Այսօր հայտնի դարձավ, որ Երևանի քաղաքապետի տեղակալ Տիգրան Ավինյանի հայցադիմումի և միջնորդության հիման վրա Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության քաղաքացիական դատարանն արգելանք է կիրառել «168 ժամ» թերթի լրագրող Դավիթ Սարգսյանի գույքի վրա: Լրագրողը պատահմամբ պարզել է, որ իր հաշվի վրա 9 մլն դրամի չափով արգելանք է դրված: 

Ավինյանը դատական հայցեր ունի ոչ միայն «168 ժամ»-ի ու Դավիթ Սարգսյանի, այլև «Փաստինֆո»  և «Օրագիր նյուզ» լրատվամիջոցների դեմ: Այս թեմայով «Հետքը» զրուցել է Տիգրան Ավինյանի հետ:

Պարոն Ավինյան, ինչո՞ւ հաշտ չեք լրատվամիջոցների հետ: Նրանց դեմ ընտրել եք դատական պաշտպանությունը, արդյո՞ք հնարավոր չէր վեճերը լուծել արտադատական կարգով:

Դուք ինձ բացատրեք արտադատական կարգը, որպես զրպարտության դեմ արդյունավետ պայքարի միջոց, ես չգիտեմ: Իրականում խնդիրն այն է, որ մեր լրատվական դաշտում, որոշ լրատվամիջոցներ պարբերաբար զրպարտությունն օգտագործում են որպես «լավ» միջոց: Ես վստահ չեմ, որ նույն լրատվամիջոցները դա չեն անում այլ անձանց պատվերով: Հետևաբար, արդյունավետ համարել ենք դատական պաշտպանության միջոցը: 

Շատ դեպքերում տեղեկատվությունը, որ լրատվամիջոցները հրապարակում են, նույնիսկ եթե ինչ-որ բանում ինձ մեղադրում են, իմ արարքները կամ ասածներն իրենց դուր չեն գալիս, զրպարտություն եթե չի պարունակում, այդտեղ խոսելու, մեկնաբանելու տեղ չենք ունենում: Կարծում եմ, մեր հիմնական նպատակը պետք է լինի լրատվական դաշտից «լրատվական աղբը»՝ ապատեղեկատվությունը, զրպարտությունը, սուտը հնարավորինս նվազեցնելը:

Եթե լրատվական միջոցը չի առաջնորդվում երեք հիմնական սկզբունքներով՝ ճիշտ մատուցումը, այդ ճշմարտության օբյեկտիվ մատուցումը և ճշգրիտ մատուցումը, և հիմնահատակ անտեսում է, բացահայտ սուտ կամ զրպարտություն է հրապարակում, կարծում եմ՝ դատական պաշտպանության միջոցն ամենաարդյունավետն է:

Երբ իշխանության ներկայացուցիչներն են դիմում դատարան ընդդեմ լրատվամիջոցների, դա ընկալվում է որպես խոսքի ազատության ճնշում: Արդյո՞ք այդպես չէ, և հետագայում խնդիրներ չե՞նք ունենա Եվրոպական դատարանում հենց այդ տեսանկյունից:

Մենք խոսքի ազատության ինդեքսով, 2022թ-ի ընթացքում էական առաջընթաց ենք ապրել: Այսինքն՝ խոսքի ազատության տեսանկյունից որևէ հարց իրականում չկա Հայաստանում: Խոսքի ազատությունը հիմնարար իրավունք է, դա որևէ մեկը չի կարող վիճարկել: Մենք՝ ինքներս, այդ սկզբունքի կրողն ենք: Բայց եթե խոսքը բացահայտ ստի, զրպարտության մասին է, խոսքի ազատության իրավունքի հարցը չէ:

Խոսքի ազատության իրավունքը պետք չէ խառնել ստի և զրպարտության հետ: Դրանք շատ տարբեր բաներ են, հետևաբար վստահ եմ, որ այդ տրամաբանությունը գործում է ամբողջ ժողովրդավար աշխարհում:

Դուք նաև դրամական պահանջ եք ներկայացրել լրատվամիջոցների ու լրագրողի դեմ, ընդ որում՝ օրենքի թույլատրելի առավելագույն չափով: Ի՞նչ նպատակ է հետապնդում առավելագույն չափով փոխհատուցում պահանջելը՝ հաշվի առնելով, որ լրագրողները և լրատվամիջոցները ֆինանսապես կայուն վիճակում չեն: Եթե դատարանները նույն չափով բավարարեն՝ խոչընդոտ չի՞ հանդիսանա լրատվամիջոցների հետագա գործունեության համար:

Բացարձակ նպատակ չունեմ որևէ լրատվամիջոցի սնանկացնել կամ հատուկ իրենց ֆինանսական անհարմարություններ պատճառել: Բայց կարծում եմ՝ յուրաքանչյուր լրատվամիջոց յուրաքանչյուր նյութ հրապարակելիս պետք է այն հիմնարար սկզբունքները, որոնց մասին խոսեցի, իրենք գիտեն, թե չգիտեն, առաջնորդվեն դրանցով: Եթե այդ սկզբունքներով չի առաջնորդվում լրատվամիջոցը, ասենք՝ բացահայտ սուտ է գրում, զրպարտում է՝ էլ կոռուպցիա, էլ չգիտեմ ինչ, իրականության հետ կապ չունեցող բաներ, կարծում եմ՝ այդ ռիսկը հասկանում է, գիտակցում է, որ դատական կարգով կարող է նմանատիպ սանկցիաների ենթարկվել: Եթե հասկանում է, ուրեմն, հուսով եմ, իր հաշվարկներն ունի, եթե չունի, ուրեմն սխալ է հասկացել իր աշխատանքը: 

Բայց լրատվամիջոցի հետագա գործունեության համար կարող է լուրջ խոչընդոտ լինել:

Անկեղծ ասած՝ մեր լրատվականների ֆինանսական շրջանառությունից շատ տեղեկացված չեմ, սակայն կան լրատվամիջոցներ, որոնք ոչ այնքան օրինական ճանապարհով են «սնուցվում», օրինակ՝ պատվերով հոդվածներ են գրում և այլն: Չեմ կարող վստահաբար ասել, բայց եթե շատ անկեղծ լինեմ, հատուկ որևէ լրատվականի դեմ տրամադրված չեմ, որևէ մեկին այնպիսի վնաս չեմ ուզում հասցրած լինել, որ իրենք չկարողանան հետագայում աշխատել: Կարծում եմ՝ շատ բնական պահանջ եմ դնում, որպեսզի զրպարտության դեպքերով բոլոր հնարավոր միջոցները կիրառվեն: 

Եթե այդ սկզբունքների հիման վրա լրատվական դաշտը մի փոքր մաքրվի, խոսքի ազատության վրա միանշանակ դրական է ազդելու: Մենք ոչ թե ստանալու ենք ապատեղեկատվություն, սուտ և զրպարտություն, այլ օբյեկտիվ քննադատություն, այո, միգուցե կոռուպցիոն բացահայտումներ, որոնք հիմնված են փաստերի վրա և ուղղակի պատվերով հոդվածներ չեն: 

Վստահ եմ, որ այս պրոցեսը լրատվական դաշտը դրականին տանող պրոցես է:

Լրատվամիջոցների դեմ դատարան դիմելը Ձեր անձնակա՞ն որոշումն է, թե՞ պայմանավորված է կուսակցության քաղաքականությամբ:

Ես միշտ լրատվականների նկատմամբ մեծ հարգանք եմ ունեցել: Հնարավորինս բոլոր ֆորմատներով, անկախ լրատվամիջոցի ով լինելուց, փորձել եմ հանրային հարթակներում հարցերին պատասխանել: Բայց, եթե հարցը վերաբերում է այս մի քանի դեպքերին, իմ սկզբունքն է եղել ի սկզբանե՝ դեռևս 2018թ.-ից սկսած, երբ տարատեսակ սուտ հոդվածների շարք գնաց:

Ես մի քանի դատական գործով, այո, լրատվամիջոցներին դատի եմ տվել, հաղթել եմ, և այդ գումարներն էլ նվիրաբերել եմ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի լավագույն ուսանողներին: Կարծում եմ` սա նորմալ պրակտիկա է, նորմալ տրամաբանություն է:

Լուսանկարը՝ Երեւանի քաղաքապետարանի ՖԲ էջից