«Գըվուգ Ինտերնացիոնալ»` հետաքրքիր ու տարօրինակ անունով գաստրո տան մոտ եմ: Դեռ մուտքից զգացվող ծիրանով ու չամչով պատրաստված չրապուրի զգլխիչ հոտն ինձ հասցնում է մանկության չմոռացվող բույրերի աշխարհ: Եկել եմ պայմանավորված ժամին ու փոքրիկ, հարմարվետ սրահում կանգնած վայելում եմ յուրօրինակ ընտանեկան ջերմությունը: Վայրկյաններ անց խոհանոցից հայտնվում են ժպտադեմ տանտերերը՝ Էլիզա եւ Համլետ Գեւորգյանները: 

«Ոնց որ հորանցս տուն եկած լինեմ»,-կատակում եմ՝ նկատելով սեղանին պանրխաշի պատրաստման համար անհրաժեշտ չեչիլ պանիրը, լավաշն ու տապակած սոխը: Շիրակ աշխարհին բնորոշ այս կերակերատեսակը չես հանդիպի որեւէ այլ վայրում՝ գաղտնիքը պանրի մեջ է, որ պատրաստվում է միայն մեր մարզի գյուղերում: «Հլը ու՜ր ես, էս հըլ սկիզբն է»,-կատակում է Համլետ Գեւորգյանը՝ սեղանին դնելով կերակրացանկը: 

«Մախոխ կուլուլիկ», «կոնչոլ-քրջիկ», «պանրխաշ», «չրով ապուր», «տապակած ղմի», «ավելուկի ապուր», «հարիսա», «թաթար բորակի», «փոխինձով, կաթով խաշիլ» եւ մանկությունից ծանոթ մի շարք այլ ուտեստների աստղաբույլը պարզապես աչք է շոյում: «Ուզեցինք գյուղ-քաղաք կապը վերականգնել՝ նպաստելով գյուղի զարգացմանը»,-ասում է Համլետը՝ հավելելով, որ գաստրո տան գաղափարը ծնվել է անցած տարի՝ ՌԴ-ն ֆինանսավորմամբ եւ ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի կողմից իրականացվող «Ինտեգրված գյուղական զբոսաշրջության զարգացում» ծրագրին ծանոթանալուց հետո: Մրցույթին ներկայացված գաղափարներից «Գըվուգ Ինտերնացիոնալ» գաստրո տան գաղափարը միակն է եղել, որի իրականացման վայրը նշվել է Գյումրի քաղաքը:

«Ներքին համոզմունք ունեինք, որ հաղթելու ենք,-ասում է Համլետը,-ճիշտն ասած, ընտրված անունն եւս իր դերակատարությունն էր ունեցել: Հետո իմացանք, որ ժյուրիի անդամները շատ հետաքրքրված են եղել. իրենց դուր է եկել եւ գաղափարը, եւ անունը»: Զրուցակիցս պատմում է, որ չեն ուզեցել գաստրո տունը կոչել մառան, ուտելիքի պահոց կամ նման մեկ այլ անունով: 

Համլետ Գեւորգյան

«Ուզում էինք, որ տարբերվող լինի՝ բովանդակությունը նույնը լինի, սակայն փաթեթավորումը՝ այլ: Զանգեցինք Կառնուտ գյուղի մեր բարեկամներին: Հարցնում էինք, թե հնում, ասենք մառանն ինչպես են կոչել եւ իրենց հարեւանն ասաց՝ գըվուգ: Որ ճիշտն ասեմ, հենց առաջին վայրկյանից սիրեցինք անունը, երեւի նաեւ նրա համար, որ գյումրվա էդ «գ»-երը կային մեջը: Իսկ «ինտերնացիոնալ»-ը մեր փողոցի հին անունն է(ներկայում կոչվում է՝ Տիգրան Մեծ-հեղ.), որտեղ որ գաստրո տունն է»:

Գյումրին մինչեւ օրս էլ ճանաչելիության առումով տեղացիները բաժանում են թաղերի: «Կայարան» թաղի շարունակությունը կազմող «Ինտերնացիոնալ»-ը ներկայիս տեսքով ձեւավորվել է 1926թ-ի ավերիչ երկրաշարժից հետո: Համլետն ասում է, որ այն ժամանակ, ինչպես 1988թ-ի երկրաշարժից հետո, երկհարկանի շենքերի կառուցմանը մասնակցել են այլազգիներ եւ հետագայում փողոցը կոչվել է «Ինտերնացիոնալ»: «Քանի որ անվանափոխություն էր եղել տարիներ առաջ, սակայն մարդիկ սովորույթի ուժով շարունակում են փողոցի հին անունը գործածել, որոշեցինք պատմության համար դա էլ պահել»,-նկատում է Համլետը:

Զրույցի ընթացքում մեզ է միանում գեղանկարիչ Հրաչ Վարդանյանը: Համլետն ու Հրաչը միասին են զարգացրել, կյանք տվել գըվուգի գաղափարին: «Ես միայն աջակցել եմ»,-համեստորեն ժպտում է Հրաչը: Այնինչ, գաստրո տունը ներքին եւ արտաքին դիզայնի համար պարտական է հենց Հրաչ Վարդանյանին: «Սա ընտանեկան գործ կարելի է համարել, քանի որ Համլետ ու ես ազգականներ ենք եւ գաստրո տան բուն աշխատանքներով էլ զբաղվում են Համլետն ու Էլզան: Ես օգնել եմ դիզայնի հարցում: Տարածքը փոքր է եւ այնպես պիտի կարգավորեինք, որ ներս մտնողի մոտ տպավորություն լիներ, թե տատիկ-պապիկին է այցելել, կամ թե սեփական օջախ, որտեղ դեռ պահպանվել են ազգայինն ու ավանդականը»,-ասում է Հրաչը:

Գաստրո տան պատերին նախկինում եղած ծեփոնը հեռացվել է, սեւ տուֆը հարթեցվել, սեղանների պատրաստման համար օգտագործել են քանդած տնակների վերամշակված փայտը: Տնակներից գաստրո տան «տիրապետության» տակ անցած էլի բաղկացուցիչներ կան՝ մուտքի վերնամասը հավաքված է հին, գործածության համար անպիտան մետաղի կտորներից: «Մետաղագործ, նկարիչ-քանդակագործ Գարիկ Մելքոնյանի հետ ենք գտել այսօրինակ լուծումը, ուզեցինք քաղաքից արդեն դուրս եկող, բայց երկար տարիներ քաղաքի պատմության մաս կազմող «դոմիկների ժեշտերից» էլ ինչ որ բան պահել,-ասում է Հրաչը,-աթոռները, որ գնել ենք գյուղերից, պատի վիշապագորգը, որ փրկվել է երկրաշաժից՝ բոլորն ունեն իրենց պատմությունը, որ հիմա ներկայացված է Գըվուգում»:

Գյումրիում գաստրո տան ստեղծման գաղափարը թերեւս ամենից շատ ուրախացրել է Էլզային: Ամուսինը 17 տարի աշխատել է արտերկրում՝ Կանադա, Ֆրանսիա, ՌԴ: 2018թ-ի թավշյա հեղափոխության ժամանակ Համլետը Մոսկվայում էր եւ հաղթանակից երկու ամիս անց որոշում է ընդմիշտ վերադառնալ հայրենի քաղաք՝ որեւէ գործ սկսելու մտադրությամբ: Էլզան պատմում է, որ ամուսնացել է 18 տարեկանում, երբեք չի աշխատել, ընտանիքի ապրուստ մշտապես հոգացել է ինժեներ ամուսինը,  ունեն երկու զավակ եւ մեկ թոռնիկ: Գաստրո տան գաղափարի հաղթանակից հետո, կյանքում առաջին անգամ, 46 տարեկանում, պաշտոնապես կարողացավ անցնել աշխատանքի: 

Էլզա Գեւորգյան

«Էս պահին ամեն ինչ էլ անում եմ՝ եփում եմ, թխում, մատուցում, ինչպես ընդունված է հայկական ընտանիքներում: Վերջերս խոհարար ընդունել ենք աշխատանքի, բայց չենք կարողանում մատուցող գտնել: Մի աղջիկ էր եկել աշխատանքի հայտարարությունով, տեսավ գինու բաժակները, ասեց չէ՝ չեմ աշխատի, ես հաստատ էս բաժակները կջարդեմ,-Էլզան ծիծաղում է,-որքան գիտեմ, Գյումրիում միայն մենք չէ, որ մատուցողների հետ կապված խնդիրներ ունենք, ընդհանրապես էս ոլորտում աշխատակիցների խիստ պահանջ կա ու չկան մասնագետներ: Հիմա մեկն էլ լինի ինձ օգնի՝ էլի գոհ կլինենք»:

«Գըվուգ Ինտերնացիոնալ»-ում բոլոր ուտեստները պատրաստվում են «արդար» յուղով: Գյուղերից գնում են յուղ, լավաշ, պանիր, թթվասեր, մեղր, ձու, բույսեր՝ թեյերի համար, որոնք գործածվում են, թե ուտեստների պատրաստման մեջ, թե վաճառքի նպատակով: «Մեր նպատակը ոչ թե եւս մեկ ուտելու տեղ բացելն էր, եւս մեկ ռեստորանային տարածք ունենալը, այլ ինչ որ տեղ գյուղ-քաղաք խզված կապի վերականգնումը,-ասում է Հրաչ Վարդանյանը,-ցուցադրելով գյուղացու արտադրանքը մեզ մոտ, տուրիստին ուղղորդելով տվյալ գյուղ, որտեղի բարիքը որ ներկայացնում ենք, որտեղի բարիքը որ ինքը համտեսում է, նպատակ ունենք համայնքներում զարգացնել տուրիզմը»:

Համլետի փոխանցմամբ, մեկ ամսում իրենք արդեն ունեն մի քանի կայուն պայմանավորվածություն մեղր, պանիր, յուղ, ձու արտադրողների հետ Շիրակի մարզի գյուղերից: «Պաշտոնական բացում դեռ չի եղել ու կարելի է ասել, որ շատերը դեռ մեր տեղը չգիտեն, բայց ովքեր էլ որ այցելում են գոհ են մնում թե ուտեստների համից, թե գներից: Մարդիկ կան, որ վաղուց մոռացել են ինչ բան է ճմուռը, էն որ տատիկները յուղը հալում էին, բոքոնը փրթում մեջը՝ մանկության համեր, որ այստեղ կարող են վերագտնել»,-վստահեցնում է Համլետը:

Հրաժեշտից առաջ, Էլզան առաջարկում է համտեսել «Վանա քյալագյոշ»՝ միակ ուտեստը, որ շիրակյան չէ, սակայն համեղության ու հեշտ պատրաստման համար ներառել են կերակրացանկում: