«Արմավիր» քրեակատարողական հիմնարկում, որտեղ պահվում են ամենաշատ ազատազրկվածները, վերջին տարիներին հայտնաբերվել են ամենաշատ թմրանյութերը։ Թեև համակարգը համալրված է անվտանգության սարքավորումներով, 2025-ի առաջին կիսամյակում 10 ՔԿՀ-ներից 5-ում հայտնաբերվել է մոտ 700 գրամ թմրամիջոց և ավելի քան 180 գրամ դեղահաբ։ Բազմաթիվ դեպքերով նախաձեռնվել են վարույթներ, իսկ տասնյակ աշխատակիցներ հեռացվել են ծառայությունից:

Քրեակատարողական հիմնարկներում՝ դատապարտյալների և կալանավորված անձանց մոտ, շարունակվում է թմրանյութերի ապօրինի շրջանառությունը: Նրանց երբեմն հաջողվում է ոչ միայն անարգելք կազմակերպել և ներս անցկացնել թմրանյութը, այլև հենց տեղում իրացնել ձեռք բերածը: Որոշ դեպքերում, թմրանյութերի ապօրինի շրջանառությանն աջակցում են հենց քրեակատարողական հիմնարկների ծառայողները:

Այս տարվա առաջին 6 ամսվա ընթացքում ամենաշատ թմրանյութն ու դեղահաբերը հայտնաբերվել են «Արմավիր» ՔԿՀ-ի դատապարտյալների ու կալանավորված անձանց, այնուհետև՝ «Դատապարտյալների հիվանդանոց» ՔԿՀ-ում պահվողների մոտ:

Նշենք, որ «Արմավիր» ՔԿՀ-ում պահվում են ամենաշատ դատապարտյալներն ու կալանավորված անձինք: 2025թ. հունիսի 30-ի դրությամբ այնտեղ պահվել է 688 դատապարտյալ և 377 կալանավորված անձ:

Թմրանյութերի իրացում՝ քրեակատարողական հիմնարկների ներսում

«Արմավիր» քրեակատարողական հիմնարկի դատապարտյալ Արմենը (անունը փոխված է) 2024թ. ապրիլին անհայտ հանգամանքներում և քննությամբ չպարզված անձից ձեռք է բերել առանձնապես խոշոր չափերի՝ ընդհանուր 3,011 գրամ քաշով «Հերոին» տեսակի թմրամիջոց, 0,161 գրամ՝ «Մեթամֆետամին» և 0,19 գրամ քաշով «Տետրահիդրոկաննաբինոլներ պարունակող բուսական խառնուրդ» տեսակի թմրամիջոց: Հենց նույն օրը թմրանյութերի պարունակությամբ փաթեթն ապօրինի իրացրել է իր հետ նույն խցում պատիժը կրող մեկ այլ դատապարտյալի: Օպերատիվ տվյալների հիման վրա, քրեակատարողական հիմնարկի ծառայողները խուզարկություն են իրականացրել և դատապարտյալի ներքնազգեստի միջից հայտնաբերել և վերցրել են թմրանյութերի փաթեթը: Քրեական գործն այժմ քննվում է Արմավիրի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանում:

2018-2025թթ. առաջին կիսամյակի ընթացքում քրեակատարողական հիմնարկներում հայտնաբերվել է 7 կգ 773 գրամ քաշով թմրանյութ (այդ թվում՝ դեղահաբեր): Ամենաշատ թմրանյութը հայտնաբերվել է «Արմավիր» ՔԿՀ-ում: Միայն այս քրեակատարողական հիմնարկից նշված ժամանակահատվածում հայտնաբերվել է 2 կգ 698 գրամ թմրանյութ: Ամենաքիչը հայտնաբերվել է կանանց և անչափահասների համար նախատեսված «Աբովյան» ՔԿՀ-ում՝ մոտ 1,4 գրամ:

Նշենք, որ «Կոշ» և «Հրազդան» ՔԿՀ-ների գործունեությունը Կառավարության որոշմամբ դադարեցվել է 2022թ. հունվարի 1-ից: Այժմ Հայաստանում գործում է 10 քրեակատարողական հիմնարկ:

Քրեակատարողական ծառայությունից «Հետքին» հայտնում են, որ ՔԿՀ-ներից հայտնաբերված թմրանյութերին վերաբերող 2018-2022թթ. տեղեկատվությունը տրամադրվել է դատաքիմիական և դատանյութագիտական փորձաքննությունների արդյունքներով՝ զտաքաշերի տեսքով, իսկ 2023-2025թթ. առաջին կիսամյակի դրությամբ առկա տվյալները ներկայացվել են առանց փորձաքննության եզրակացությունների տվյալների: Պատճառն այն է, որ 2021թ. կատարվել են օրենսդրական փոփոխություններ: Քրեակատարողական ծառայությունն այլևս չի նշանակում փորձաքննություններ: Քրեական վարույթի շրջանակներում այդ գործառույթն իրականացնում է Քննչական կոմիտեն:

Թեև քրեակատարողական հիմնարկները հագեցած են ազատազրկված անձանց հանձնուքները ստուգող համապատասխան սարքավորումներով, այնուամենայնիվ վերջիններիս հաջողվում է կազմակերպել թմրամիջոցների և արգելված իրերի ապօրինի շրջանառությունը: Երբեմն «օպերացիան» իրականացվում է քրեակատարողական հիմնարկների ծառայողների անմիջական աջակցությամբ:

Միայն 2025թ. սեպտեմբեր ամսվա ընթացքում Քրեակատարողական ծառայության կենտրոնական մարմնի օպերատիվ վարչության տարածքային բաժինների, հատուկ նշանակության և ուղեկցումների բաժինների, քրեակատարողական հիմնարկների անվտանգության և պահպանության ապահովման բաժինների ծառայողների կողմից անցկացված միջոցառումների արդյունքում հայտնաբերվել է․

• 67,336 գրամ թմրամիջոցների նմանվող զանգված,
• 158 բջջային հեռախոս, 187 բջջային հեռախոսի պարագա,
• 10 wi-fi սարք,
• 27 կտրող-ծակող առարկա,
• 146,89 լիտր ինքնաշեն ոգելից խմիչք,
• արգելված այլ իրեր։

Բոլոր դեպքերով նախաձեռնվել են քրեական, վարչական և կարգապահական վարույթներ, նշանակվել են դատաքիմիական փորձաքննություններ։

• 268 ազատազրկված թմրամիջոցներից կախվածություն ունի

Քրեակատարողական ծառայողները՝ թմրանյութերի շրջանառության «մասնակից»

Թմրանյութերը կալանքի տակ գտնվող կամ պատիժ կրող անձանց փոխանցվում են տարբեր եղանակներով՝ անօդաչու թռչող սարքերի գործադրումից մինչև իրերի մեջ թաքցնելով: Երբեմն էլ դատապարտյալներին արգելված իրեր փոխանցում են հենց աշխատակիցները: «Քրեակատարողական բժշկության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի «Արմավիր» ստորաբաժանման բուժքրոջ խուզարկության արդյունքում 2025թ. օգոստոսի 1-ին հայտնաբերել էին բջջային հեռախոս, ևս մեկ հեռախոս գտնվել էր իր աշխատասենյակում, որը պետք է փոխանցեր դատապարտյալին:

2018-2025թթ. առաջին կիսամյակն ընկած ժամանակահատվածում քրեակատարողական հիմնարկներում շրջանառված թմրանյութերի դեպքերով, 5 քրեակատարողական ծառայողի լիազորություն կասեցվել է՝ հարուցված քրեական վարույթների շրջանակներում, իսկ 1 ծառայող դատապարտվել է: Վերջինս աշխատել է «Արմավիր» ՔԿՀ-ում:

Մինչև քրեական վարույթով ծառայողական լիազորությունների դադարեցման որոշում կայացնելը, նշված ժամանակահատվածում, անձնական զեկուցագրերի հիման վրա, ծառայությունից ազատվել է 4 աշխատակից՝ «Վանաձոր», «Սևան», «Գորիս» ՔԿՀ-ներից:

Այս տարիների ընթացքում հայտնաբերված մոտ 8 կգ թմրանյութերն ու դեղահաբերն իրենց ծավալներով արդեն իսկ մտահոգիչ են, սակայն, հայտնի չէ, թե որքան է թմրանյութերի իրական շրջանառությունը, քանի որ ենթադրվում է՝ մի ստվար մաս էլ մնում է չբացահայտված:

Ինֆոգրաֆիկաները՝ Արեն Նազարյանի