բոլոր նրանց մասին, ովքեր անցյալում,
ներկայում ու վաղը պակասում են ինձ

Ամռան կեսն է: Քաղաքում կինոփառատոն կա: Հյուրեր աշխարհի բոլոր ծայրերից, հայտնի ռեժիսորներ, դերասաններ բոլոր սրաճարաններում, կենտրոնը հևում է տեսախցիկների առատությունից, ամեն ինչ փայլուն է, ամեն տեղ ցուցադրություններ են, վարպետության դասեր, քննարկումներ: Որոշել եմ մասնակցել: Քնելուց առաջ հաջորդ օրվա ծրագրին եմ ծանոթանում: Լավ հեղինակների ցուցադրություններ կան: Առավոտյան ընկերուհուս հետ ժամ եմ պայմանավորվում:

1.

Ցուցադրությունից առաջ զանգ եմ ստանում. Կներես, հյուրեր էի սպասում երեկոյան: Լրիվ մոռացել էի: Իզուր պայմանավորվեցինք: Երևի քեզ վաղը կմիանամ: Լավ: Ցտեսություն: Խնդիր չկա: Իհարկե: Լավ եղիր:

Մենակ եմ մնում:

2.

Կինոթատրոնում եմ: Դահլիճի մուտքի մոտ հերթ է: Սպասում եմ:  Ֆիլմն արդեն սկսվել է: Հերթում կանգնածները տոմեսերն աշխատակցուհուն են մեկնում՝ զույգերով, երեքական, չորս-չորս: Աղջիկը տոմսերն արագ ճղում  ու հետ է վերադարձնում: Ձեռքիս միակ տոմսը մեկնում եմ՝ ետ ստանում: Դահլիճում եմ: Ազատ աթոռ չկա: Տոմսս ճմրթում եմ ափիս մեջ ու կանգնում պատի տակ: Ֆիլմով տարված՝ ամեն ինչ մոռանում եմ: Ընդմիջմանը դուրս եմ գալիս սրահ՝ ջուր առնելու: Սրահը վերածվել է մեծ տոնախմբության վայրի: Բոլորը խմբերով ծիծաղում են, կատակում, զրուցում: Ես դեռ ֆիլմի մասին եմ մտածում: Ականջներումս դեռ «Տրիստան և Իզոլդան» է հնչում: Վաճառասեղանի մոտ հերթիս սպասելիս՝ հետաքրքիր մեկնաբանություններ են ականջիս հասնում: Շրջվում եմ. մեջքիս հետևում կանգնած երիտասարդների խումբը ֆիլմն է քննարկում: Այնքան ոգևորված եմ ֆիլմից, որ առանց մտածելու միջամտում եմ զրույցին: Սրահի աղմուկի մեջ Բարակ ձայնս խմբի միջից միայն մի երիտասարդ է լսում: Թեքվում է իմ կողմ: Մի պահ ոտքից գլուխ ուշադիր զննում է ինձ, փորձելով ինչ-որ բան հիշել, ու հարցնում.

-         Ծանոթ ե՞նք:

-          Չէ, կներեք, երևի ընկերներիս հետ շփոթեցի ձեզ,- խառնված ձայնով տալիս եմ միտքս եկած առաջին հիմար պատասխանն ու պտտվում դեպի վաճառասեղանը:

-         Ինձ մի շիշ ջուր: 

Վերադառնում եմ դահլիճ: 

3.

Դռան մոտ ծանոթներիցս մեկին եմ հանդիպում: Ինքն էլ է մենակ: Ուրախանում եմ: Համոզված եմ՝ ինքն էլ ուրախացավ, որ մենակ եմ: Թե չէ, եթե երկուսիցս մեկը խմբով լիներ, մի քանի բառ կփոխանակեինք ու մեկս խմբին կմիանար, մյուսը՝ նորից կմնար մենակ: Երբ խմբի մեջ ես, մենակ մարդկանց չես տեսնում: Միասին դահլիճ ենք մտնում: Տեղավորվում ենք աստիճանների վրա՝ կողք կողքի: Սկսվում է երկրորդ մասի ցուցադրությունը:

- Դավ, տե՜ս, տես ի՜նչ կադրա:

Պատասխան չկա:

- Դա՞վ, այ Դավ, տեսա՞ր: Դա՞վ:

Շրջվում եմ Դավիթի կողմ ու փորձում մթության մեջ որսալ հայացքը: Դավիթը ծուլորեն գլուխը պատին է հենել ու պլանշետով ինչ-որ ծրագիր է փորփրում: Նորից եմ կրկնում հարցս: Տպավորություն է, թե նա վերացել է դահլիճից: Ոչ մի կոնտակտ, ոչ մի էմոցիա, ոչ մի արձագանք: Հաջորդ տասը րոպեների ընթացքում մի քանի անգամ էլ եմ փորձում խոսել, բայց դեմքի փոխարեն ամեն անգամ պլանշետին եմ դեմ առնում:

- Դա՞վ: Հետաքրքիր չի՞:

- Կարծում եմ էս մասն ավելի շատ լսելու համար  է, քան՝ նայելու, Ան: Լսում եմ, էլի, սպասի մի հինգ րոպե, ծրագիր եմ քաշում: Քաշվի՝ կանջատեմ:

Ոչինչ չեմ պատասխանում: Ֆիլմը շարունակվում է: Շարունակում եմ դիտել, բայց սիրուն կադրերը մի տեսակ էլ էդքան էլ սիրուն չեն մենակ նայելու ժամանակ:

4.

Պայուսակիս մեջ հեռախոսս զանգում է: Արագ դուրս եմ վազում՝ երևի ընկերուհիս է, երևի հյուրերը շուտ են գնացել կամ չեն եկել կամ ինքն է փոշմանել: Պատասխանում եմ: Մաման է: Ասում է, որ երեկոայն անձրև է գալու, հարցնում է՝ տաք հագուստ վերցրել ե՞մ  հետս, ի՞նչ եմ կերել, սոված չե՞մ:  Ուզում եմ գոռալ, որ դրսում հուլիս ամիսն է, ես էլ խելապակաս չեմ, որ սովամահ անեմ ինձ, բայց սովարականի պես պատասխանում եմ.

-Ամեն ինչ լավ է, մա: Հարմար չի խոսել հիմա: Կզանգեմ:

Թեքվում եմ, որ վերադառնամ դահլիճ՝ մտածելով ինչի՞ ծնողների մտքով երբեք չի անցնում տաք հագուստի, սնվելու, անվտանգության համար անհանգստանալուց  բացի մեկ-մեկ էլ մեր մենակ լինել-չլինելու մասին մտահոգվել:

Դռան մոտ ռեժիսոր ընկերոջս եմ հանդիպում:

5.

Մենակ չի: Չորս-հինգ տարեկան տղան ձեռքից բռնած դուրս է քաշում: Ողջունում եմ: Երեկոյան ինչ-որ տեղ է հրավիրում:

- Ֆիլմին չես մնու՞մ, Հար,- հարցնում եմ:

- Չէ, չդիմացա, ոնց որ հեչ Լարսը չլինի, լրիվ փոփ է դարձել, էնքան են ձգձգել՝ հազիվ էի դիմանում, որ չքնեմ: Համ էլ էրեխեն հոգնեց մենակ: Տուն տանեմ: Բայց դու, եթե ֆիլմից հետո ազատ լինես, հանդիպենք: Վաղուց չենք զրուցել: Գժվեցի արդեն ամեն օր կինո, կինո, կինո:

- Բայց ծրագրում լավ բաներ էլ կան:

-Ան, վերջացրու, էլի: Եթե տասը ֆիլմ են ցույց տալիս, որից մեկ-երկուսը պատահաբար լավն են լինում, ուրեմն փառատոնը լավը չի: Պատկերացրու լուսանկարիչ, որ թվային խցիկով իրար հետևից հարյուր կադր արագ-արագ նկարում է ու միջից երկուսը պատահաբար լավն են ստացվում, ուրեմն ինքը վատ լուսանկարիչ է: Լավն էն է, որ երկու կադր է անում, երկուսն էլ ստացվում են: Հիմա էս փառատոնը: Բերել ինչ զիբիլ կա՝ լցրել են իրար գլուխ, իսկ էն որ միջից մեկ-երկուսն էլ պատահաբար  լավը կարող են դուրս գալ, էլ իմաստ չունի մնալ:

Չեմ հիշում՝ ինչ եմ պատասխանում, բայց վերադառնում եմ դահլիճ:

6.

Դահլիճում տեղս արդեն զբաղեցրել էին: Ուրիշ տեղ եմ նստում: Ֆիլմն ավարտվում է:

7.

Իջնում եմ բակ: Քթիս տակ ֆիլմի երաժշտությունն եմ մռմռում, մտքումս դեռ շարունակում եմ ռեժիսորի ու սցենարիստի հետ բանավիճել: Ուժեղ անձրև է: Թատրոնի ներսի սրճարանում բոլոր տեղերը զբաղված են: Ազատ տաքսի գտնելն անհնար է: Բոլորը արտասանդուղքին կանգնած սպասում են արևի դուրս գալուն: Դուրս եմ գալիս: Հայացքով ծանոթ մարդ եմ փնտրում: Հեռվում ֆիլմի գլխավոր հերոսուհին՝ Ժյուստինը, ազդրերը հազիվ ծածկող թափանցիկ սպիտակ կիսաշրջազգեստով անձրևի տակ կանգնած ինձ ձեռքով է անում: Մոտենում եմ: Բարևում: Կանգնում եմ կողքին՝ ջրափոսի մեջ ու հազար տարվա ընկերների պես սկսում ենք զրուցել ֆիլմից, հետո տղաներից, հետո նորից՝ ֆիլմից, տղաներից, ֆիլմից, տղաներից, ֆիլմից: Խոսում ենք, խոսում ենք, խոսում:  «Ո՞նց էիք վերջին տեսարանը ստացել, իսկական գժություն էր, առհասարակ վերջին ամբողջ տեսարանը գժվելու բան էր, ո՞նց կարելի է տենց բան նկարել ախր, աչքիս առաջ մենակ էդ տեսարանն է, Ժյուստին: Լուսինը, մերկությունդ: Մեռնելու չափ տխուր ու սիրուն էր ամեն ինչ:  Ինչ լավ է, որ էն հարսնացուի զզվելի շորը հագիցդ հանել ես: Գիտե՞ս ես էլ եմ միայն լոգանքով կարողանում հաղթահարել հոգնածությունս: Ուղղակի, գիտե՞ս, ես մեծ քույր չունեմ, Ժյուստին: Ինքս եմ  ջուրը տաքացնում, ինքս փրփուր ավելացնում, ինքս եմ զգեստս հանում, մի կերպ մտնում եմ ջրի մեջ ու ժամերով ծորակից կաթկթացող ջրի կաթիլների հետ եմ խոսում: Երբեմն էլ կաթիլների ձայնից թմրում եմ ու հենց ջրի մեջ քնում: Արթնանում եմ ուժեղ սրտխառնոցից ու տեղափոխվում անկողին: Առավոտյան ամեն ինչ անցած է լինում ու ոչինչ չեմ հիշում: Իսկ դու հոգնածությունից սրտխառնոց ունենու՞մ ես: Գիտե՞ս, Ժյուստին, մտածում եմ մենք լիքը խոսելու բան կունենանք: Արի գնանք իմ տուն: Գիտեմ՝ դու էլ ես հոգնում էս աղմուկից: Ինչքա՞ն կարող ենք էս ջրափոսի մեջ կանգնած մնալ: Իմ տունը ձեղնահարկում է: Պատուհանից ամբողջ քաղաքը կարելի է տեսնել: Միաժամանակ և քաղաքն ես տեսնում, և քեզ քաղաքից բաժանող հսկայական հեռավորությունը: Սենյակներս գրեթե դատարկ են: Կահույք չունեմ: Այնպես որ անիմաստ իրերով չենք ծանրաբեռնվի, Ժյուստին: Տանս բոլոր անվարագույր պատուհանները կբացենք: Դատարկ սենյակի կենտրոնում միայն երկու աթոռ կդնենք: Բոլոր հագուստները մեր վրայից կհանենք: Սառույցով վիսկի կխմենք: Եթե սիրում ես, կարող ենք նաև ջազ լսել ու ամբողջ գիշեր կպատմենք, կխոսենք ֆիլմերից, տղաներից, ֆիլմերից, տղաներից, լուսնից, մերկությունիցդ, մեռնելու չափ մեծ տխրությունից, հոգնելուց ու մեր մենակության մասին: Պատմելու էնքան բան ունեմ քեզ, Ժյուստին»:

Ժյուստինն ամբողջ ժամանակ, հոգնած աչքերը հազիվ բացած պահելով, ժպտում է: Հետո սկսում է երերալ: Տպավորություն է, որ ոտքերը փլվում են անձրևից թրջված նրա մարմնի ծանրության տակ: Նորից է երերում, հետո դանդաղեցրած կադրի պես պառկում  ջրափոսի մեջ ու թույլ ժպիտը դեմքին քնում է ՝ պոչը կորցրած երկոտանի ջրահարսի պես:

7.

Ինչ-որ մեկն անունս է տալիս: Պտտվում եմ՝ ինչ-որ ծածկի տակ նախկին կուրսեցիրներս են:

- Արի մեր մոտ, ի՞նչ ես ջրափոսի մեջ մենակով կանգնել: Ոտքից գլուխ ջուր ես:

Մոտենում եմ: Ասում եմ, որ չեմ կարող իրենց միանալ: Պետք է սպասեմ, մինչև Ժյուստինը քնից կարթնանա: Պետք է իմ տուն գնանք:

Զարմացած հարցնում են՝  «ի՞նչ Ժյուստին, Ան»:

Պտտվում եմ: Ուզում եմ ցույց տալ, որ ջրափոսի մեջ ֆիլմի Ժյուստինն է քնած: Հետո՝ փոշմանում եմ: Կմոտենան: Իրենց հարցերով կհոգնեցնեն Ժյուստինին: Չի գա իմ տուն:

8.

Վերադառնում եմ ջրափոսիս մոտ՝ մտքումս դեռ մտածելով, թե ինչեր ունենք խոսելու Ժյուստինի հետ: Ձեռնափայտով, սև լայնեզր գլխարկով, երկար սպիտակ բժշկական խալաթով ակնոցավոր մի պարոն ճտքավոր կոշիկներով չլմփացնելով անցնում է ջրափոսի միջով, որտեղ քնած էր Ժյուստինը:

9.

Սկսում եմ վազել պարոնի հետևից:

-Հե՜յ, ո՞ր կողմ գնաց ջրափոսի մեջ քնած կինը: Ինչու՞ նրան վախեցրիք: Հե՜յ…կանգնե՜ք:

Տղամարդը շատ է հեռու: Հետն էլ տարիքով է: Երևի չի լսում: Վազքով հավասարվում եմ նրան: Կանգնեցնում եմ, բայց մոտ հարյուր մետր վազքից շնչակտուր, մի քանի րոպե չեմ կարողանում ոչինչ ասել: Ուշադիր իրար ենք նայում: Ես առաջինն եմ ճանաչում նրան: Չեխովն է: Ուզում եմ բարձր գոռալ, որ ուղիղ երկու օր առաջ ամբողջ գիշեր հետն եմ անցկացրել: Հետո հիշում եմ, որ եթե Ժյուստինին չգտնեմ, էս գիշեր մենակ եմ անցկացնելու ու հարցնում եմ, թե չի՞ տեսել որ կողմ գնաց ջրափոսի մեջ քնած կինը: Մի քանի վայրկյան լռում է, հետո ասում, որ չի հիշում՝ որտե՞ղ ենք ծանոթացել:

-Երեկ գիշեր,- ժպտալով պատասխանում եմ:

Մտահոգ ինձ է նայում:

Առանց բառ ասելու կողք կողքի նստում ենք փողոցի եզրին տեղադրված մոտակա նստարաններից մեկին:

-Ամեն երեկո դուրս եմ գալիս քաղաք ձի որոնելու: Քաղաքում միայն մարդիկ են ու մեքենաներ: Ոչ մի տեղ ձի չկա: Չեմ հասկանում՝ աշխարհի բոլոր ձիապանները վերացել ե՞ն, ինչ է: Դու տեղացի ե՞ս: Որտեղի՞ց կարող եմ ձի գտնել: Արդեն երեք ամիս կլինի ոչ մեկի հետ չեմ զրուցել: Պատմելու լիքը բան կա, եթե այսօր էլ չգտնեմ ձի, ում կկարողանամ պտմություններս պատմել, տուն չեմ վերադառնա,- ափով բերանը փակած խռպոտ հազի միջից խոսում է Անտոն Պավլովիչը:

- Ինչու՞ Ժյուստինին վախեցրիք: Հիմա որտե՞ղ գտնեմ նրան:

10.

Առջևում փողոցն է. մեքենաների վզզոց, աղմուկ, շինարարություն, քար ճեղքող երկաթե գործիքի ականջ սղոցող ձայներ:

 Անտոն Պավլովիչը խորը հոգոց է հանում, գլուխը հենում աթոռի թիկնակին ու նայում  վերև.

- Արդեն առաջին աստղերն են երևում:

Գլուխս բարձրացնում եմ վերև: Մեքենաների՝ վերև ելնող սև ծխի միջից տեսնում եմ միայն մի քանի ագռավ ու Կոկա Կոլայի մեծ, շա՜տ մեծ գովադային վահանակը: