Փաստաբան Հայկ Ալումյանը հայաստանյան ու Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում բազմաթիվ գործերով կարողացել է հասնել իր պաշտպանյալների խախտված իրավունքների վերականգնմանը: Դատական համակարգը համարում է այն լոկոմոտիվը, որը կարող է դուրս բերել պետությունը իրավական ճգնաժամից: Ավելին՝ համոզված է, որ միայն արդար ու անկախ դատարանի շնորհիվ հնարավոր կլինի հասնել ռեալ փոփոխությունների:

«Եթե մենք նայում ենք մեր օրենքները, ապա դրանք այսօր էլ հրաշալի հնարավորություններ են տալիս դատական իշխանության անկախությունն ապահովելու համար: Բայց ունենք նաև այնպիսի դատավորներ, որ եթե լուրջ շահերի բախում կա, հենց իրենք կվերցնեն գործն ու կվազեն Վճռաբեկ դատարան», - ասում է Հայկ Ալումյանը՝ հավելելով, որ այդ գործելաոճը թե՛ որոշ դատավորների էությունն է, թե՛ դատական համակարգի ներքին դրվածքն է այդպիսին:

Այդ դրվածքի վառ դրսևորումն, ըստ փաստաբան Ալումյանի, դատավոր Սամվել Մնացականյանի ազատման պատմությունն էր. «Երբ դատավորին ասել էին՝ գրավ պետք է չկիրառես, կիրառել էր, և բոլոր մյուս դատավորներին զխրատ ազատեցին: Այսինքն՝ ինչ մեսիջ ուղարկեցին մյուս դատավորներին՝ մենք ինչպես ասենք, էդպես էլ պիտի անեք... Ֆորմալ ասացին՝ լավ չես հիմնավորել գրավի կիրառման անհրաժեշտությունը: Բայց այն, որ համատարած կալանավորման որոշումները չեն հիմնավորվում, ՄԻԵԴ-ն էլ հաստատում է այդ խախտումները, որևէ դատավոր մինչ օրս չի պատժվել»:

Փաստաբան Հայկ Ալումյանը միևնույն ժամանակ նկատում է, որ դատական համակարգում այսօր կան նաև շատ լավ դատավորներ: Ասում է՝ հնարավոր չէր անգամ պատկերացնել, որ նման դրվածքի պայմաններում նրանք կկարողանան այդպես որակյալ աշխատել: Բայց խնդիրը, ըստ Հայկ Ալումյանի այն է, որ այսօր ամենաորակով դատական ակտը կարող է գնալ- հասնել Վճռաբեկ դատարան, «և իմացե՛ք, եթե մի զանգ եղավ իշխանական կենտրոններից, միանգամից կբեկանվի»:

Փաստաբանը կարծում է, որ այսօրվա դրությամբ Վճռաբեկ դատարանի նախագահը շատ քիչ բան է որոշում: Փոխարենը ավելի որոշիչ դեր ունեն քրեական, քաղաքացացիական և տնտեսական պալատների նախագահները: Հայկ Ալումյանն՝ իր շատ գործընկերների պես, այն կարծիքին է, որ ամեն ինչ կարելի է շտկել՝ փոփոխությունները սկսելով Վճռաբեկ դատարանից, «որտեղ դատավորների գերակշռող մեծամասնությունը պետք է փոխվի»:

Փաստաբան Ալումյանը նկատում է, որ ցանկացած իշխանության համար ձեռնտու է ունենալ մի դատական համակարգ, որը հլու- հնազանդ կենթարկվի իրեն: Նրա կարծիքով, իհարկե, գայթակղությունը լինելու է նաև նոր իշխանության մոտ. «Եթե այսօր բարիկադների այս կողմում գտնվողներն ասում են դատավորներին պետք է փոխել, համակարգը պետք է փոխել, վաղը հայտնվելով իշխանության բուրգի գագաթին՝ կարող է գայթակղություն ունենան նույն դատական համակարգը իրենց ենթակելու: Ընդ որում, դատական համակարգի հանգուցային տեղերում մարդիկ են, ում համար ենթարկվելը կենսակերպ է. սովոր են մի քիչ անորոշ իրավիճակում փնտրել մեկին, ում կենթարկվեն: Նրանք այլ կերպ չեն էլ պատկերացնում իրենց մասնագիտական գործունեությունը»: Ուստի, ըստ փաստաբանի, պետք է զգոն լինել:

Հայկ Ալումյանն ասում է՝ տպավորություն է, որ բոլորը ուզում են սկսել նոր էջից: Բայց նա վախենում է, որ չստացվի այն հայտնի հեքիաթի պատմությունը, երբ հերոսը սպանում է դևին, բայց ինքն է վերածվում դևի: