Արմավիր քաղաքի տներից մեկը լի է ժպտացող երեխաներով։ Այստեղ համերաշխ եւ փոխադարձ սիրով իրենց ծնողների հետ ապրում են 6 տղաներն ու 5 աղջիկները։ Մինչ մեր նկարահանումը սկսելը, ընտանիքի մայրը՝ Գայանե Ավետիսյանը, ասաց. «Խնդրում եմ մեր ընտանիքին հանկարծ խղճուկ չներկայացնեք, մենք որեւէ բանի կարիք չունենք։ Մեր միակ խնդիրը տունն է, որ չունենք, ու մի քանի օրից կարող է դրսում հայտնվենք»։

Գայանե Ավետիսյանի եւ Դյումա Պողոսյանի ընտանիքը 2010թ. Արմավիր է տեղափոխվել Հնաբերդ գյուղից։ Այստեղ նրանք վարձով են բնակվում։ Տանտերը 20 օր ժամանակ է տվել՝ տունն ազատելու։ Ընտանիքի հայրը՝ Դյուման, նշում է, որ իրենց տնից հանելու պատճառը հարեւանի բողոքն է, թե իբր պատը թրջում են. «Մեր ու կողքի հարեւանի պատը նույնն է, ինչ-որ խողովակ էր փչացել, պատը թրջվում էր։ Ես փոխել եմ խողովակները, ամեն ինչ արել եմ, որ նեղություն չտանք, բայց դա սարքել են առիթ՝ մեզ տնից հանելու։ 11 երեխաների հետ շատ դժվար է վարձով տուն գտնելը, ոչ ոք չի ուզում տալ իր տունը, երբ իմանում է՝ շատ երեխաներ ունենք»,- ասում է Դյուման։

Տանտիրոջ տված ժամկետին մնացել է 13 օր, իսկ ընտանիքը չգիտի, թե ուր պիտի գնա ձմեռվա ցրտին։ Երեխաներից վեցը դպրոցական են, ծնողներն ամենից շատ անհանգստանում են, որ նրանք ստիպված կլինեն դասերը բաց թողնել։ Ընտանիքը բազմաթիվ նամակներ է գրել երկրի նախագահին, որոնք ուղարկվել են մարզպետին, այնուհետեւ` քաղաքապետին, ումից էլ պատասխան են ստացել, թե հիմա բնակարանաշինություն չկա, ոչնչով չեն կարող օգնել։ Այս իրավիճակից Գայանեն եւ Դյուման երկու ելք են տեսնում. լքել երկիրը կամ դիմել մարդկանց օգնությանը։

«Եղբայրներիցս մեկը զոհվել է կռվում, մյուսը՝ բանակից հետ եկել հոգեկան հիվանդությամբ։ Ես էլ 6 որդի ունեմ, որ պիտի տամ՝ հայրենիքիս ծառայելու։ Մի՞թե մեզ մի կացարան չի հասնում այս երկրում, որ երեխաներս դրսում չմնան։ Մտածում ենք վեր կենանք, Ռուսաստան գնանք, բայց Հայաստանը ես շատ եմ սիրում։ Երեխաներիս ես Հայաստանի համար եմ ունեցել, չեմ ունեցել, որ տանեմ արտերկիր»,- ասում է Գայանե Ավետիսյանը։

Լինելով անելանելի դրության մեջ՝ այս ընտանիքը ստիպված է ծայրահեղ քայլերի դիմել՝ ընդհուպ նստացույց անելը. «Ժամկետի օրը որ եկավ, երեխաներիս հավաքելու եմ, լցնեմ մեքենան, գնանք նախագահականի դիմաց ապրենք։ Ես չեմ ուզում իմ երեխաները մեզ խեղճացած տեսնեն, հոգեբանորեն ճնշվեն, բայց ուրիշ ճար չունենք, ի՞նչ անենք»,- ասում է Գայանեն։

Նստացույցի միտքը երեխաներից տարիքով մեծերին փոքր-ինչ տխրեցրեց. նրանք ամաչում են հայտնվել հանրության ուշադրության կենտրոնում։ Փոքրերի համար սա լավ առիթ է՝ Երեւան գնալու, բայց դրսում ապրելը չեն պատկերացնում։ Մեր այցելության օրը 9-ամյա Հակոբի ծննդյան օրն էր։ Տնից դուրս գալու փաստը ամենաշատը նրան էր վրդովեցրել: «Մեզ որ տնից հանեն, դպրոցից էլ պիտի դուրս գանք, բայց մեր դպրոցը լավն ա, ես չեմ ուզում ուրիշ տեղ գնամ»,- ասում է Հակոբը։ Նրա քույրը՝ Թինան, դեռ դպրոց չի գնում եւ հույս ունի, որ երբ տնից դուրս գան, ավելի գեղեցիկ բնակարան կտեղափոխվեն. «Ուզում եմ գնանք սիրուն տուն, որ գետինը Երեւանի տների պես սղացող ու մաքուր լինի, պատերը գունավոր լինեն»,- ասում է Թինան։ Սահող հատակը նրա մեջ տպավորվել է հիվանդանոցից, որտեղ 11 ժամ տեւած վիրահատությամբ հեռացրել են երեխայի գլխի կիստան։

Թինան գրեթե չէր իջնում հայրիկի գրկից, որեւէ բան ուտելուց առաջ նախ հորն էր հյուրասիրում։ Մեր հարցը, թե կուզե՞ր, արդյոք, Ռուսաստան գնալ, հուզեց Թինային. «Չէ, պապայիս կկարոտնամ»,- ասաց ու աչքերը լցրեց։ 

Ընտանիքի մայրը՝ Գայանեն, ամեն կերպ փորձում է երեխաներին հեռու պահել սոցիալական խնդիրներից։ Գրեթե յուրաքանչյուր ամիս այս տանը ծննդյան օր կա նշելու։ Գայանեն այդ օրերը հնարավորինս տոնի է վերածում՝ փոքրիկ սեղանի շուրջ հավաքելով իր մեծ ընտանիքը։  

Դյումա Պողոսյանի «Երազ» ավտոմեքենան իսկական երազի է վերածվում երեխաների համար այն օրերին, երբ հայրը որոշում է քաղաքով շրջելու տանել իրենց։ Երեխաների երազի մեքենան տան միակ եկամտի աղբյուրն է։ Դյուման երբեմն-երբեմն պատվերներ է իրականացնում դրանով։ Այլ աշխատանք նա չունի, քանի որ երեք անգամ վիրահատվել է, առողջությունը թույլ չի տալիս ծանր գործ անել։

Նրանք ամեն ամիս 90 հազար դրամ նպաստ են ստանում, իսկ ամերիկահայ մի բարերար ամսական 100 ԱՄՆ դոլար է ուղարկում։ Չնայած այդ գումարն ընտանիքի ծախսերին եւ տան վարձին հազիվ է բավականացնում, բայց Գայանեն կարծում է, որ վատ չեն ապրում. «Եթե տնից հանելու խնդիրը չունենայինք, ես չէի էլ ուզենա, որ մեր մասին խոսվեր, յոլա կգնայինք, բայց հիմա իրոք էլ ելք չունենք, դրսում ենք մնացել»,- ասում է նա։

Նոր տարուն երեխաները տոնածառ չեն ունեցել, բայց կարողացել են փուչիկներով այնպես զարդարել պատերը, որ բոլորի տների պես իրենց տունն էլ տոնական լինի։ Մեծ տղան կիսատ է թողել դպրոցի ուսումը, որոշել է աշխատել՝ գիշերը 2000 դրամի դիմաց։ Որոշ ժամանակ անց հոր հետ միասին սկսել են արհեստ սովորել, սեփական գործ սկսել։ Այս պահին նա գերեզմանաքարերի վրա նկարներ դաջել է սովորում՝ չնայած ունեցած գործիքները թույլ չեն տալիս գործն ավարտուն տեսքի հասցնել։ Նա հույս ունի տան խնդիրը լուծելուց հետո իր արհեստով գումար վաստակել, ընտանիքին օգնել։

Գայանեն եւ Դյուման հույսները կտրել են պետական ատյաններից, նրանք հավատում են, որ կգտնվեն բարերարներ, ովքեր Արմավիր քաղաքում կամ որեւէ գյուղում իրենց բնակարան կհատկացնեն. «Հայաստանում հարուստներ կան, ում տան մի սյունը մի տան գին արժե, ու այդ տանն ապրում են մենակ: Ես հավատում եմ, որ կլինեն մարդիկ, որ կիրականացնեն մեր ու երեխաներիս երազանքը, կօգնեն, որ մենք էլ այս երկրում պետքական զգանք մեզ: Մեզ ընդամենը մի ծածկ է պետք` թեկուզ գյուղում: Ինչ տուն էլ գնացել ենք` սարքել, բարեկարգել, շենացրել ենք, բայց հիմա դրսում ենք մնացել` 11 հասկացող, շնորհալի ու ապագա լավ քաղաքացի երեխաներիս հետ»,- եզրափակում է Գայանեն:  

Լուս.` Նարեկ Ալեքսանյանի