Վերաքննիչ քրեական դատարանը՝ նախագահությամբ դատավոր Տիգրան Սիմոնյանի, երեկ հեռացել է խորհրդակցական սենյակ՝ Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի  դատավոր Բորիս Բախշիյանի խափանման միջոցի վերաբերյալ որոշում կայացնելու, որը կհրապարակվի այսօր՝ աշխատանքային օրվա ավարտին:

Բախշիյանը կալանավորվել է առաջին ատյանի դատարանի դատավոր Դավիթ Արղամանյանի որոշմամբ՝ փետրվարի 7-ին, այսինքն՝ արդեն շուրջ մեկուկես ամիս կալանքի տակ է: Դատավորը մեղադրվում է Քաջարանի համայնքապետ Մանվել Փարամազյանի գործով անցնող ամբաստանյալներից մեկին ակնհայտ ապօրինի կալանավորելու մեջ: Ամբաստանյալը կալանավորվել է այն բանից հետո, երբ գործով նշանակված դատական նիստին վերջինիս պաշտպանը չի ներկայացել և դատարան գրություն է ուղարկել այն մասին, որ պաշտպանյալը նույնպես չի ցանկանում առանց իրեն ներկայանալ: Բորիս Բախշիյանի կայացրած դատական ակտը Դատախազությունը չի բողոքարկել, սակայն այժմ պնդում է, որ այն եղել է ակնհայտ ապօրինի:

Դատավորի պաշտպան Երեմ Սարգսյանը Վերաքննիչ դատարանում գործի քննության վերաբերյալ որոշ մանրամասներ է ներկայացրել էական հարցերի վերաբերյալ:

Դրանցից մեկը վերաբերում է առաջին ատյանի, ինչպես նաև Վերաքննիչ դատարանի՝ օրենքի հիման վրա ստեղծված դատարան լինել-չլինելու հարցին:

Բախշիյանի պաշտպաններն առաջին ատյանում գործի քննության ընթացքում հարց են բարձրացրել, որ գործը դատավորին մակագրելիս պատահական ընտրության սկզբունքը չի պահպանվել, դատարանի նախագահն իր ցանկությամբ է գործը մակագրել: Դատարանը մերժել է ինքնաբացարկի միջնորդությունը, որից հետո, Երեմ Սարգսյանի խոսքով՝ իրենք նախագահող Արղամանյանին հարցրել են՝ արդյոք ճի՞շտ հասկացանք, որ այս դեպքում չի գործում պատահական ընտրության սկզբունքը, և դատավորը պատասխանել է՝ այո: 

«Միայն այն նախադասությունը, որ դատավորը գտնում է, որ կալանավորման դեպքերում  պատահականության սկզբունքը չի գործում, մինչդեռ այդ սկզբունքը նախատեսված է «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 40-րդ հոդվածով, բավարարել է՝ համարելու համար, որ Բախշիյանին կալանավորելու վերաբերյալ միջնորդությունը օրենքի հիման վրա ստեղծված դատարանի կողմից չի քննվել»,- ասաց Սարգսյանը:

Պաշտպաններին Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի նախագահը գրավոր հայտնել է, որ Բախշիյանին կալանավորելու միջնորդությունը Դավիթ Արղամանյանին է մակագրվել, քանի որ վերջինս համեմատաբար քիչ ծանրաբեռնվածություն է ունեցել: Առաջին ատյանում գործի քննության ընթացքում պաշտպանական կողմը դատավորի առջև հարց է բարձրացրել, թե ինչո՞ւ կալանավորման միջնորդությունը ստանալուց հետո այն անհապաղ չի քննել: Դավիթ Արղամանյանը պատասխանել է, որ խիստ ծանրաբեռնված է, ավելին, հայտնել է, որ ձերբակալման դեմ երկու բողոք է եղել իրեն մակագրված, սակայն դատարանի նախագահին խնդրել է դրանք ուրիշ դատավորի վերամակագրել: 

«Հարցրինք՝ այդ դեպքում ինչո՞ւ Բախշիյանին կալանավորելու միջնորդությունը չհանձնեցիք վերամակագրման, ասաց՝ որովհետև ձերբակալման բողոքներն ավելի ուշ է մակագրվել և ստացել է ավելի ուշ, սակայն մենք դատարանի նախագահից գրություն ստացանք, որ ձերբակալման որոշումները ժամը 16:00-ի սահմաններում են մուտքագրվել, իսկ  Բախշիյանի գործը՝ 18:00-ին, այսինքն՝ ավելի ուշ, քան ձերբակալման բողոքները»,- ասաց Երեմ Սարգսյանը և նշեց, որ իրենք վերը նշված հիմնավորումները հաշվի առնելով են հայտնում, որ Արղամանյանին դիտավորյալ է մակագրվել Բախշիյանի գործը: Նշենք, որ մակագրման հետ կապված հարցով ինքնաբացարկի միջնորդություն ներկայացվել է նաև Վերաքննիչ քրեական դատարանում գործը քննող դատավոր Տիգրան Սիմոնյանին, սակայն վերջինս նույնպես մերժել է միջնորդությունն ու քննել գործը:

Երեմ Սարգսյանն ընդգծում է, որ Տիգրան Սիմոնյանը քրեական իրավունքի մասնագետ է, Երևանի պետական համալսարանում ուսանողներին Քրեական իրավունք է դասավանդում,  «Քրեական նոր օրենսգրքի» համահեղինակներից է: Պաշտպանական կողմը, հաշվի առնելով նաև դատավորի մասնագիտական ուղղվածությունը, դատարանի առջև մի շարք հարցe8 է բարձրացրել, որոնց պատասխաններն ակնկալում են ստանալ նրանից:

Մանսավորապես, պաշտպանական կողմը հարց է բարձրացնում՝ դատավորը կարո՞ղ է իր կայացրած որոշման համար քրեական պատասխանատվության ենթարկվել` անկախ նրանից դա օրինակա՞ն, թե՞ անօրինական է: Նշենք, որ Քրեական  օրենսգիրքը քրեական պատասխանատվություն է սահմանում ակնհայտ ապօրինի դատական ակտ կայացնելու համար:

Բախշիյանի գործի վերաբերյալ ի սկզբանե պնդում է եղել, որ վերջինս անձին կալանավորել է, որպեսզի նրա նկատմամբ քրեակատարողական հիմնարկում ճնշում գործադրվի և  նա ցուցմունք տալուց հրաժարվի: Այս հարցն ի սկզբանե քննարկման առարկա է դարձել և պաշտպանական կողմը հարց է բարձրացրել՝ ինչպե՞ս պետք է Բախշիյանն իմանար, որ Նվեր Մկրտչյանը չի գալու դատական նիստին, որպեսզի պլանավորեր  նման պայմաններում նրան կալանավորելը: Դատավորն, ըստ պաշտպանի, ամեն քայլ ձեռնարկել է, որ դատական նիստը կայանա, սակայն նիստից կես ժամ առաջ պարզվել է, որ  Նվեր Մկրտչյանի պաշտպանը չի ներկայանալու, պաշտպանյալն  էլ չի ցանկանում առանց նրա ներկայանալ:

Ըստ պաշտպանի՝ մեղադրանքի կողմին վերաքննիչ դատարանում հարց է տրվել՝ Բախշիյանը դիտավորություն ունեցե՞լ է Մկրտչյանին կալանավորելու, որպեսզի քրեակատարողական հիմնարկում նրա նկատմամբ ճնշում գործադրվի՝ ցուցմունք տալուց հրաժարվելու համար, և մեղադրանքի կողմը միանշանակ պնդում է, որ ոչ, նման դիտավորություն չի ունեցել:

Այդ դեպքում Երեմ Սարգսյանը հարց է բարձրացնում՝ դատավորի կայացրած այս որոշումն ինչո՞վ է տարբերվում կալանավորման վերաբերյալ մյուս բոլոր որոշումներից, առավել ևս, որ  Բախշիյանի կողմից կայացված որոշումը օրինական ուժի մեջ մտած որոշում է, չի բեկանվել՝  ի տարբերություն կալանավորման շատ այլ որոշումների:

Բախշիյանի մեղադրանքի որոշման մեջ նշված է, որ դատավորը ակնհայտ ապօրինի դատական ակտ կայացնելով է հանցանք կատարել: Սարգսյանը հարց է բարձրացնում՝ քննիչն ու դատախազն իրավունք ունե՞ն օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտի մասին նման եզրահանգում կատարել: 

«Իրենք գտնում են, որ Բախշիյանը կարող  էր այլ խափանման միջոց կիրառել, որ կալանքի հիմքեր չկային, բայց դա վերաքննիչ դատարանի ֆունկցիա է: Առաջին ատյանի դատարանն էլ ուղիղ արձանագրել է, որ Բախշիյանի որոշումն օրինական ուժի մեջ մտած է, որևէ մեկը, բացի վերադաս ատյաններից, իրավունք չունի կասկածի տակ դնել դրա օրինականությունը»,- ասաց Սարգսյանը:

Որպես Բորիս Բախշիյանին վերագրվող արարքի ծանր հետևանք դիտարկվում է այն հանգամանքը, որ Նվեր Մկրտչյանը 14 օր կալանքի տակ է գտնվել ու նաև այդ ընթացքում նրա նկատմամբ ճնշում է գործադրվել: Սարգսյանի խոսքով՝ 14 օր կալանքի տակ պահելը ակնհայտ ապօրինի կալանավորելու հանցակազմի  դրսևորում է, և  այս դեպքում չի կարող ծանրացնող հանգամանք լինել: Դիտարկմանը, թե գլխավոր դատախազի տեղակալ Գևորգ Բաղդասարյանը լրագրողների հետ զրույցի ընթացքում նշել է, որ դատավորի արարքի ծանր հետևանքը երկու բաղադրիչ ունի` անձը 14 օր կալանքի տակ է գտնվել, որի ընթացքում նրա նկատմամբ ճնշում է գործադրվել, Երեմ Սարգսյանը պատասխանեց, որ եթե այդ երկու բաղադրիչներից մեկը չլինի, ապա մյուսը նույնպես լինել չի կարող:

Պաշտպանը պնդում է, որ առկա չէ հիմնավորում, որ Բախշիյանի որոշմամբ կալանավորված անձի նկատմամբ ճնշում է գործադրվել, որպեսզի ցուցմունք տալուց հրաժարվի: Պաշտպանական կողմը դատարանին ներկայացրել է այն քննիչի զեկուցագիրը, որտեղ վերջինս ապացույցներ է ներկայացրել ու նշել, որ դրանցով հիմնավորվում է ճնշման հանգամանքը. դրանում ընդամենն այդ անձի վերաբերյալ քրեակատարողական հիմնարկի այլ կալանավորների միջև խոսակցություն է, բայց ոչ խոսակցություն այն մասին, որ նրա նկատմամբ ճնշում գործադրվի, որ վերջինս հրաժարվի ցուցմունքից:

Ավելին, Երեմ Սարգսյանն ասում է, որ փաստորեն, այս գործընթացը օպերատիվ հսկողության տակ է եղել, սակայն օպերատիվ մարմինը դրանում հանցագործության նախապատրաստում չի տեսել, հակառակ դեպքում պետք է կանխեին, նախականխեին հանցանքը, ոչ թե թույլ տային այն իրականացնել:

«Անձին դատարանում հարցրել են՝ ցանկանո՞ւմ ես ցուցմունք տալ, պատասխանել է՝ այո՛, դատարանը տասը րոպե ընդմիջում է տվել՝ պաշտպանի հետ խորհրդակցելու համար, հետո Մկրտչյանը ցուցմունք տալուց հրաժարվել է, և դատարանում հրապարակվել է նրա նախաքննական ցուցմունքները, Մկրտչյանը դրանցից չի հրաժարվել: Այսքանից հետո ինչպե՞ս կարելի է պնդել, որ առկա է ծանր հետևանք»,- ասաց Երեմ Սարգսյանը:

Պաշտպանը նաև նշեց, որ երբ Մկրտչյանը չի ներկայացել դատարան, գործով դատախազը հայտարարել է, որ նրա  չներկայանալը անհարգելի է, իսկ հիմա դատարանում մեղադրանքի կողմն ասում է, որ նրա չներկայանալը եղել է հարգելի:

«Ինչո՞ւ, որովհետև իրենց մեղադրանքի մեջ նշվում է, որ դատարանը նախ պետք է բերման ենթարկելու որոշում կայացներ, իսկ մենք ասում ենք, որ եթե անհարգելի չի ներկայացել, ուրեմն խափանման միջոցի պայմանը խախտել է, որը հիմք է խափանման միջոցն ավելի խիստ խափանման միջոցով փոխելու»,- ասաց Երեմ Սարգսյանը։

Լուսանկարում՝ դատավոր Տիգրան Սիմոնյանը