Պէտք չէ խաբուիլ․ «մի՛ դատէք» կ’ըսեն, բայց բոլոր անոնք՝ որոնք իրենց
ճամբուն վրայ կը գտնուին դժոխք կը ղրկուին։ Երբ Աստուած կը դատէ, իրե՛նք
են դատողները․ երբ զԱստուած կը փառաբանեն, իրենք զիրե՛նք կը փառաբանեն․
երբ ա՛յն առաքինութիւնները կը պահանջեն  որոնք պատահմամբ իրենց
կարողութիիններու սահմաններուն մէջ են—աւելին՝ որոնք իրենց անհրաժեշտ են,
որպէսզի մնան վերնախաւ—,այդ տպաւորութիւնը կը ձգեն որ առաքինութեան համար կը պայքարին,
որպէսզի առաքինութիւնը տիրապետէ։ 

Ֆրիդրիխ Նիցչէ 

Գրականագետ, թարգմանիչ Մարկ Նշանյանի թարգմանությամբ (արեւմտահայերեն) լույս է տեսել Ֆրիդրիխ Նիցշեի «Դերաքրիստոսը․ անէծք քրիստոնեության դէմ» (“DerAntichrist”) գիրքը, որի շնորհանդեսը տեղի ունեցավ երեկ «Նոյյան տապան» գրախանութում։

Գրքում «DerAntichrist»-ի թարգմանությունից բացի զետեղված է նաեւ Նշանյանի «Ֆրիդրիխ Նիցչէ՝ վասն ինքնիշխանութեան» վերնագրով աշխատությունը։

Թարգմանության հեղինակը իր «Երկու խօսք» համառոտ տեքստում նշում է․ «Der Antichrist» գիրքը երբեմն «Հակաքրիստոսը» վերնագիրով կը յիշուի։ Մենք նախընտրեցինք «Դերաքրիստոսը», բառ մը որ միշտ գործածուած է հայ դասական աւանդութեան մէջ, որպէս յայտնութենական էակին անունը որ պիտի այցելէ Քրիստոսի երկրորդ գալուստէն առաջ։ Բայց գերմաներէն «der Antichrist» կրնայ նշանակել նաեւ պարզապէս «հակաքրիստոնեան», այնսինքն՝ քրիստոնէութեան դէմ դիրքը բռնողը․․․»։

Նիցշեն գիրքը գրել է դեռ 1888թ․-ին, սակայն տպագրվել է յոթ տարի անց․ «Այս չտպուած գործերը թիւով չորս հատ էին Նիցչէի սեղանին վրայ, երբ Ֆրանց Օվերբեքը Տորինոյ հասած է, օգնութեան գալու համար իր բարեկամին, որ ուղեղային տագնապ մը ունեցած էր 1889-ի Յունուար 3-ին»․․․

Արեւմտահայերեն թարգմանությամբ ընթերցողին ներկայացված 374 էջ ծավալով գրքի հատկանշական մասը բաժին է ընկնում Նշանյանի  «Ֆրիդրիխ Նիցչէ՝ վասն ինքնիշխանութեան» աշխատությանը, որը, ինչպես նշում է հեղինակը, ի սկզբանե նախատեսված էր որպես վերջաբան՝ սահմանափակ հավակնություններով․

«Երկարեցաւ որովհետեւ կարծեմ՝ յայտնութիւն մըն էր ինծի համար Նիցչէի շուրջ վերջին երեսուն տարիներուն աստուածաբանական մօտեցումերու (մեծ մասամբ՝ գերմանալեզու) սոսկ ծաւալը։ Ես գիտէի Նիցչէի փիլիսոփայական ընկալումը եւ ընկալումին տարբեր երանգները։ Բայց աստուածաբանական ընկալումը անակնկալ մըն էր ու պէտք ունէի անոր հետ հաշուի նստելու, գրաւականները հասկնալու։ Այդ դաշտին մէջ խորագոյն հանդիպումը, որ նաեւ կը մնայ ամենէն խորհրդաւորը, Յակոբ Տաւբէսի հանդիպումն է Նիցչէին հետ, որ տեղի ունեցած է կանուխէն ու տարիներու ընթացքին զարգացած է, հասնելով Տաւբէսի տպաւորիչ մտորումներուն, Նիցչէի եւ Պօղոս առաքեալի յարաբերութեան եւ հակադրութեան շուրջ, մտորումներ, որոնք շատ լայն արձագանգներ ունեցան Եւրոպա եւ Ամերիկա, մտաւորական շրջանակներէն ներս, ոչ թէ գիրքերու միջոցաւ (Տաւբէս ինքնագիր հատոր չէ հրատարակած իր կենդանութեանը, վախճանաբանական երեւոյթներուն շուրջ 1974-ի աւարտաճառէ ետք), այլ պիտի ըսէի՝ բերնէ բերան անցնելով եւ ուռճանալով աշխարհի չորս ծագը։

Այս իրողութիւնն ալ որոշ չափով նկատի առնելս պէտք էր։ Պէտք է հասկնայի ու հասկնալի դարձնէի իմ կարգիս այդ բարդ տրամաբանութիւնը, որ Նիցչէն կը դարձնէ Պօղոսի (եւ Պօղոսին ընդմէջէն՝ ընդհանրապէս քրիստոնէութեան) ոխերիմ թշնամին։ Այս բոլորին տարօրինակութիւնը այն է, որ երկու հազար տարի անցած է, եւ յանկարծ այսօր մենք, Նիցչէին հետ ու Նիցչէի ընթերցողներուն հետ, ստիպուած ենք մեզ մեզի հարց տալու թէ ի՞նչ գիտէինք եւ ի՞նչ գիտենք ի վերջոյ Պօղոսին յառաջացուցած յեղափոխութեան մասին, ի՞նչ գիտենք անոր փիլիսոփայութեան մասին։ Եւ ինչու՞ պէտք է բացառաբար Նիցչէն մեզ այդ հարցումներուն առաջնորդէր»։

Հետգրություն

Գիրքը հրատարակել է «Ինքնագիր» գրական ակումբը՝ «Գալուստ Գյուլբենկյան» հիմնադրամի աջակցությամբ։ Շապիկին՝ ԺԹ դարերի տապանաքար, Հին Գորիս, Մելիքական եկեղեցուն կից գերեզմանատուն (դրվագ)։ Էջադրումը՝ Արամ Ուռուտյանի, կողքը՝ Միսաք Խոստիկյանի (գրքի կողային ծալվածքում՝ Ֆրիդրիխ Նիցշեի «Դերաքրիստոսի» տիտղոսաթերթի ձեռագիրը), սրբագրումը՝ Թագուհի Սուսլինյանի, վերստուգիչ սրբագրումը՝ Վահան Իշխանյանի: