Հայաստանի ֆինանսական համակարգի խոշորագույն մասնակիցները շարունակում են մնալ բանկերը։ Այս տարվա առաջին կիսամյակի վերջի դրությամբ ֆինանսական համակարգում, ըստ ակտիվների, բանկերը զբաղեցնում են 84.1%-ը, հաջորդում են վարկային կազմակերպությունները՝ 10.1%-ով, որից հետո կենսաթոշակային ֆոնդերն են՝ 3.2%-ով։ Իսկ ապահովագրական ընկերությունների, ներդրումային ընկերությունների և այլ ֆինանսական կազմակերպությունների տեսակարար կշիռը 0.8-0.9% է։

Ինչպես տեղեկանում ենք Կենտրոնական բանկի (ԿԲ) ներկայացրած 2019թ. առաջին կիսամյակի ֆինանսական կայունության հաշվետվությունից, կիսամյակի ընթացքում բանկային համակարգի կողմից տնտեսությանը տրամադրված վարկային պորտֆելն աճել է 5.6%-ով՝ կազմելով 3 տրլն 389 մլրդ դրամ, ընդ որում՝ իրավաբանական անձանց տրամադրված վարկերը նվազել են 0.2%-ով, իսկ ֆիզիկական անձանց տրամադրված վարկերն ավելացել են 14.7%-ով։

Ռիզիդենտների վարկային ներդրումներում առավել խոշոր տեսակարար կշիռ ունեն սպառողական վարկերը և առևտրի ոլորտին տրամադրված վարկերը՝ համապատասխանաբար 25.1% և 14.6%:

Ըստ արժույթային կառուցվածքի՝ վարկային պորտֆելում արտարժույթային վարկերի տեսակարար կշիռը նվազել է 2.6 տոկոսային կետով և կազմել 54.5%:

Ըստ վարկային պորտֆելի ռիսկայնության՝ չաշխատող վարկերի և դեբիտորական պարտքերի (հսկվող, ոչ ստանդարտ և կասկածելի ռիսկային դաս ունեցող) տեսակարար կշիռը ընդհանուր վարկերում և դեբիտորական պարտքերում ավելացել է 0.7 տոկոսային կետով և կազմել 5.1%: Մասնավորապես, հսկվող վարկերի տեսակարար կշիռը կազմել է 2.2%, ոչ ստանդարտ և կասկածելի վարկերի կշիռը՝ 1.5%, իսկ դեբիտորական պարտքերինը՝ 1.7%: Համեմատության համար նշենք, որ 2018 թվականի տարվա վերջի դրությամբ այս ցուցանիշները կազմել են համապատասխանաբար 1.4%, 1.2% և 1.7%: Չաշխատող վարկերի և դեբիտորական պարտքերի տեսակարար կշիռը համեմատաբար բարձր է մշակող արդյունաբերության, սպառողական և գյուղատնտեսության ոլորտի վարկերում։

ԿԲ-ն հաշվետվության մեջ հարկ է համարել շեշտել, որ չնայած կիսամյակի ընթացքում չաշխատող վարկերի տեսակարար կշռի որոշակի աճին, այն զգալի զիջում է վերջին տարիների միջին ցուցանիշին։ Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ լրագրողների հետ հանդիպմանը, ԿԲ Ֆինանսական համակարգի կայունության և զարգացման վարչության պետ Անդրանիկ Գրիգորյանը նշել է, որ այս տարվա առաջին կիսամյակում Հայաստանի ֆինանսական համակարգը պահպանել է կայունությունը, և այն խոցող ռիսկերի աճ չի արձանագրվել։ Ինչպես նաև ցածր է գնահատվել բանկային համակարգում անվճարունակության խնդիրների ի հայտ գալու հավանականությունը։

• ԿԲ մասնագետը՝ վարկերի բարձր աճի մասին. «Պատրաստ ենք կիրառել մեր գործիքակազմը, երբ պարտքի բեռի էական կուտակում տեսնենք»

Իրացվելիության որոշակի նվազման միտումներ կան

Վարկավորման աճի ակտիվացման պայմաններում, ըստ Կենտրոնական բանկի, այս տարվա առաջին կիսամյակում արձանագրվել է բանկային համակարգի իրացվելիության որոշակի նվազում։ Տարեսկզբի համեմատությամբ առևտրային բանկերի ընդհանուր և ընթացիկ իրացվելիության նորմատիվային ցուցանիշները նվազել են համապատասխանաբար 0.1 և 5.2 տոկոսային կետով և կազմել 27.2% և 111.4%:

Այս տարի աճել են նաև բանկերի պարտքերը։ Տարեսկզբի նկատմամբ բանկերի արտաքին վարկային պարտավորություններն ավելացել են 2.3%-ով։ Հիմնական վարկատուներն են Նիդերլանդները, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, ԱՄՆ-ն և Իռլանդիան։

Ընդհանուր առմամբ, ԿԲ մասնագետները եզրակացրել են, որ այս տարվա առաջին կիսամյակի տվյալներով՝ բանկային համակարգի արտարժութային, տոկոսադրույքի և գնային ռիսկերը շարունակում են մնալ կառավարելի մակարդակում։