Ախալցխայի շրջանի Ծուղրութ գյուղի հազարամյա ավետարանը (կամ Հովհաննես Ավետարան) հայ միջնադարյան արվեստում նշանակալից է հնագրության և մանրանկարչության պարզունակ արտահայտչականության առումով: 1830 թվականից ի վեր այն խնամքով պահպանվել և սերունդներին է փոխանցվել Սապոնջյանների ընտանիքի կողմից որպես գյուղի սուրբ մասունք: Ձեռագիր մատյանը համարվում է Ծուղրութի պահապանը:

Ամերիկայի հարավկովկասյան հետազոտությունների ինստիտուտը հայտնում է, որ Ամերիկայի հարավկովկասյան հետազոտության կենտրոնի կողմից տրամադրված ֆինանսավորմամբ հնարավոր է դարձել իրականացնել ձեռագրի կոնսերվացման և վերականգնման աշխատանքները տեղում՝ Ծուղրութ գյուղում, ապահովելով իր տեսակի մեջ եզակի ձեռագրի հետագա պահպանումը:

Ծուղրութ գյուղի պահապանը. ինչո՞ւ այն չի նորոգվում

Վերականգնման աշխատանքները իրականացվել են Մատենադարանի ավագ վերականգնողներ Արտավազդ Այվազյանի, Արթուր Պետրոսյանի ինչպես նաև կենսաբան Լուսինե Մարգարյանի կողմից, վերականգնման բաժնի վարիչ, քիմիական գիտությունների թեկնածու Գայանե Էլիազյանի գլխավորությամբ: Պրոֆ. Բարլոու Դեր Մուգրդեչիանը Կալիֆոռնիայի պետական համալսարանի Հայագիտական ուսումնասիրությունների ծրագրի համակարգողն է: Ուսուցանում է հայոց լեզու, գրականություն, պատմություն և մշակութաբանություն: Նա նաև Հայագիտական ուսումնասիրությունների կենտրոնի նախագահն է: Պրոֆ. Դեր Մուգրդեչիանը հայ եկեղեցուն մատուցած իր ծառայությունների համար Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ-ի կողմից 2010 թվականին պարգևատրվել է Ներսես Շնորհալու հուշամեդալով:

Արուսյակ Բալդրյանը Բրանդենբուրգի տեխնոլոգիական համալսարանի ՅՈւՆԵՍԿՈ-ի Համաշխարհային մշակութային ժառանգության ուսումնասիրության ֆակուլտետի մագիստրատուրայի ուսանողուհի է: Աշխատել է մի շարք մշակութային նախագծերում Երևանում, Թբիլիսիում, Դրեզդենում և Բեռլինում: Արուսյակ Բալդրյանի և Պրոֆ. Բարլոու Դեր Մուգրդեչիանի նախաձեռնությամբ իրականացվել են Ծուղրութի Ավետարանի կոնսերվացման աշխատանքները տեղում՝ Ծուղրութի գյուղում, Երևանի Մատենադարանի վերականգնման բաժնի վարիչ Գայանե Էլիազյանի հետ համագործակցությամբ՝ այսպիսով կանխելով միջնադարյան հայկական ձեռագրի (974թ.) հետագա քայքայումը: