Ավտոմեքենայի համարանիշեր գողացողների գործելակերպը հիմնականում նույնն է։ Հանցագործները գողանում են համարանիշերը, այնուհետև կապ հաստատում մեքենայի սեփականատիրոջ հետ և առաջարկում որոշակի գումարի դիմաց վերադարձնել։ Այս սխեման ավելի լավ հասկանալու համար կարող ենք դիտարկել նմանատիպ դրվագով դատական գործերից մեկը։ 

Արկադի Ալեքյանը 2023 թ․-ի ապրիլի 5-ին «Telegram» սոցիալական հարթակում գործող «Telegram mard 1221» ալիքին է գրել և համագործակցության  ցանկություն հայտնել։ Ալեքյանը ասել է, որ պատրաստվում է պետհամարանիշ գողանալ և խնդրել է կազմակերպել գումարի փոխանցման հետ կապված հարցերը։ Արկադի Ալեքյանը ընկերոջ՝ Հայկազ Սահակյանի հետ գնացել է Վարշավյան փողոցի 4-րդ շենք, և հափշտակել են շենքի դիմաց կայանված, Արշակ Գևորգյանին պատկանող «Մերսեդես» մակնիշի ավտոմեքենայի «KK 430 KP» վրացական հաշվառման համարանիշերը։ Գողությունը կատարեուց հետո Արկադի Ալեքյանը և Հայկազ Սահակյանը մեքենայի դիմապակուն են փակցրել «Telegram mard 1221» ալիքի անունը։ Գողացված պետհամարանիշը թաքցրել են, լուսանկարել տեղանքը և ուղարկել «Telegram mard 1221» ալիքին: Մի քանի ժամ անց մեքենայի սեփականատերը նկատել է, որ համարանիշերը գողացել են։ Նա կապ է հաստատել դիմապակուն փակցված տելեգրամյան ալիքի հետ։ Նրանից պահանջել են վճարել 25-30 հազար դրամ՝ համարանիշերը վերադարձնելու համար։ Վերջինս սակարկել է և համաձայնել փոխանցել գումարի մի մասը՝ 7000 դրամ։ Գումարը փոխանցվել է «Telegram mard 1221»-ի տրամադրած կրիպտոարժույթով դրամապանակին։ Սակայն համարանիշերը չեն վերադարձրել մեքենայի սեփականատիրոջը։ Նա որոշել է դիմել Ոստիկանություն։ «Telegram mard 1221» տելեգրամյան ալիքի կողմից բանակցությունները շարունակվել են։ «Մերսեդեսի» սեփականատերը նրանց ասել է, որ դիրքեր է բարձրանում և առաջարկել է վերադարձնել համարանիշը, իսկ գումարի մյուս մասը կփոխանցի, երբ վերադառնա մարտական դիրքերից։ «Telegram mard 1221» տելեգրամյան ալիքի համակարգողը համաձայնել է և ուղարկել տեղանքի լուսանկարը, որում երևում է, թե որտեղ է թաքցրած համարանիշը։

Ոստիկանությունը տուժողի բողոքը ստանալուց հետո բջջային օպերատորից ստացել է լազերային սկավառակ, որի ուսումնասիրությամբ պարզվել է, որ «Telegram mard 1221» տելեգրամյան ալիքի հետ նամակագրություն է ունեցել Հայկազ Սահակյանը։ Նա և Արկադի Ալեքյանը ընդունել են իրենց մեղքը։ Դատարանը 2024 թվականի փետրվարի 14-ին Հայկազ Սահակյանին և Արկադի Ալեքյանին մեղավոր է ճանաչել և որոշել է տուգանել 750 հազար դրամի չափով։

Հայկազը և Արկադին միակը չեն այս բիզնեսում

Ներքին գործերի նախարարությունը տվյալներ է տրամադրել, թե վերջին հինգ տարում քանի հաղորդում է ստացվել ավտոմեքենաներից կատարված գողությունների վերաբերյալ։ Տարեկան հաղորդումների թիվը գրեթե չի փոխվում, միայն 2023-ին է դեպքերի թիվը, նախորդ տարվա համեմատ, նվազել 21%-ով՝ 1 906 հաղորդում, բայց հաջորդ տարում ավելացել է 21․8%-ով՝ 2 321։ Սա միայն Ոստիկանություն ստացված հաղորդումների թիվն է, բայց լինում են դեպքեր, երբ վարորդը չի դիմում Ոստիկանություն։

Հանցագործներն առավել շատ գողանում են մեքենայի մասեր՝ կողային հայելիներ, մարտկոցներ, լուսարձակներ, անվադողեր և այլն։ Երբեմն հանցագործները չեն բավարարվում մեքենայից մեկ մասը գողանալով՝ այլ միանգամից մի քանի տարբեր մասեր են գողանում։ 2022 թվականն այս իմաստով կարելի է աննախադեպ տարի համարել։ Ոստիկանության ստացած 2 425 հաղորդումների համաձայն՝ մեքենաներից գողացվել է 16 308 ավտոմաս, մյուս տարիներին այդ թիվը ավելի փոքր է, չի գերազանցում 2 000-ը։ 2022-ին ստացված հաղորդումների 942-ով է Քննչական կոմիտեն քրեական վարույթ նախաձեռնել, որից բացահայտվել է 66%-ը կամ 622-ը։ Այս բացահայտումերի արդյունքում, 68 դեպքով վերականգնվել է տուժողի վնասը։

Գողություն կատարողները չեն սահմանափակվում միայն ավտոմասերով, երբեմն կոտրում են ապակին և մեքենայի սրահից իրեր հափշտակում, երբեմն էլ մեքենայի պետհամարանիշեր են գողանում և պահանջում վճարել՝ դրանք վերադարձնելու համար։ Հինգ տարվա ընթացքում մեքենայի պետհամարանիշերը գողանալու ամենաշատ դեպքերն արձանագրվել են 2021-ին՝ 589, հաջորդող տարիներին այս թիվը նվազել է, 2024-ին՝ 240 դեպք։

Գլխավոր նկարը պատրաստվել է արհեստական բանականությամբ (Midjourney)