«Ոսկե ծիրան» Երևանի 12-րդ ՄԿՓ-ի պատվավոր հյուրերից էր ֆրանսահայ կինոռեժիսոր Ռոբեր Գեդիգյանը: Նրա վերջին`«Խենթ պատմություն» ֆիլմը ընտրվել էր որպես փառատոնի բացման ֆիլմ: Կաննի կինոփառատոնի հատուկ ցուցադրությունների ծրագրում ներկայացված այս ֆիլմն անրադառնում է Հայոց ցեղասպանությանը: Այնուհետև սյուժետային գիծը տանում է դեպի Փարիզ`1981 թ., երբ հայազգի Արամը պայթեցնում է թուրք դեսպանի մեքենան և փախչում Բեյրութ: Ֆիլմում գլխավոր կերպարներից մեկին`Արամի մորը մարմնավորել է Ռ. Գեդիգյանի կինը`դերասանուհի Արիան Ասկարիդը: Վերջինիս հետ նա աշխատել է իր մի շարք այլ ֆիլմերում ևս:  

Փառատոնի շրջանակներում անցկացված վարպետության դասի ժամանակ Ռ. Գեդիգյանը պատմում է, որ 22 տարեկան ուսանող էր, երբ իրեն առաջարկեցին սցենար գրել ֆիլմի համար:

«Այդ ժամանակ ինձ մոտ գործեց նարցիսիզմի ռեֆլեքսը, որ իմ պատմությունը չեմ կարող ուրիշի տալ: Հետևաբար, դրանով սահմանափակվեց ուրիշների համար սցենար գրելը, որին հաջորդեց իմ ֆիլմի սցենար գրելը, - ասում է Ռ. Գեդիգյանը: - Ես նաև շատ էի արտահայտվում քաղաքականության մեջ կոնկրետ տեղում, բայց դուրս եկա այդտեղից անհամաձայնությունների պատճառով: Այնուհետև կինոն անցավ դրա միջով. իմ բոլոր քաղաքական արտահայտումները անցան կինոյի աշխարհ»:

Ռ. Գեդիգյանը նկարահանել է տարբեր ժանրերի շուրջ 20 ֆիլմ, որոնք արժանացել են հեղինակավոր մրցանակների և պարբերաբար ցուցադրվում են միջազգային տարբեր կինոփառատոներում: 1996 թ.-ին նկարահանած «Մարիուսն ու Ժանեթը» ֆիլմն արժանացել է Կաննի կինոփառատոնի «Հատուկ հայացք» ծրագրի մրցանակին: Իսկ գլխավոր կերպարին մարմնավորած Արիան Ասկարիդն այս դերի համար ստացել է «Սեզար»:

Ռ. Գեդիգյանը համոզված է, որ մարդ երբեք չի սպառվում. ժամանակի ընթացքում փոխվում է, քանի որ մարդը նույն չէ 20, 30, 50 տարեկանում, բայց նրա ներսի ռեսուրսները անսպառ են: Դրանք էլ պետք է կարողանալ առավելագույնս օգտագործել:

«Իմ ներշնչման աղբյուրը մի խոսքով ասեմ`ես եմ: Բայց դա ես եմ հարաբերության մեջ բոլոր այն մարդկանց հետ, ովքեր ինձ կապում են: Իմ մտքերն ու գաղափարները շատ ավելին են, քան իմ ֆիլմերը», - ասում է Գեդիգյանը:

Փառատոնի ընթացքում «Հետքը» զրուցել է ֆրանսահայ ռեժիսոր Ռոբեր Գեդիգյանի հետ:

Ես կարծում եմ, որ կինոն շատ արդյունավետ միջոց է հասարակութան հետ հաղորդակցվելու համար: Ամեն պատկեր մի մտահղացում է, առաջարկ, տեսակետ: Կինոն կազմում է քննարկման մաս, և լսարանը կարող է շարունակել այդ քննարկումը: Ինձ համար կինոն ժողովրրդավարական տարածք է. մարդիկ միասին ֆիլմեր են դիտում, ծանոթանում այն առաջարկներին, որ մենք կարող ենք անել, առաջ են բերում իրենց տեսակետները: Կինոն, այո, նաև քաղաքական հարթակ է, քաղաքականությունից խոսելու միջոց:

Շատ երկրներում, իհարկե, այն շարունակում է մնալ ազատության դրսևորման տարածք:

Ձեր պրես կոնֆերանսի ժամանակ նշեցիք, որ ճշմարտությունը միշտ հեղափոխական է: Ինչպե՞ս է դա դրսևորվել հենց Ձեր կյանքում և Ձեր կինոարվեստի մեջ:

Կարծում եմ՝ երբ մենք ֆիլմ ենք նկարահանում, պետք է ոչինչ չթաքցնենք,  ներկայացնենք իրերն այնպես, ինչպես կան: Երբ ինձ հարցնում են՝ արդյոք ճիշտ է ցույց տալ ֆիլմում` օրինակ այն, որ հայերը զինված պայքարի ժամանակ կռվել են նաև միմյանց դեմ, ես ասում եմ, որ արդարացված է խոսել այդ մասին, քանի որ դա ճշմարտություն է: Հավատացած եմ, որ բավականին երկար ժամանակ, հեղափոխական շարժումներում շատ բան քողարկվել է ստրատեգիական, քաղաքական և այլ դրդապատճառներով: Ըստ իս, դա սխալ մարտավարություն է, և ես հաստատում եմ, որ ճշմարտությունը միշտ հեղափոխական է:  

Կինոն ճշգրիտ արվեստ է: Կինոյում չկա աբստրակցիա, չկա խոսք, որը կարող է գործել հաջողված մարմնավորումից դուրս: Կինոն կերպարներն են, ովքեր երջանիկ են, դժբախտ են, ովքեր ունեն սիրո պատմություններ, քաղաքական պատմություններ և այլն: Պետք է ստեղծել այդ կերպարներին, ինչը ես անում եմ, իհարկե, հիմնվելով իմ սեփական փորձառության վրա, ազդվելով ընկերներիս փորձից կամ այն մարդկանցից, ում հանդիպում եմ փողոցում: Բայց և այնպես միանշանակ հարկավոր է, որ ֆիլմը ճշգրիտ լինի, այսինքն` ճշգրիտ պատմություն ունենա: Կինոն կարող է մանիպուլացիայի ենթարկել համընդհանուր և աբստրակտ երևույթներ, բայց այն պետք է ճշգրտությամբ զտի յուրաքանչյուր հերոսի, յուրաքանչյուր կերպարի պատմությունը:

Եթե իմ ֆիլմը լինի հաջողված, բոլոր այն մարդիկ, ովքեր ճանաչում են Չեխովին, կմտածեն Չեխովի «Բալենու այգի» գործի մասին: Ֆիլմն այդ գործի ամբողջական էկրանավորումը չէ, այլ պարզապես ներշնչված է Չեխովից: Կարծում եմ` այն ամենը, ինչ ես ստեղծում եմ, ներշնչված է Չեխովից, քանի որ նա իմ սիրելի հեղինակներից է:  Միշտ կարդացել եմ Չեխովի գործերը, և նա իհարկե մեծ ազդեցություն ունի ինձ վրա:

Ոչ միանշանակ: Երբ գնահատում եմ որևէ կինոգործչի, ես սիրում եմ այն ամենը, ինչ նա անում է: Սիրում եմ նույնիսկ նրա ձախողումները ճիշտ այնքան, որքան հաջողված գործերը: Երբ մենք լավ ենք ճանաչում մի հեղինակի կամ նրա գործերը, մենք նրա հետ ենք: Եթե սիրում եմ Չեխով, սիրում եմ այն ամբողջությամբ, եթե սիրում եմ Պազոլինի, սիրում եմ բոլոր գործերը, այդպես նաև Ֆելինիի և մյուսների դեպքում: Ես հատուկ մի գործ չեմ ընտրում:

Երբ մենք ստեղծում ենք կինո, գրականություն, պետք է, իհարկե, մի քիչ վախենալ մարդկանց արձագանքներից, բայց միևնույն ժամանակ բոլորովին պետք չէ վախենալ: Պետք է լինել ինքնավստահ, ինչ-որ առումով նարցիստ, խենթ լինել ու մտածել, որ այն, ինչ դու ասում ես, պետք է հետաքրքրի ամբողջ աշխարհին: Իսկ եթե մի օր այն ամենը, ինչ դու ասում ես իսկապես հետաքրքրի աշխարհին: Դա գրեթե նույն զգացողությունը կլինի, ինչ ֆիլմի ստեղծման առաջին օրը: Պետք է լինել նարցիստ՝ այդպես առաջնորդվելու համար:

Դա նույն բանն է, ինչ նվագախմբի ղեկավարն ու սոլո դաշնակահարը. այնքան էլ իդեալական համագործակցություն չէ: Կինոյում ինձ ենթարկվում են, կյանքում երբեք չեն ենթարկվում:

Ֆրանսերենից թարգմանեց Ծովինար Բանուչյանը:

Տեսանյութը պատրաստեց Դավիթ Բանուչյանը։