«Մարտական եղբայրություն» միաբանության անդամ, քաղաքագետ Հրանտ Տեր-Աբրահամյանի հետ զրուցել ենք բանակում անհրաժեշտ ռեֆորմների և մի շարք այլ կարևոր հարցերի մասին։
Դանիելյանն անդրադարձավ նաև երեկ տեղի ունեցած սահմանազատման հանձնաժողովների նիստին։ Նա տեղի ունեցած գործընթացն անօրինական որակեց։
«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման մասնակիցները այսօր Երևանի Պետական համալսարանից շարժվեցին դեպի Հայաստանի ժուռնալիստների միություն։
Օրվա ընթացքում «Հետքը» պարբերաբար կտեղակացնի հետագա զարգացումների մասին։
Արցախից բռնի տեղահանված Տիգրան Ամիրխանյանն իր ծննդյան 17-ամյակը նշեց փողոցում՝ նստարանին նստած։
«Հետքի» տաղավարում հյուրընկալել ենք Հայաստանի երեխաների առողջության հիմնադրամի հիմնադիր-տնօրեն Արմեն Մարտիրոսյանին։Նրա հետ խոսել ենք հիմնադրամի գոործունեության, առողջապահության ոլորտի խնդիրների, չգրանցված դեղերի և մի շարք այլ կարևոր թեմաների մասին։
Նրան հանդիպեցինք Վայոց ձորի անտառներում։ Գնացել էր մոնիթորինգի, նախորդ օրը արջեր, դեղնափորիկ մողես, տարբեր տեսակի թռչուններ, քարայծ էր նկարել։
Բելառուսական ապրանքներ վաճառող «Առ-բե ռետէիլ» ընկերության խանութների ցանցի նախկին աշխատակիցը «Հետքին» պատմել է, որ խանութների ցանցում վաճառվող մթերքի մեծ մասը ժամկետանց է։
«Հետքն» ուսումնասիրել է Հայաստանում չգրանցված դեղերի շուկան։ Փորձել ենք պարզել՝ որքանով են սև շուկայից ձեռք բերված դեղերն անվտանգ, ինչպես են բուժառուները դրանք ձեռք բերում, ու ինչու Հայաստանը չի գրանցում այդքան անհրաժեշտ դեղերը։
Լոռու մարզի Սարամեջ գյուղի ճանապարհը խորհրդային տարիներից հետո առաջին անգամ ասֆալտապատվել է 2023 թ-ին։
Վալերի Իսրայելյանը 2006թ.-ից Սարուշենի դպրոցում ֆիզկուլտուրա էր դասավանդում։ Նաև 310 դիրքի ավագն էր։ Ամեն հերթափոխի իրենց ջոկատով բարձրանում էին դիրքեր։
Փոխնախարի խոսքով՝ աշխարհը դեռևս չի էլ գտել գնումների համակարգում կոռուպցիայի հաղթահարման բանալին։
Ադրբեջացիների նահանջից հետո Վարդան Ավանեսյանին վիրակապել են, առաջին օգնություն ցույց տվել, ու տեղափոխել Ստեփանանկերտ։ Սեպտեմբերի 24-ին նրան պետք է վիրահատեին, սակայն բենզինի պահեստի պայթյունի պատճառով վիրահատությունը հետաձգվել է։
Խաչատուր Մկրտչյանի խոսքով՝ Փարաքարի համար մաքրման նոր կայան կառուցելու գաղափարը քննարկվում է, եթե պարզապես նորոգեն խողովակները, խնդիրը նորից կկրկնվի։
44-օրյա պատերազմում՝ 2020-ի հոկտեմբերի 2-ին, Ջրականում զոհվել է Լյուդմիլայի ավագ դստեր՝ Լուսաբերի ամուսինը՝ Ալեքսանդր Բաբայանը։ Նույն օրը վիրավորվել է կրտսեր դստեր՝ Մարոյի ամուսինը՝ Իվան Բաբայանը։
«Միգրացիան հույս է. հավաքագրման գործակալությունները մարդկանց երազանքներ են վաճառում,- ասում է Ռաջանն ու հավելում, որ շատ ընդունող երկրներում միգրանտները բռնության են ենթարկվում և դիմանում վատ կենսապայմաններին։-Սա ստրկության նոր ձև է»:
Գավառ այցելողները դժվար թե տեսած չլինեն քաղաքի մուտքի աջակողմյան մասում կանգուն բարձրահարկ շենքը։
Արդեն 3-րդ տարին է՝ Scream of soul (հոգու ճիչ) նախաձեռնության հիմնադիր Դանիել Արուտյունովը ձմռան ամիսներին, երբ Հայաստանի տարբեր լճեր սառցակալում են կազմակերպում է էքստրիմի տուրեր։
Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչ են անում սննդի կետերն իրենց օգտագործած ձեթի թափոնները։ Գիտե՞ք, որ դրանք 4-րդ դասի վտանգավորության թափոններ են համարվում ու ենթակա են վերամշակման։
Հարցին՝ արդյոք գտել է արվեստի այն ճյուղը, որտեղ իրեն ավելի լավ է զգում, ավելի հեշտ է կարողանում արտահայտել իր մտքերը, Էլիզաբեթը պատասխանում է, որ վերջնակետ չկա, նոր նյութերի, նոր ձևերի անվերջ որոնման մեջ է։
Որոշ գյուղական բնակավայրերում մարդիկ զրկված են կենսամակարդակի այնպիսի կարևոր ենթակառուցվածքներից, ինչպիսիք են պոլիկլինիկաները, մանկապարտեզները, դպրոցները, գազամակատարարումը և այլն։
Բժիշկ Քրիստինե Աղաջանյանն ամեն գիշերը աչքերը փակելիս հայտնվում է հարազատ քաղաքում՝ Ստեփանակերտում։ Իր տանն է, իր բակում։ Երազի մեջ ուրախանում է, բակից ուզում է ավելի շատ հող վերցնել։
Երեկոյան ժամերին լարման տատանումը 150 վոլտի է հասնում, ցերեկվա ժամերին լարումը տատանվում է 210-240-ի սահմանում։ Այսպիսով, բնակիչները չեն կարողանում երեկոյան ժամերին՝ ցածր լարման պայմաններում կենցաղային տեխնիկա օգտագործել։
Օրը սովորական աշխատանքային էր սեպտեմբերի 19-ին: Արցախի «Արեւիկ» մանկական հիվանդանոցում բուժվող երեխաներ կային: Կեսօրին պայթյունների ձայներ լսվեցին:
Արցախից բռնի տեղահանված 100-ից ավելի քաղաքացիների համար Աղավնաձորի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանի ուսումնական բազան դարձել է ժամանակավոր կացարան։
Անժելայի որդին՝ 51-ամյա Մուշեղ Ավագյանը, հոգեկան առողջության խնդիր ունի։ Մոր պատմելով՝ 18 տարեկանում բակի տղաներից մեկի հետ վիճաբանել է, տղան հարվածել է Մուշեղի գլխին, որից հետո նրա մոտ տարօրինակ վարք է նկատվել։
Արցախի դեմ 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ի ադրբեջանական հարձակման ժամանակ նորից ստիպված են եղել թողնել ամեն ինչ ու դուրս գալ Արցախից։ Հրահատը նախընտրել է «ՈՒՐԱԼ»-ով ոչ թե փեթակները, այլ գյուղացիներին տեղափոխել։
2023-ի սեպտեմբերին Արցախից բռնի տեղահանվելուց հետո նրանք ապրում են Արարատի մարզի Նոյակերտ գյուղի մշակույթի տանը, որը բազմաթիվ արցախցիների ժամանակավոր կացարանն էր դարձել։
Նոր շիրիմների հողաթմբերի մոտ զոհվածների հարազատներն են՝ կանայք, ընկերները, երեխաները։
Երկուսն էլ զոհվել են 2023թ․-ի սեպտեմբերի 19-ին՝ Արցախի վրա ադրբեջանական հարձակման ժամանակ, Շուշիի մերձակայքում գտնվող «Խաչի պոստ» դիրքում։
Մարի Խաչատրյանը դիմել է «Հետքին» և պատմել, որ իր հոր սպանությունից հետո դատարանում մահվան են հասցրել հորեղբորը, այսօր էլ սպառնալիքներ է ստանում հոր սպանությունը կատարողի կողմնակիցներից։
Ալինան կրակոցի ձայները լսելիս հիշել է ամուսնու զանգն ու հասկացել, որ կռիվ է սկսվել։ Շրջափակման պայմաններում պատերազմի լուրն ավելի սարսափելի էր թվում, հաջորդող մի քանի օրերին Ալիկից լուր չունեին, կարծում էին, թե զոհվել է։
Բոլոր մանկապարտեզներից Մարիամին նույն պատասխանն են տվել՝ հերթագրված շատ երեխաներ կան, խմբերում տեղ չկա, ոչինչ անել չեն կարող։ Մասնավոր մանկապարտեզների վարձավճարներն էլ բարձր են, յուրաքաչյուր երեխայի համար միջինում՝ 70 000 դրամ։
Արմավիրի մարզի Քարակերտ և Դալարիկ գյուղերի միջնամասում վագոնների հիմնական մասը պոկվել է, դուրս եկել ռելսերից և կողաշրջվել` պոկելով ռելսերը, հոսանքի սնուցման հենասյուներն ու լարերը։ Շրջված վագոնները մետաղի ջարդոնի են վերածվել։
4-րդ դասարանի աշակերտուհի Մանե Միրզոյանն ասում է՝ ուսուցիչը բոլորին հրահանգեց արագ իջնել նկուղ, որտեղ մնացին մինչեւ երեկո։ Չորս օր հետո ստիպված եղան դուրս գալ քաղաքից, իսկ սեպտեմբերի 25-ին թողեցին Արցախն ու եկան Հայաստան։
20 հոգով ապրում են 4-սենյականոց տանը Ռոմելա Դանիելյանը իր 7 հոգանոց ընտանիքում հյուրընկալելե է Արցախից տեղահանված 13 հոգու։
Գրիգորյանների ընտանիքին հանդիպեցինք Գորիսի դրամատիկական թատրոնի մերձակայքում։ Ընտանիքի կրտսեր որդին՝ 2-ամյա Հայկը մեքենայի պատուհանից դուրս էր նայում։
Գորիսի դրամատիկական թատրոնի շենքում և հարակից հրապարակում տեղահանված արցախցիների թիվը կտրուկ նվազել է։
Գորիս-Երևան մայրուղով Երևան ընթացող մեքենաների քանակը զգալիորեն շատ է, քան հակառակ ուղղությամբ ընթացողներինը։
Մի շիրմաքարի մոտ էլ տատը, որ հավանաբար նոր էր եկել Արցախից հեկեկալով լալիս ու թոռանը պատմում էր՝ ինչպես թողեցին իրենց տունը։ Պատմում էր, որ կարոտել էր, վերջին անգամ մեկ տարի առաջ է այցելել թոռանը։
Արցախից Հայաստան տեղափոխված ծանր և ծայրահեղ ծանր վիրավորում ստացած քաղաքացիներից մի քանիսը տեղափոխվել են «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոն:
Մի խումբ ուսանողներ շրջել են Երևանի բուհերով և կոչ արել բոլոր ուսանողներին դուրս գալ փողոց։
«Հանուն սոցիալական արդարության» կուսակցության նախագահը շեշտում է, որ այս ընտրություններին մասնակցում են նոր քաղաքական մտածողությամբ, իրատեսական ծրագրով, սոցիալական նախագծերով և մարդկանց կյանքի որակը բարելավելու նպատակով։
Թևանյանը շեշտում է, որ այս ընտրություններում ակնկալում են երևանցիների քվեն, որպեսզի երկրում ամբողջական իշխանափոխություն իրականացնեն, քանի որ Հայաստանում առկա անվտանգային խնդիրները պայմանավորված են գործող իշխանությունների վարած քաղաքականությամբ։
Միևնույն ժամանակ սպասվող ընտրությունների արդյունքով ձևավորվելիք ավագանիում Դավիթ Խաժակյանը չի բացառում համագործակցությունը որևէ քաղաքական ուժի հետ, եթե դա լինի հանուն «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության ծրագրային դրույթների իրականացման։
Նա նշում է, որ Երևանում իշխանափոխություն անելով՝ գործընթացը տարածելու են ամբողջ Հայաստանով։ «Անցնցում, ժողովրդավարական ճանապարհով իշխանափոխությունը կարևորագույն կոմպոնենտ է զարգացման համար»,- շետշում է Թանդիլյանը։
Առավոտյան ժամը 7-ին Հայկ Աբելյանը բացում է արհեստանոցի դուռը, միացնում երաժշտությունն ու անցնում գործի։ Հիմնականում դասական երաժշտությունն է լսում, հատկապես Բախ է սիրում։
Խոսելով քարոզարշավի ընթացքի մասին՝ Նելլի Հարությունյանն ասում է, որ գործող իշխանական թիմը չարաշահում է վարչական ռեսուրսը և օգտագործում է պետական ապարատը քարոզարշավի ընթացքում իրենց նպատակներին հասնելու համար։
«Հաղթանակ» կուսակցության քաղաքապետի թեկնածու Վիկտոր Մնացականյանը վստահեցնում է, որ ընտրություններում հաղթելու դեպքում իրենց թիմը կարող է վեց ամսվա ընթացքում Երևանի հիմնական խնդիրները բերել բալանսի, որից հետո կանցնեն հիմնական բարեփոխումներին։