Դատական ատյաններում նախկին դատավորները շարունակում են վիճարկել Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության կողմից կենսաթոշակ նշանակելու գումարի չափը և պահանջել վերահաշվարկներ: Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Կարինե Հակոբյանն այն դատավորներից մեկն է, ում հաջողվել է դատական կարգով ավելացնել նշանակված կենսաթոշակի չափը:

Դատարան ներկայացրած հայցադիմումով Կարինե Հակոբյանը հայտնել է, որ 1982-1985թթ. աշխատել է որպես Հայաստանի Հանրապետության պետական արբիտրաժի արբիտր: 1985-1998 թվականներին աշխատել է որպես ՀՀ գերագույն դատարանի անդամ, իսկ 2001 թվականից մինչև 2018 թվականի հունիսի 15-ն աշխատել է ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր և պաշտոնական լիազորություններնավարտել է կենսաթոշակի անցնելու հիմքով:

Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի աշխատակազմի ղեկավարի տեղեկանքի համաձայն՝ իր ամսական եկամուտը 2013թ. հուլիս ամսից մինչև 2014թ. հունիս ամիսը ներառյալ կազմել է 1 մլն 419 դրամ: Իսկ 2017թ. հունիս ամսից մինչև 2018թ. հունիս ամիսը ներառյալ ամսական աշխատավարձը կազմել է 1 մլն 529 հազար դրամ:

Կարինե Հակոբյանի լիազորությունները համարվել են դադարած 15.06.2018թ.՝ 65 տարին լրանալու հիմքով: Արդեն նախկին դատավորը կենսաթոշակ նշանակելու և վճարելու խնդրանքով դիմել է Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության, նշանակվել է կենսաթոշակ՝ ամսական 567.506 դրամ:
Նույն տարվա դեկտեմբերի 25-ին դիմել է նախարարին՝ խնդրելով կենսաթոշակի վերահաշվարկ կատարել:

Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության կենսաթոշակային ապահովության վարչության պետի գրությամբ դիմումը մերժվել է հետեւյալ պատճառաբանությամբ՝ «կենսաթոշակի չափը ենթակա չէ վերահաշվարկման, քանի որ հաշվարկված է օրենքով նախատեսված կարգով»:

01.07.2014թ. ուժի մեջ մտած «Պետական պաշտոններ զբաղեցրած անձանց սոցիալական երաշխիքների մասին» ՀՀ օրենքով են կարգավորվել պետական պաշտոններ զբաղեցրած անձանց սոցիալական երաշխիքներին առնչվող հարաբերությունները: Ըստ այդմ՝ կենսաթոշակի իրավունք ունի դատավորի պաշտոնում առնվազն 10 տարի պաշտոնավարած անձը, որի լիազորությունները դադարեցվել են նաև տարիքով պայմանավորված: Միաժամանակ օրենքով սահմանվել է պետական պաշտոն զբաղեցրած անձի կենսաթոշակը հաշվարկելու ընդհանուր կարգը, որպիսի կարգից նույն օրենքի անցումային դրույթներով սահմանվել են բացառություններ:

Սահմանվել է, որ օրենքն ուժի մեջ մտնելու օրվա դրությամբ նշանակվող կենսաթոշակի չափը հաշվարկվում է մինչև նույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը որպես դատավոր զբաղեցրած վերջին պաշտոնի համար ստացած աշխատավարձի գումարի և 0,9 տասնորդական գործակցի արտադրյալի 55%-ի չափով: Սակայն նման կարգով հաշվարկված կենսաթոշակի չափը նույն օրենքով սահմանված ընդհանուր կարգով հաշվարկվող կենսաթոշակի չափից ցածր լինելու դեպքում կենսաթոշակը ենթակա է նշանակման ընդհանուր կարգով: Մյուս կողմից՝ այս կարգով հաշվարկված կենսաթոշակի չափը չի կարող գերազանցել որպես դատավոր զբաղեցրած վերջին պաշտոնի համար մինչև 2014թ. հուլիսի1-ը գործող օրենսդրությամբսահմանված պաշտոնային դրույքաչափի92%-ը։

Վերը նշված բանաձևով հաշվարկելու դեպքում ստացվում է, որ նախկին դատավորի կենսաթոշակի չափը պետք է լինի ոչ թե ամսական 567.506, այլ՝ 669.336 դրամ:

Վարչական դատարանը հիմնավոր է համարել Կարինե Հակոբյանի փաստարկները և հայցը բավարարել է: Սակայն, Ֆինանսների նախարարությունն ու Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության սոցիալական ծառայությունը վերաքննիչ բողոք են ներկայացրել՝ դարձյալ պնդելով, որ հայցվորի կենսաթոշակը հաշվարկվել է գործող օրենսդրությանը համապատասխան և ենթակա չէ վերահաշվարկի:

Վերաքննիչ վարչական դատարանը մերժել է պետական մարմինների բողոքը և ուժի մեջ է թողել վերաքննիչ դատարանի վճիռը, որով բավարարվել էր նախկին դատավորի հայցը: Ֆինանսների նախարարությունն այս անգամ ներկայացրել էր վճռաբեկ բողոք, որը, սակայն 2020թ. դեկտեմբերի 18-ին վարույթ չի ընդունվել:

«Հետք»-ը գրել էր, որ Սահմանադրական դատարանը 2019թ․-ին հակասահմանադրական է ճանաչել օրենքի՝ դատավորներին վերաբերող դրույթները, և մինչ օրս չկա դատավորին կենսաթոշակ նշանակելու վերաբերյալ գործող իրավական նորմ:

2018-2020թթ. ընթացքում կենսաթոշակի վերահաշվարկ կատարել պարտավորեցնելու պահանջով վարչական դատարան է դիմել 24 դատավոր: Իսկ 7 դատավոր դատարանի միջոցով է փորձում պաշտպանել թոշակ ստանալու իր իրավունքը: Օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտերի հիման վրա Սոցիալական ծառայության կողմից դատավորներին վճարվել է շուրջ 29 մլն 897 հազար դրամ կենսաթոշակի լրավճար գումար: