Ամեն ինչից կարելի է զրկել կենդանի արարածին, բացի ազատության նրա բնածին իրավունքից: Կիվի թռչուն

«Որպեսզի ենթարկվեն քեզ, դու ինքդ պետք է ենթարկվես»: Այս կարգախոսով ՀՀ երրորդ նախագահը եկավ իշխանության: Այդ կարգախոսի տակ արդեն երեք տարի է` ենթարկելու ու ենթարկվելու հակումներով տասնյակ հազարավոր մարդիկ խտացնում են ՕԵԿ, ԲՀԿ ու ՀՀԿ շարքերը:

Եվ կարծես թե գտնվել է շատերին բավարարող ու հայ մարդու ներքինին հարիր հայրենաշինության մեթոդիկան: Ինձ համար զարմանալի է, երբ բացարձակ ստրկաբարո նման մի վայրում, որտեղ վանդակաճաղերի հետեւում փակված քաղաքական կալանավորը ռեժիմով իր «բալանդան» է ստանում, իսկ առյուծը` իր 12 կգ թարմ միսը, ընդդիմադիր հրապարակախոսական բանահյուսությունը կարողանում է դինամիկա, զարգացումներ ու առաջընթաց տեսնել: Որտե՞ղ են տեսնում այդ հեղափոխության ալիքը մեր հեղափոխականները, երբ հանրային կյանքն առաջ տանող լոկոմոտիվի եւ ավանգարդում, եւ արերգարդում նույն ուժերն են` առաջատարում`  իրենց քարթու ազատականությամբ, հետնապահում` ուլտրաձախ նեոբոլշեւիզմով, իսկ միջնամասում` աներեր նստած, հայացքն այս ու այն կողմ տարուբերող, իր չեզոքությունը փայփայող քաղքենիով: Սա է հայաստանյան նախահեղափոխական կոչվող իրավիճակի գեղարվեստականացված նկարագիրը: Գուցե պարապ հանրահավաքնե՞րն են նախահեղափոխական վիճակի պատրանք ստեղծում: Չգիտեմ: Փողոց հանող կոչերով մեր առաջնորդներն ուզում են հավատացնել մեզ` շարքային շահագործվողներիս, որ եւ իրենք, եւ մենք նույն տեսակից ենք, ու փոխվել է միմյանց նկատմամբ մեր վերաբերմունքը: Ունեցվածքի հայտարարագրում են առաջարկում քսան տարի անց: Ներկա աշխարհակարգն իր սակրալ էությամբ հարմարեցված է շահագործողին. հետեւաբար, այն չի կարող մեր երկրում լինել այլ, քան ամենուր է: Աստծո փոխանորդ հայ բարձր հոգեւորականն ինքն իր վարքով մետաֆիզիկական հնչեղության հասցրեց ունեւոր-չունեւոր տարանջատումը: Ես հավատացյալ չեմ այդ բառի կիրառական իմաստով, ոչ էլ փորձել եմ աստվածաշնչյան պատվիրաններով ուղղորդվել` ի սկզբանե դա համարելով անհնարին: Հիշել Բարձրյալին ինձ ստիպում է սահմանային վիճակը, իմ հոտի հովվի վարքը նաեւ: Եթե հոգեւոր առաջնորդը որոշել է «Բենթլի»-ով բռնել երկնքին տանող ճանապարհը, ապա մենք` նրան հավատացողներս, նախքան փողոց դուրս գալը պետք է ճանապարհի անցման փոխադրամիջոցի մեր ճարը տեսնենք: Չունեւորներ, երկինք տանող ճանապարհից առաջ մտածեք շքեղ մեքենա ունենալու մասին: Այ ձեզ կարգախոս, հեղափոխականներ: Քաղաքացիական ֆորում ստեղծելու մասին ես գրել եմ դեռ 2008 թ. փետրվարին: Հիմա նոր են ասում. «Ֆորում»... Երեք տարի հետո, երեք տարի ուշացած, երեք տարի մաշված ու հոգնած: Իմ պատկերացրած ֆորումը «հայտարարագրությունով» չէր զբաղվելու: Շատ ավելի արմատական գույքագրում էի նախատեսում ես երեք տարի առաջ: Ցավոտ: Միտինգային պրակտիկան ոչ մի արդյունքի չի բերելու: Եթե ուզում են նոր բախմամբ վարկաբեկել այս իշխանություններին` նրանց հերթական բռնություններ պարտադրելով, ապա դրա կարիքը չունի քաղաքացին: Նրա համար լիովին պարզ են նորանկախ Հայաստանի իշխանավորի նկարագիրն ու նպատակները: Նա կմտնի շարժման մեջ միայն այն ժամանակ, երբ կհասունանա քաղաքացիական համաձայնություն կնքելու պահը. երբ մարդը մարդու հետ, հրապարակախոսը հրապարակախոսի հետ, սեփականատերը սեփականատիրոջ հետ կենսակերպի համընդհանուր նորմերի շարադրման խնդիր կառաջադրեն: Այդպիսի մի ձախողված փորձ մենք ունեցանք անցած դարի իննսունականների սկզբին` նորանկախության մեր առաջին տարիներին, երբ չարաչար ձեւով շահագործվեց շարքային մարդու վստահության քվեն: Նման խաբկանք ու հիասթափություն մարդն իրեն կարող է թույլ տալ կյանքում մեկ անգամ: Մի անգամ խաբված մարդու համար ավելի ընդունելի է ստրկացնող սուտը, քան ազատության կոչ անող սուտ մարգարեն: Հարցադրում են անում, թե ինչ կասի կամ կանի ԼՏՊ-ն մարտի 17-ին: Անձամբ ինձ` որպես մենեջերական աշխատանքով ապրող մարդու, դա չի հետաքրքրում: Մի փոքր հետաքրքրում է միայն այն, թե երբ առաջնորդական հարթակ կբարձրանա աշխատանքով զբաղված շարքային մարդը եւ իր ձեռքը կվերցնի համաժողովրդական շարժման հեգեմոնիան: Եվ այդ հեգեմոնի դասային որակներով մենք վերջապես կկարողանանք անուն տալ 2008 թ. փետրվարին սկսված հեղափոխությանը: Սպասում եմ, որ գուցե մենք ականատեսը դառնանք զարմանալի մետամորֆոզների, ու թռչել չիմացողը սկսի թռչել: Հենց այնպես չեմ հիշատակում թեւավորներին: Աննախադեպ կերպարանափոխության օրինակ է կիվի թռչունը: Նա չունի թեւեր: Թռչելու բնածին հատկության այդ կորուստն է, որ նրան բարձրացրել ու հասցրել է կաթնասունների պատվավոր դասին: Բնօրինակից այդ շեղումն է, որ ընդհանրապես մղում է կենդանի արարածին հուսահատ ու վերջին քայլի:

Դոնի Պերմեդիի անիմացիոն ֆիլմը կիվի թռչունի մասին է, որը երազում է թռչել: Իր ծննդյան օրը կիվին որոշում է իրականացնել իր երազանքը: Նա ծառերը տեղադրում է բարձր ուղղահայաց ժայռի վրա եւ ամրացնում դրանք մեխերով: Նայում է բարձունքից ու հրճվանքից ծափ է տալիս ոտնաթաթերով: Դրանից հետո նա ցած է նետվում ու թռչում է ծառերի կատարների վրայով, ինչպես թռչող թռչունը: Նրա աչքերը լցվում են արտասուքով, ոչ այն է` սլացքից, ոչ այն է` երջանկությունից: Իր ազատ անկման մեջ նա անհետանում է անդունդի խորքում, մշուշի մեջ:

Հ.Գ. Լավատեսական այս պատմության մեջ տխուրը, թերեւս, միայն այն է, որ կիվի թռչունը թեւեր չունի...