Խորհրդարանում այսօր շարունակվեց «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» նախագծի քննարկումը։

«Ելք» խմբակցության պատգամավոր Էդմոն Մարուքյանը պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանին հիշեցրեց, որ միլիտարիզացիայի առումով Հայաստանն աշխարհում երրորդ-չորրորդ տեղերում է:

«Արդյոք նոր օրենքով խնդիր չեք տեսնո՞ւմ, որ մենք ավելացնում ենք ՀՀ-ում միլիտարիզացիայի մակարդակը,- հարցրեց նա, ապա անդրադարձավ նախարարի ծառայությանը:- Մի քանի անգամ հպարտորեն ասացիք, որ երեք բուհ եք ավարտել, հետո ծառայել: Շատ լավ գիտեմ ձեր կենսագրությունը, փայլուն կենսագրություն ունեք, բայց չե՞ք կարծում, որ 18-ում գնայիք բանակ ծառայելու, երեք բուհը չավարտեիք, փայլուն կարիերան հնարավոր է` չանեիք»:

Պատգամավորի համոզմամբ՝ Հայաստանում գործող իշխանությունն իր համար բանակում չծառայած մարդկանց իշխանություն է․ «Բարձունքների են հասել մարդիկ, ովքեր բանակում չեն ծառայել, հիմա այդ մարդկանց իշխանությունն եկել, ասում է՝ եկեք սաղին տանենք բանակ, որ արդարություն լինի, դիսկոմֆորտ չի՞ ապրում իշխանությունը նման նախաձեռնությամբ հանդես գալուց» ։

Երկրի միլիտարիցազիայի առնչությամբ նախարարն առաջարկեց պատգամավորին թվարկել Հայաստանից ավելի միլիտարիզացված երկրների ցանկը:

«Եթե հիշեք, որ այդ ցուցակում մեզնից առաջ Իսրայելն ու Սինգապուրն են, կարծում եմ՝ կհամաձայնեք, որ սա ևս մեկ վկայություն է, որ նման միլիտարիզացիա լինի, և պարտադիր ժամկետային ծառայությունը գիտությանը կարծես թե օգնում է։ Իսրայելն ամենաշատ Նոբելյան մրցանակակիր ունեցող երկիրն է, և պարտադիր ծառայությունը բացարձակ չի խանգարում այդ ժողովրդի ներկայացուցիչներին փայլուն գիտությամբ զբաղվել»,- ասաց Սարգսյանը։

Ինչ վերաբերում է իր ծառայությանը, ապա Վիգեն Սարգսյանն ասաց․ «Ես չեմ կարծում, որ եթե 18 տարեկանում զորակոչվեի բանակ, իմ հետագա ուսումը կդադարեցնեի, իմ ողջ ընտանիքում բոլորն առնվազն մեկ բարձրագույն կրթություն ունեն, մեր ընտանիքում դա ավանդույթ է եղել, ես միշտ համարել եմ, որ բարձրագույն կրթությունը մարդու կայացման կարևոր էլեմենտ է»:

Խոսելով իշխանության ղեկին գտնվող պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցած պաշտոնյաների մասին` Վիգեն Սարգսյանն ասաց, որ պատգամավորը մասնակի է նայում վերջիններիս ծառայել-չծառայելու հարցին:

«Կարծում եմ՝ արդար կլիներ խոսել նրանից, որ երկրի գերագույն գլխավոր հրամանատարը մարդ է, որը կանգնած է եղել ԶՈՒ կայացման հիմքերում և արել հսկայական աշխատանք, դա մեկ օրինակ է, որը ձեր ասածի հակակշիռն է։ Իհարկե, կան մարդիկ, որոնք չեն ծառայել, կան մարդիկ, որոնք հերոսներ են, մեծ ճանապարհ են անցել»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ ամբողջական պետք է խոսել պաշտոնյաների՝ ԶՈՒ ծառայության կամ չծառայության մասին։

ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Արման Սաղաթելյանի հարցը վերաբերում էր պահեստազորին։ Պատգամավորի խոսքով՝ նախագծով ստեղծվում են աննախադեպ իրավական հիմքեր պրակտիկայում անցումային պահեստազոր ունենալու համար: «Այդ կատեգորիայի համար արդյո՞ք սահմանված են լինելու սոցիալական որոշակի երաշխիքներ և արտոնություններ, և ի՞նչ բնույթով է փոխհատուցվելու այդ ռեզերվիստի կարգավիճակը»,- հարցեց նա։

Նախարարը պատասխանեց, որ օրենքի տրամաբանությունը և քաղաքականությունը հետեւյալն է` բավականաչափ գրավիչ պայմաններ ստեղծել, որպեսզի մարդիկ ցանկություն ունենան ակտիվորեն ընդգրկվել պահեստազորի մեջ։

«Եվ այն մասնագիտությունները, որոնք մեզ համար կարևոր են՝ զինտեխնիկային, հատուկ սպառազինությանը կցագրված, կարողանանք համալրել այդ թվերը: Կարծում եմ՝ կգտնենք այդ ոսկե միջինը, որ մի կողմից շահագրգռենք մարդկանց, մյուս կողմից` չստեղծենք գերծանրաբեռնվածություն ռազմական բյուջեի համար»,-ասաց Սարգսյանը։

«Ելք» խմբակցության ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանը հետաքրքրվեց, թե պաշտպանության նախարարը կարո՞ղ է ասել առողջական հիմքով պարտադիր զինվորական ծառայությունից ազատված, օրինակ, 100 անձանցից ո՞ր մասն է կոռուպցիայի բերումով ազատվել, արդյոք կա՞ նման փորձագիտական գնահատական:

«Տեսեք` Դուք ինչ եք ասում, ասում եք` եղբայր, եթե, օրինակ, դու ուզում ես դառնալ պատմաբան, շատ լավ ես անում, գնա ծառայի, հետո արի գնա պատմաբան դարձի, բայց նաև ասում ենք` եթե ուզում ես հոգևորական դառնաս, պետք չէ գնաս ծառայես, նոր դառնաս հոգևորական, դու հենց որոշեցիր հոգևորական դառնաս, քեզ տալիս ենք տարկետում, դա ձեր ասած սկզբունքին հակասում է»,- նկատեց Փաշինյանը։

Նիկոլ Փաշինյանը դեպքեր նշեց, երբ, օրինակ, քաղաքացին, որն ապրում է ԱՄՆ-ում և գալիս է պապիկ-տատիկի շիրիմին այցի, նրան անմիջապես օդանավակայանում բռնում ու ասում են` դու չես ծառայել․ «Էդ մարդուն ասում ենք` մինչև չծառայես, հետ չես գնալու» ։

Անդրադառնալով առողջական հիմքով զինծառայությունից ազատվածների խնդրին` նախարարը համաձայնեց, որ դա շատ լուրջ է, սակայն այդպես էլ կոռուպցիոն դեպքերի մասին ցուցանիշներ չներկայացրեց։

«Մենք ունենք այդ խնդիրը, և դրա լուծման համար այս օրենքում ձևավորված են իրավական հիմքեր, առաջինն առաջնային բուժզննության պատասխանատվության բարձրացման հարցն է: Մենք ասում ենք` քանի որ պետությունը վճարում է քաղաքացու առողջական վիճակի մշտական զննման համար մինչև 18 տարեկանը լրանալը պոլիկլինիկաների միջոցով, պոլիկլինիկաներն իրենց վրա պետք է պատասխանատվություն վերցնեն ասելու` տվյալ մարդը սահմանափակում ունի՞, թե՞ ոչ»,- ասաց նախարարը։

Խոսելով հոգևորականների տարկետման իրավունքի մասին` նախարարը հստակեցրեց, որ բացառություններ չեն լինելու։

«Հոգևորականների հետ կապված ոչինչ չկա օրենքում գրված, հիմա հոգևորականներն ազատվում են հիմնականում կառավարության որոշմամբ պարզ պատճառով, որովհետև եթե այլ բուհերում տարկետում կա, պատճառ չկա, թե ինչու Գևորգյան ճեմարանում պիտի չլինի։ Ես Վեհափառի հետ մանրամասն քննարկել եմ հարցը, եթե այլ բուհերում տարկետումը վերանա, ես համարում եմ, որ մասնագիտություն չկա, որ պետք է լինի բացառություն»,- ասաց Սարգսյանը։

ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր, ԴԱՀԿ նախկին պետ Միհրան Պողոսյանն էլ հետաքրքրվեց զինծառայողների համար նախատեսվող դրամական միջոցների հատկացմամբ: Պատգամավորի կարծիքով՝ դրամական բավարարումը պետք է փոխարինվի իրային բավարարմամբ, ինչի արդյունքում կտնտեսվեն ֆինանսական ռեսուրսները:

«Ձեր ելույթներից մեկի ժամանակ էլ ասացիք, որ զինծառայողները գնումներ են կատարում հարակից վաճառակետերից, կարծում եմ, որ բարձր գներով կգնեն, Աստված գիտի ինչ որակի պարագաներ են: Չե՞ք տեսնում վտանգ, որ զինվորներին տրամադրվող գումարը նպատակային չի ծախսվի, որի պատճառով էլ բանակը կունենա այլ տիպի խնդիրներ»,- հարցրեց նա:

Նախարարը հստակեցրեց՝ զինծառայողի ապահովումը և՛ դրամային է, և՛ իրային․ մի շարք պարագաներ տրամադրվում են, մյուսների համար գումար է հատկացվում: «Հաշվարկվել է, որ ավելի լավ է փողը տանք, ամեն մեկը ընտրի` ինչ պետք է ձեռք բերվի: Այն, որ խնդիրներ կարող են լինել, դա այդպես է, որոշ տեղերում կան խնդիրներ՝ ընտրությունը սահմանափակ է, գումարները երբեմն այլ նպատակների համար են հավաքում, մենք դա շատ խիստ պատժում ենք, վերջին կես տարում մի շարք քրեական գործեր են հարուցվել այդ գումարները հավաքելու և այլնի համար»,-ասաց Վիգեն Սարգսյանը։

Տեղեկացնենք, որ նախագծի հարակից զեկուցողն է ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀԿ անդամ Կորյուն Նահապետյանը, որը չի անցել պարտադիր զինվորական ծառայություն, ինչի մասին էլ հիշեցրեց Էդմոն Մարուքյանը։

«Դուք փառապանծ կարիերա եք արել, անցել եք տարբեր պետական մարմիններով, շատ լուրջ պաշտոններ եք զբաղեցրել, այսօր ԱԺ-ի ամենակարևոր հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնն եք զբաղեցնում: Եթե ձեր ժամանակ չլիներ այն հնարավորությունը, որից դուք օգտվել եք, կհասնեի՞ք այն բարձունքներին, որտեղ գտնվում եք»,- հարցրեց Մարուքյանը։ Պատգամավորին հետաքրքրում էր նաև, թե Կորյուն Նահապետյանի համար «դիսկոմֆորտ» չէ՞ կենտրոնական ամբիոնի մոտ կանգնել և խոսել այս նախագծից։

«Ես սպասում էի, որ հանձնաժողովից ուրիշ մարդ կզեկուցի, մարդ, որը չի օգտվել տարկետման իրավունքից, գնացել է բանակ ծառայել, հիմա հանգիստ կգար կզեկուցեր, Դուք հավատո՞ւմ եք այդ ռեֆորմին, որ տենց վստահ ասում եք` պետք է արվի, և դա ասում եք Դուք, որ օգտվելով տարկետման հնարավորությունից` հասել եք այստեղ»,- մանրամասնեց Մարուքյանը։

Պատգամավորը նաև հավելեց, որ Կորյուն Նահապետյանը զինվորական լեյտենանտի կոչում ունի, իսկ, օրինակ, ինքը` շարքային: «Եթե, Աստված մի արասցե, պատերազմ սկսվի, չի բացառվում, որ ինձ համալրեն այն վաշտը, որը Դուք եք ղեկավարելու, արդարության խնդիր կա այստեղ»,- նկատեց նա։

Կորյուն Նահապետյանը, արձագանքելով Մարուքյանի հարցադրումներին, ասաց, որ տարիների համատեղ աշխատանքը պետք է կասկած չհարուցեր իր՝ խորհրդարանում աշխատանքի մասին։

«Անկեղծ հավատով գործում եմ ԱԺ-ում և իրականացնում այն առաքելությունը, որը դրված է իմ թիմի կողմից։ Ճիշտ եք՝ զբաղեցնում եմ պատասխանատու պաշտոն, ի դեպ` այս հանձնաժողովը ղեկավարում եմ 2012 թվականից։ Ես հավատում եմ այս ռեֆորմին: Եթե չհավատայի, չէի լինի թիմում, հավատում եմ երկրի ապագային, մեր ԶՈՒ-ին, բանակին, մեր համատեղ կատարած աշխատանքին»,- ասաց նա։

Կ. Նահապետյանը հայտարարեց, որ որևէ դիսկոմֆորտ չի զգում նախագիծը ներկայացնելիս. «Չեմ զորակոչվել և չեմ ծառայել ԶՈՒ-ում որպես սպա, ես այս կապակցությամբ նախկինում էլ տվել եմ պարզաբանում. ավարտել եմ 1994 թվականին ԵՊՀ-ն, այդ ժամանակահատվածում ԵՊՀ-ում գործում էր ռազմական ամբիոն, վեց ամիս անցել եմ ռազմական հատուկ ուսուցում, ավարտից հետո Հոկտեմբերյանի համապատասխան զորակայանում մասնակցել եմ մեկամսյա վարժանքների և դրա արդյունքում այն ժամանակվա նախարարի կողմից ինձ շնորհվել է պահեստազորի լեյտենանտի կոչում»։

Մարուքյանն արձագանքեց՝ չի վիճարկում գործընկերոջ մասնագիտական ունակությունները և խորհրդարանական գործունեությունը, այլ այն, թե որտե՞ղ է արդարությունը, երբ արտոնությունից օգտված անձը փորձում է մյուսներին զրկել նույն այդ արտոնությունից։

«Ինչո՞ւ չեք առաջարկում, որ հիմա էլ ռազմական ամբիոն լինի, չէ՞ որ Դուք առանց ընդհատվելու կրթություն եք ստացել, այդ հարցում եմ ասում՝ դիսկոմֆորտ չկա՞»,- հետաքրքրվեց Մարուքյանը։

Կորյուն Նահապետյանը պատասխանեց՝ ժամանակներն ու մարտահրավերները փոխվել են, ուստի նոր համակարգերի ներդրման կարիք կա։

Լուսանկարը` Սարո Բաղդասարյանի