Դիմակ չկրելու կամ անհատական պաշտպանիչ միջոցների կիրառումը խախտելու համար մինչև նոյեմբերի 1-ը շուրջ 145 հազար քաղաքացի ենթարկվել է վարչական տույժի՝ նվազագույն աշխատավարձի տասնապատիկի չափով՝ 10 հազար դրամ։ Այսինքն, ոստիկանության խստացված վերահսկողության շնորհիվ, քաղաքացիների գրպանից 1.4 միլիարդ դրամ ուղղվել է պետական բյուջե։

Քաղաքացիներին «պատժելու» այս մեխանիզմը ստեղծվել է՝ կորոնավիրուսի տարածումը կանխելու նպատակով։ 

Հետք Մեդիա Գործարանի «անիմացիա» և «տվյալների լրագրություն» առարկաների շրջանակում փորձեցինք ուսումնասիրել, թե քաղաքացիներին վարչական տույժի ենթարկելը դրական ազդեցություն ունեցե՞լ է վիրուսի տարածումը կանխելու հարցում։ 

Իհարկե, վիրուսի տարածումը կանխելը պայմանավորված է մի շարք գործոններով, որոնցից միայն մեկն է ոստիկանության խստացված վերահսկողությունը, բայց մեր խնդիրը հենց նշյալ գործոնի արդյունավետությունը դիտարկելն էր։ 

Անհրաժեշտ էր հասկանալ՝ կա՞, արդյոք, հարաբերակցություն (կորելացիա) վարչական տույժի ենթարկված անձանց թվի և հաջորդող օրերին կորոնավիրուսի դեպքերի թվի միջև։ Այսինքն, պետք էր ունենալ տվյալներ, թե ոստիկանությունը քանի հոգու է տույժի ենթարկել օրական կտրվածքով` համեմատելու այդ թվերը տվյալ և հաջորդական ժամանակահատվածում գրանցված կորոնավիրուսի դեպքերի թվի հետ։ 

Տվյալները ստանալու համար հարցում էինք ուղղել ոստիկանությանը։ Ի պատասխան՝ հայտնել էին, թե չեն կարող տրամադրել հարցված տվյալներն օրական կտրվածքով, քանի որ ըստ օրերի չեն հաշվառել կազմված արձանագրությունների և վարչական տույժի ենթարկվածների թիվը։ 

Փաստորեն, ներդրվել է վերահսկողության մեխանիզմ, ֆինանսական տույժի են ենթարկվել հարյուր հազարավոր քաղաքացիներ, բայց դրա արդյունավետությունը չափել հնարավոր չէ՝ համապարփակ տվյալների բացակայության պատճառով։ 

Հանրային վայրերում դիմակ կրելը պարտադիր է այս տարվա մայիսի 18-ից սկսած։ Ոստիկանությունը տրամադրել է կազմված արձանագրությունների և հարուցված վարչական տույժերի ընդհանուր թիվը՝ մայիսի 18-ից նոյեմբերի 1-ն ընկած ժամանակահատվածի համար։ 

Մինչև 2020թ.-ի նոյեմբերի 1-ը դիմակ չկրելու հատկանիշներով իրավախախտում կատարելու համար կազմվել է 266 հազար 21 արձանագրություն, որից 138 հազար 732-ով նշանակվել է վարչական տույժ։ Անհատական պաշտպանության միջոցների կիրառումը խախտելու համար կազմվել է 40 հազար 485 արձանագրություն, որից 6051 դեպքում սահմանվել է վարչական տույժ։ 

Կորոնավիրուսային հիվանդության հաստատված դեպքերի դինամիկան մայիսի 18-ից նոյեմբերի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում դիտարկելիս՝ նկատվում է նվազման միտում՝ հուլիս-սեպտեմբեր ամիսների միջակայքում։ Թվերը սեպտեմբերի 15-ից կրկին շեշտակի աճում են՝ դպրոցների վերաբացմամբ և պատերազմով պայմանավորված։ 

Իհարկե, առանց համապարփակ տվյալների դժվար է եզրակացնել՝ նվազման միտումը ոստիկանության խստացված վերահսկողության, թե՞ այլ գործոնների հետևանք է։ Վերահսկողական մեխանիզմի արդյունավետությունը հասկանալն օգնում է հետագա ռազմավարության մշակման հարցում։ 

Պետական մարմինների՝ տվյալների հավաքագրման և տվյալագիտության նկատմամբ թերահավատությունը խոչընդոտում է արագ և արդյունավետ որոշումներ կայացնելուն՝ մանավանդ ճգնաժամային պայմաններում։ 

Արփի Բարսեղյան, Անի Հովհաննիսյան
Հետք Մեդիա Գործարան