Շվեյցարիայի դաշնային քրեական դատարանը փետրվարի 19-ին բավարարել է Հայաստանի Գլխավոր դատախազության 2020 թ. ապրիլի 29-ին ներկայացրած իրավական օգնության հարցումը: Այս մասին գրել է Gotham City մեդիա հարթակը՝ ներկայացնելով որոշ մանրամասներ։

Դատական գործը վերաբերում է Հայաստանում 2019 թ.-ի ապրիլից քննվող մի քրեական գործի, որի մեղադրյալներից երկուսը Ոստիկանության նախկին բարձրաստիճան աշխատակիցներ են՝ Ճանապարհային ոստիկանության պետի տեղակալ Արթուր Տոնոյանը և Ոստիկանության տնտեսական վարչության պետի տեղակալ Արա Կոթողյանը։

Ֆինանսական փոխանցումները և Շվեյցարիայի ներգրավվածությունը

Համաձայն դատական փաստաթղթերի՝ Հայաստանի իրավապահները Շվեյցարիայից խնդրել էին տվյալներ տրամադրել այդ երկրում գրանցված «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG» (Atlas International Holding AG) բաժնետիրական ընկերության և հայկական երկու ընկերությունների միջեւ կատարված ֆինանսական գործարքների մասին։

«Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG»-ն մասնագիտացած է ճանապարհային անվտանգության տեխնոլոգիաների, ճանապարհային նշանների, տեսանկարահանող սարքերի և հաշվառման համարանիշերի արտադրության մեջ։

Դատական փաստաթղթերից  պարզվել է, որ 2011-2019 թթ. «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG»-ն շվեյցարական բանկի իր հաշվից 3,132,698 ԱՄՆ դոլար և 106,636 եվրո է փոխանցել «Արտ-Լար Ֆինանս ընդ Ըքաութինգ» եւ «Արտ-Լար Ֆինանս» ՍՊԸ-ների հաշվեհամարներին:  

Հայաստանյան ընկերությունների կապը «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG»-ի հետ

Շվեյցարական «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG» ընկերությունը բաժնեմաս ունի երկու հայկական ընկերություններում՝«Բիլլ Սթոուն» և «Արտ-Լար Ֆինանս ընդ Ըքաութինգ» ՍՊԸ-ներում։

Հայկական «Բիլլ Սթոուն» ՍՊԸ-ն 2005թ․-ին հիմնադրվել են Լիանա Սահակյանը եւ Լարիսա Վարդանյանը: 2008-2013թթ․ ընկերության 100 տոկոս բաժնեմասի սեփականատեր է դարձել Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացի Անդրեյ Իգոնինը։ 

2013թ․ դեկտեմբերի 26-ից ընկերության 70% բաժնեմասն անցել է Շվեյցարիայում նույն տարում գրանցված «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG»-ին, իսկ 30%-ը՝ Հայաստանում գրանցված «Արտ-Լար Ֆինանս ընդ Ըքաութինգ» ՍՊԸ-ին: Ըստ «Բիլլ Սթոուն» ՍՊԸ-ի 2024թ.-ի իրական շահառուների հայտարարագրի՝ ընկերության 79,21 %-ը բաժնեմասը պատկանում է Գերմանիայի քաղաքացի Արթուր Կոնրադին, իսկ 21,79 %-ը՝ Լարիսա Անանյանին: 

«Արտ-Լար Ֆինանս ընդ Ըքաութինգ» ՍՊԸ-ն  հիմնադրվել է 2006 թ. մայիսին,  հիմնադիրներն են՝ Լարիսա Անանյանը եւ Արման Վարոսյանը: 2018-ի փետրվարից ընկերության  48% բաժնեմասը նույնպես պատկանում է «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG»-ին, իսկ 52%-ը՝ Լարիսա Անանյանին։ 2025թ.-ի իրական շահառուների հայտարարագրով՝ «Արտ-Լար Ֆինանս ընդ Ըքաութինգ» ՍՊԸ-ի 52%-ը պատկանում է Արթուր Կոնրադին, 48%-ը՝ Լարիսա Անանյանին։

Արթուր Տոնոյանի և Արթուր Կոնրադի կապը

2019 թ.-ին Հատուկ քննչական ծառայությունը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 195-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետով և 308-րդ հոդվածի 1-ին մասով մեղադրանք է առաջադրել Ճանապարհային ոստիկանության պետի տեղակալ Արթուր Տոնոյանին պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու և մրցակցային միջավայրին խոչընդոտելու համար։

Ըստ մեղադրանքի՝ Տոնոյանը նպաստել է, որ Հայաստանում տրանսպորտային միջոցների համարանիշերի մատակարարման շուկան մենաշնորհային դառնա՝ սահմանափակելով մրցակցությունը։ Արդյունքում պետությանը հասցվել է մոտ 67 մլն դրամի վնաս։

ՀՔԾ-ն պարզել է, որ Արթուր Տոնոյանը բարիդրացիական հարաբերություններ է ունեցել 20 տարուց ավելի ՃՈ ծառայությանը տրանսպորտային միջոցների հաշվառման համարանիշեր մատակարարող, Գերմանիայի Դաշնության քաղաքացի Արթուր Կոնրադի և նրա մասնակցությամբ գործող «Բիլլ սթոուն» ՍՊԸ-ի տնօրեն Դավիթ Իսրայելյանի հետ։ 

Այս գործով երկրորդ մեղադրյալը Ոստիկանության տնտեսական վարչության պետի տեղակալ Արա Կոթողյանն է, նա  եղել է նաեւ պետական գնման գնահատող հանձնաժողովի նախագահը: Արա Կոթողյանը մեղադրվում է՝ՀՀ քրեական նախկին օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի (Պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելը) 2-րդ մասով: 

Համաձայն մեղադրանքի՝ Կոթողյանը, Ճանապարհային ոստիկանության (ՃՈ) ծառայության ղեկավարության հետ հարաբերությունները չփչացնելու համար ՃՈ կողմից գնման օրենսդրության պահանջների կոպիտ խախտմամբ կազմված և ՀՀ ոստիկանության տնտեսական վարչություն ներկայացված գնման հայտը օրենսդրության պահանջներին համապատասխանեցնելու փոխարեն գնման ընթացակարգում ներառել է ՃՈ պետի տեղակալ Արթուր Տոնոյանի կազմած՝ «ԲԻԼԼ-ՍԹՈՈՒՆ» ՍՊԸ-ի տեխնիկական հնարավորություններին համապատասխանող, այդ կերպ ցանկացած գնման գործընթացում այդ ընկերության ապագա հաղթանակը էապես կանխորոշող գնման առարկայի բնութագիր։

Այս գործով երրորդ մեղադրյալը Արտակ Վարոսյանն է՝ «Արտ-Լար Ֆինանս ընդ Ըքաութինգ» եւ «Արտ-Լար Ֆինանս» ՍՊԸ-ների տնօրենը: 

Ըստ մեղադրանքի՝ նա 2011-2019 թթ. «Ատլաս Ինտերնացիոնալ Հոլդինգ AG»-ի հետ կնքել է 4 կեղծ պայմանագիր, որոնց շնորհիվ ստացել է մոտ 3.3 միլիոն դոլար, սակայն այդ գումարները չի արտացոլել հարկային հաշվետվություններում։ Արդյունքում պետբյուջե չի վճարվել 276 միլիոն դրամի հարկ (տույժ-տուգանքներով՝ 577 միլիոն դրամ)։ Բացի այդ, ըստ մեղադրանքի, Վարոսյանը փորձել է մոլորության մեջ գցել քննիչներին՝ ներկայացնելով կեղծ փաստաթղթեր։

Չնայած այս դատական գործընթացին, Արթուր Կոնրադը 2024 թ.-ի դեկտեմբերին եւս մեկ  ընկերություն է հիմնադրել Հայաստանում: «Մոտուս փրոդաքշն էնդ թրեյդ» անվամբ ընկերության իրական շահառուների հայտարարագրով՝ միակ մասնակիցը Մոտուս Կապիտալ Ազատ գոտու ընկերությունն է, որն ունի հինգ բաժնետեր՝ Արթուր Կոնրադը ընկերությունում ունի 60% բաժնեմաս: Ընկերության գործունեության տեսակը հստակ չէ, սակայն ՊԵԿ-ում այն գրանցվել է որպես «այլ ծառայությունների մատուցում»։ 

Թե ինչ ազդեցություն կունենա Շվեյցարիայի դատարանի որոշումն այս գործի վրա, դեռևս պարզ չէ։ Սակայն այն կարող է լրացուցիչ ապացույցներ տրամադրել Հայաստանի իրավապահներին՝ բացահայտելու այս ֆինանսական սխեմաների ամբողջական պատկերը։

Կոլաժում՝ ՃՈ պետի տեղակալ Արթուր Տոնոյանը (հեղինակ՝ Նարե Պետրոսյան)