մոտ խոսքն այն մասին է, որ ինչ-որ ձևով փրկենք մեր ունեցածը, այն է`600 աշխատողի համար ապահովենք կայուն աշխատանք, գոնե առաջիկա 10-20 տարիների հեռանկարով: Նման երաշխիքներ այսօր չկան: Ես ասացի, որ վերջին 20 տարիներին աշխարհը շատ է փոխվել՝ ոչ միայն կապված ԽՍՀՄ-ի փլուզման հետ, նաև այլ պատճառներով: Օրինակ՝ 20 տարի առաջ խտանյութում պղնձի արժեքի 55 տոկոսը բաժին էր ընկնում վերամշակողներին (մետալուրգներին), իսկ 45 տոկոսը՝ լեռնագործներին: Այսօր այդ համամասնությունը դարձել է 85:15 կամ 90:10 հարաբերակցություն`հօգուտ լեռնագործների: Աշխարհում այսօր ուժեղանում են միայն այն արդյունաբերողները, ովքեր կիրառում են ամենաժամանակակից տեխնոլոգիաները և գտնվում են աշխարհագրական շատ բարենպաստ պայմաններում`մոտ են ծովին և նավահանգիստներին ու խտանյութը շատ էժան են տեղափոխում: Դրանից ելնելով էլ՝ Ձեր հարցին պատասխանեմ՝ թող Աստված տա՝ մենք այդ մակարդակի ուժեղանանք և մեզնից կախված չլինի արտագաղթը:

Ինչպե՞ս եք գնահատում «Թեղուտ» ՓԲԸ-ի հարաբերությունները Թեղուտ ու  Շնող գյուղերի գյուղացիների հետ`հուլիսի 5-ի դեպքերից հետո:

Հուլիսի 5-ին մարդիկ չէին կարողանում ասել, թե ինչից են դժգոհ: Ես կարծում եմ, որ ամեն ինչ նորմալ է: Կան առանձին մարդիկ, ովքեր վատն են փնտրում, իհարկե կարելի է վատը փնտրել, որովհետև էդ գյուղերում մի քանի տասնյակ մարդ կա, ովքեր աշխատանքից հեռացված են միայն գողության պատճառով: Շատ հեշտ է այդ մարդկանց ինչ-որ ձևով բզբզել: Այս դեպքում խախտվում են Հայաստանի օրենքերը, եթե բան ունեն ասելու, թող գնան դատարանում իրենց հարցերը լուծեն: Բանից պարզվում է` ասում են՝ չենք ուզում, որ դուք ձեր դարպասները դնեք : Խի՞ չեք բա ուզում, ասում են՝ չենք ուզում և վերջ: Գնում ենք մոմ վառելու: Գնացեք, ո՞վ է Ձեզ խանգարում, բայց իրավունքը թույլ է տալիս նաև մեզ ունենալ հատուկ կարգ`էդ մոմ վառելու տեղերը գնալու համար: Արդյունաբերական նշանակության մեր շատ տարածքներում կատարվող մի շարք աշխատանքներ, իսկապես, անվտանգություն են պահանջում: Այդ պատճառով էլ մենք սահմանել ենք հատուկ կարգ: