Կորոնավիրուսային համավարակը ֆինանսական դժվարություններ է ստեղծել լրատվամիջոցների համար ինչպես աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում։ Մարտի 16-ից Հայաստանում հայտարարված արտակարգ դրության հետեւանքով կրճատվել են նրանց գովազդային եկամուտները։ 1994 թվականին Գյումրիում հիմնադրված «Շանթ» հեռուստաընկերությունում վերջին ամիսներին կրճատումներ են կատարվել։ «Հետք»-ը ստեղծված իրավիճակի մասին զրուցել է «Շանթ» հեռուստաընկերության հիմնադիր և տնօրեն Արթուր Եզեկյանի հետ։

Պարոն Եզեկյան, վերջերս «Շանթ» հեռուստաընկերության մի քանի աշխատակիցներ աշխատանքից ազատվեցին իրենց դիմումների համաձայն, ո՞րն է պատճառը։ 

«Շանթ» հեռուստաընկերությունը ստեղծման օրվանից ֆինանսավորվել է միայն շուկայական միջոցներից և վստահ եմ, որ մեր բոլոր հաջողությունները կապված են հենց այս առանձնահատկության հետ: Միևնույն ժամանակ, դա ենթադրում է նաև ենթարկվել շուկայական օրենքներին, այսինքն՝ եթե շուկայում առկա է ճգնաժամային իրավիճակ, որի հետևանքով շեշտակիորեն կրճատվում են ընկերության եկամուտները, ապա նման պայմաններում անխուսափելի են դառնում ֆինանսական դժվարությունները: Արտակարգ դրություն հայտարարելու հաջորդ օրն արդեն գովազդային պատվերները եթերում կրճատվեցին մոտ 80 տոկոսով: 

Նույն իրավիճակում հայտնվեց նաև մնացած ոլորտներում գործող մասնավոր ընկերությունների ճնշող մեծամասնությունը: 

Այս պայմաններում ծախսերի կրճատումն անխուսափելի քայլ է, որ պարտավոր է անել յուրաքանչյուր կազմակերպություն, հակառակ դեպքում կարող է հասնել սնանկացման: 

Ցավոք, մեզ նույնպես չհաջողվեց խուսափել աշխատակազմի որոշակի կրճատման խնդրից, ինչը հետևանք էր մի շարք նախագծերի դադարեցման, որոշ ծրագրերի դեպքում՝ արտադրության ծավալների կրճատման: 

Հարկ է նշել, որ մենք լավատես ենք այս հարցում և տնտեսության առաջին իսկ դրական ազդակները նկատելիս փորձում ենք աստիճանաբար վերադարձնել մեր աշխատակիցներին և նախագծերը:

Ինչո՞վ են պայմանավորված ընկերության ֆինանսական խնդիրները։ Հնարավո՞ր է հեռուստաընկերության բաժնետերերն այլևս ներդրում չեն անում: 

Բնականաբար, այս ամիսների ընթացքում ֆինանսական դժվարությունները մասնակիորեն մեղմվել են որոշ ներդրումների միջոցով: Սակայն, Ձեր հարցի ձևակերպման մեջ նկատելի է ենթատեքստ, որով համարվում է միանգամայն բնական, որ հեռուստաընկերության ֆինանսավորման հիմնական աղբյուրը պետք է լինեն բաժնետերերից ստացվող մշտական ներդրումները:  Ինչպես արդեն նշեցի, «Շանթի» համար շուկայով ֆինանսավորումը սկզբունք է և, անկասկած, եթե մշտապես սնվեր բաժնետերերի ներդրումներով, ապա ներկայիս «Շանթի» փոխարեն բոլորովին այլ բնույթի և որակի ընկերություն էր լինելու:

Վերջերս «Հորիզոնը» ցուցադրեց մի տեսանյութ, որը բացահայտում էր տեսահենների գործունեությունը ու նկարագրում, թե ինչ մեխանիզմներով է արտադրողից գողացվում հեռուստաարտադրանքն ու անվճար մատուցվում սպառողին՝ ցուցադրման ժամանակ տեղադրելով միանգամայն օրինական գործունեություն ծավալող ընկերությունների գովազդը: Ասվեց, որ պետությանն ու արտադրողին պատճառված հարյուրավոր միլիոնների հասնող վնասը զրկում է ոլորտը զարգացման հնարավորություններից: Արդյոք նաեւ սա է «Շանթի» ֆինանսական խնդիրների պատճառը։

Պիրատների վերաբերյալ «Շանթն» առաջին անգամ չէ, որ հրապարակումներ է անում: Այս հարցում էլ ամեն ինչ պայմանավորված է շուկային ապավինելու մեր սկզբունքով։ Եթե դու գիտես, որ քո միակ եկամուտի աղբյուրը շուկան է, իսկ այդ շուկայից քո հասանելիք բաժնի միայն շուրջ 30%-ն է քեզ հասնում, իսկ 70%-ը յուրացնում են պիրատները, բնականաբար, ստիպված ես մշտապես դրա դեմ պայքարել մինչև դրա հիմնովին արմատախիլ անելը։ Մինչդեռ, պիրատների գողացածը գնում է յուրաքանչյուր ԶԼՄ ներկայացուցչի գրպանից, անկախ տեսակից և ուղղվածությունից, այդ թվում նաև՝ «Հետքի»: Մեր հաշվարկների համապատասխան, պիրատների գողացած ամսական շուրջ 25 միլիոն դոլարը կարող էր բաշխվել օրինական դաշտում գործող բոլոր խաղացողների միջև և այսօրվա ունեցածի փոխարեն ունենայինք անհամեմատ առավել մեծ տեմպերով զարգացող ու բոլորովին այլ որակ ունեցող ոլորտ։ Ինչպես արդեն նշեցի վերևում, մեր և հայկական բիզնեսի ճնշող մեծամասնության ֆինանսական դժվարությունները պայմանավորված են համավարակի առաջացրած խնդիրներով, իսկ պիրատների թալանը ժամանակին կանգնեցրած լինելու դեպքում համավարակի հասցրած վնասը կարող էր շատ ավելի աննշան լինել:

Իրավապահ մարմիններն արձագանքե՞լ են այդ տեսանյութում հեռուստաընկերության մատնանշած խնդիրներին։ 

Իրավապահներն արձագանքել են, իհարկե, և ներկայում պատրաստվում է բավական մեծ գործ: Սակայն այս գործում հաջողություններն անհամեմատ ավելի մեծ կլինեին, եթե վերջիններիս օպերատիվությունը լիներ ավելին, քան հիմա է: 

«Շանթ» հեռուստաընկերությունը համացանցային լրատվական դաշտում այսօր կարողանու՞մ է արդյունավետորեն մրցակցել։

Հաշվի առնելով, որ «Շանթի» գործունեության հիմնական տարածքը դեռևս եթերն է, ապա համացանցում մեր գործունեությունը ունի դեռևս հետազոտական բնույթ:

Որո՞նք են «Շանթ» հեռուստաընկերության առաջնային կարիքները, եւ ի՞նչ մարտահրավերներ կան։

Սա արդեն շոշափում է կոմերցիոն և ռազմավարական բնույթի հարցեր, որոնք, ցավոք, հրապարակման ենթակա չեն: