HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Մերի Միքայելյան

21 տարի անց. Այվազովսկու գողացված նկարը գտել են Մոսկվայի աճուրդատանը

Հովհաննես Այվազովսկու «Փոթորիկ ժայռոտ ափերին» նկարը պետք է վաճառքի հանվեր Մոսկվայի հնարժեք իրերի «Գելոս» աճուրդատանը փետրվարի 26-ին: Այվազովսկու այս նկարը (1875 թ., կտավ յուղաներկ, 73x102 սմ) 1990-ին անհայտ պայմաններում գողացվել էր Հայկական մշակութային կապերի ընկերության (ԱՕԿՍ) դահլիճից: Կտավը հանվել է վաճառքից այն բանից հետո, երբ ՀՀ կենտրոնական քննչական վարչության աշխատակիցները  արվեստաբան Շահեն Խաչատրյանի հետ ուղեւորվել են Մոսկվա` աճուրդի հետքերով: Այս մասին հաղորդում է «Ազգ» օրաթերթը: «Համոզիչ բացատրություններ տրվեցին` ներկայացնելով նաեւ դանակով կտրված եւ գողացված կտավից մնացած շրջանակի լուսանկարները: Ինքս էլ տարել էի Այվազովսկուն նվիրված 5 գրքերս եւ ցույց տվի գողության մասին արածս բոլոր նշումները: Տեսանք նաեւ նկարը եւ մանրամասն բացատրեցի, թե ինչ կերպ է նկարը վերականգնվել եւ փակցվել նոր կտավի վրա, չափերն էլ փոքրացել դարձել էին 70x100 սմ»,- «Ազգ»-ին ասել է Շահեն Խաչատրյանը: Նկարն այժմ գտնվում է Մոսկվայի քննչական վարչությունում: «Փոթորիկ ժայռոտ ափերին» նկարը Երեւան էր տեղափոխվել 1957-ին ֆրանսահայ հայտնի նկարահավաք Աբրահամ Ջինջյանի նվիրաբերած Այվազովսկու այլ նկարների հետ միասին: Այն ուղարկվել էր Ֆրանսահայ երիտասարդաց միության (ԺԱՖ) կողմից որպես նվեր ԱՕԿՍ-ին: Շահեն Խաչատրյանը «ՀԵտքի» հետ զրույցում ասաց, որ նկարը պատահաբար են գտել: Նայելով աճուրդատան կայքը` տեսել են, որ 3 օր հետո Այվազովսկու նկարը պետք է վաճառքի հանվի: «Մեծ դեր խաղաց այն, որ 15 տարի առաջվա գրքերում նշված է, որ գողացված է: 100 տոկոսով ապացուցեցի, որ դա օրիգինալն է: 2-3 շաբաթ հետո արդեն կգա Հայաստան: Չորս Այվազովսկի Հայաստանում գողացված է վերջին տասնամյակներում: Մեկը գտանք, Աստված տա, որ մյուսներն էլ գտնենք»,- ասում է արվեստաբանը: Շահեն Խաչատրյանի խոսքերով` նկարը փոքր-ինչ «ճզմվել» է գողության ժամանակ, նկարի վրա տեղ-տեղ վերականգնողական աշխատանք է արված: «Փոթորիկ ժայռոտ ափերում» կտավը որոշ ժամանակ ցուցադրվելու է Ազգային պատկերասրահում, հետո այդտեղ էլ մնալու է, քանի որ ԱՕԿՍ-ը հիմա չունի այն դերը, որն ուներ ժամանակին: Այվազովսկու վրձնին պատկանող կորած նկարը Երեւան վերադարձնելուն աջակցել է նաեւ մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը, ով մինչ նախարար նշանակվելը ղեկավարում էր 1944 թ. ստեղծված ԱՕԿՍ կազմակերպությունը: Այս կազմակերպության դահլիճից էլ 1990-ին գողացվել է Այվազովսկու նկարը: «1986 թ. աշխատանքի է անցել Արտասահմանյան երկրների հետ մշակութային կապերի եւ համագործակցության հայկական ընկերությունում (ԱՕԿՍ), նախ` որպես ռեֆերենտ, ապա` ավագ ռեֆերենտ, բաժնի վարիչ, պատասխանատու քարտուղար, փոխնախագահ եւ խորհրդի նախագահ: ԱՕԿՍ-ում աշխատելու տարիներին Հասմիկ Պողոսյանի ղեկավարությամբ են իրականացվել տարբեր միջազգային մշակութային ծրագրեր, գիտական կոնֆերանսներ, հիմնադրվել է «Մշակույթների երկխոսություն» տեղեկատվական կենտրոնը»,- նշված է Մշակույթի նախարարության կայքում: «Գելոս» աճուրդատանը կազմակերպված տարվա գլխավոր աճուրդում այս յուղաներկ կտավը առաջինն է նշված եղել ռուսական գեղանկարչական արվեստի կտավների ցուցակում: Աճուրդում ընդհանուր առմամբ ներկայացվել է մոտ 800 արվեստի գործ: Հովհաննես Այվազովսկու «Փոթորիկ ժայռոտ ափերում» կտավը եղել է թոփ-լոտերի շարքում: 21 տարի առաջ գողացված այդ նկարը տպագրված է «Այվազովսկի: Գեղանկարչություն» գրքում, որը հրատարակվել է Մոսկվայում 1989 թ.: Երկար ժամանակ «Փոթորիկ ժայռոտ ափերում» կտավի գտնվելու վայրն անհայտ էր, կտավը անգամ կորած էին համարում: Հ. Այվազովսկու ստեղծագործությունների բոլոր կատալոգներում կտավը նշվում է որպես «կորած»: Այնուամենայնիվ, այն ներկայացվել է «Գելոսի» տարվա աճուրդում: Մոսկվայի հնարժեք իրերի աճուրդի «Գելոս» տան կայքէջի տեղեկատվության համաձայն` 1996 թ. նկարը փորձաքննության է ենթարկել Տրետյակովյան պետական պատկերասրահի հայտնի փորձագետ Վ. Ա. Պետրովը: Այվազովսկու «Փոթորիկ ժայռոտ ափերում» կտավի մեկնարկային գինը կազմակերպվող աճուրդում սահմանված էր  5,5-8 մլն ռուբլի: «Գելոսի» պատմությունը սկսվում է 1988 թվականից: Այսօր, ինչպես նշված է «Գելոսի» պաշտոնական կայքում, աճուրդատունը տարվա ընթացքում անցկացնում է 120 աճուրդ, որտեղ վաճառվում է 50 հազարից ավել առարկա: Նշենք, որ Այվազովսկու նկարների գինը համաշխարհային շուկայում կտրուկ տեմպերով աճում է: Փորձագետները գտնում են, որ շուտով ծովանկարչի աշխատանքներն իրենց արժեքով կարող են համեմատվել ֆրանսիացի իմպրեսիոնիստների հետ: Վերջիններս գնային ռեկորդներ են սահմանում արվեստի համաշխարհային շուկայում: Միջազգային աճուրդային տներում վերջին տարիներին Այվազովսկու նկարները գնահատվել եւ վաճառվել են 1-2,8 մլն դոլար (տես աղյուսակը): Հավելենք նաեւ, որ Ինտերպոլի տրամադրած տեղեկություններով` «ՀՀ կողմից հափշտակված մշակութային արժեքների նկատմամբ միջազգային հետախուզում հայտարարված մշակութային արժեքների ընդհանուր քանակն անցած տարվա դրությամբ 34564 առարկա է, որից ՀՀ-ում Ինտերպոլի ԱԿԲ-ի անմիջական մասնակցությամբ ՀՀ-ի կողմից դրվածները 43-ն են (41 նկար, 2 ձեռագիր ավետարան)»:

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter