Արդեն գուցե ժամանակն է ընդունելու այն առաջարկները, որոնք հնարավորությունների լայն դռներ կբացեն իմ առջեւ, մասնավորապես ապրել եւ ստեղծագործել արտերկրում:

2009 թ. նոյեմբերին ԹԳՄ միջանցքում ներկայացումից առաջ ուշադիր զննում էի երիտասարդ ռեժիսոր Արթուրո Սայանի շարժումները. արագ, կտրուկ, ավյունով լի այս ռեժիսորը հանդիսատեսին ներկայացնելու էր Իոնեսկոյի «Ճաղատ երգչուհին»:

Ներկայացումից մի քանի օր հետո մամուլն սկսեց գրել այս մասին. «Մասնագետներից ու թատերասերներից շատերն առանձնացնում են Արթուրո Սայանի՝ Իոնեսկոյի «Ճաղատ երգչուհին» աբսուրդի դրամայի բեմադրությունը: Շատերին հետաքրքրում է՝ ինչո՞ւ է երիտասարդ բեմադրիչը դիմել հենց այս գործին՝ չունենալով մեր պայմաններում աբսուրդի թատրոնի հանդիսատեսային պատրաստվածություն կամ Ա. Սայանն իր թատերական էքսպերիմենտներն իրականացնում է հիմնականում պրոֆեսիոնալ թատրոններից դուրս, որտե՞ղ է այդ «բեմը» եւ ինչո՞ւ իր ներկայացումներն իրականացնելու համար չի ընտրում պրոֆեսիոնալ թատրոնների բեմերը»:

Հենց այս շրջանում ռեժիսորն արդեն հայ հանդիսատեսին խոստացել էր առաջիկայում ներկայացնել «Կատուն շիկացած տանիքին» բեմադրությունը (ըստ Թենեսի Ուիլյամսի համանուն պիեսի):

Արթուրո Սայանն այժմ լռում է: Հանդիպեցի սրճարանում. նույն ավյունն է, աչքերի փայլն առաջվանն է:

Հանդիսատեսը շարունակում էր սպասել նոր ներկայացումներիդ, ո՞րն էր դադարի պատճառը, ինչո՞վ է զբաղվում Արթուրո Սայանն այժմ:

Հիմա կիսով չափ սոցիալականացված եմ: Հոգեվիճակս՝ խառը: Գիտեմ, որ սխալ մասնագիտություն չեմ ընտրել: Բայց հիմա թատրոնում գրեթե ոչինչ չեմ անում: Վերջին տարիներին տարբեր կառույցների եմ դիմել աջակցության համար. որի դուռը փակվել է, պատուհանից եմ փորձել ներս մտնել... Ապարդյուն: Ամեն մի մերժումից կամ անպատասխան նամակից հետո ինձ հարց եմ տալիս. «Գուցե ես արժանի չեմ»: Հետո ինձ հանգստացնում եմ՝ շատ հաճախ լավ բաները տեղ չունեն: Շատ եմ խոսել ծրագրերիս, նոր ներկայացնումների մասին:

Երկու տարի առաջ, երբ բեմադրեցիր Իոնեսկոյի «Ճաղատ երգչուհին», համարձակությունդ եւ ավյունդ ավելի տեղն էին: Ի՞նչ եղավ

«Ճաղատ երգչուհին» դիպլոմային ներկայացումս էր. ցուցադրվեց նաեւ Կամերային թատրոնում, ապա ՆՓԱԿ-ում, ԹԳՄ-ում: Վերջապես ցուցադրվում էր մի բան, որը գիժ է, ծուռ: Այն ժամանակ մեծ ռիսկ էր ինձ համար, իսկ Իոնեսկոյի հետ կարելի էր գնալ այդ ռիսկին:

Հիմա գիտեմ, որ ճիշտ վարվեցի: Դրանից հետո ոգեւորությունս մեծ էր. բեմադրիչ Յաննա Գաբրիելյանի հետ սկսեցինք զբաղվել «Կատուն շիկացած տանիքի վրա» պիեսի բեմադրման աշխատանքներով: Կոմպոզիտոր Վահե Հայրապետյանը գրեց երաժշտություն: Բայց մինչ օրս չենք կարողանում ֆինանսական միջոցներ գտնել կյանքի կոչելու համար: Գիտե՞ս՝ ես չեմ հուսահատվում խոչընդոտներից, բայց երբ այդ խոչընդոտները լինում են արհեստական, զզվանք եմ ապրում:

Հայ հանդիսատեսի եւ աբսուրդի թատրոնի առնչություններից քաջատեղյակ կլինես: Արդյոք ընկալելի՞ է թատերական այս ժանրը:

Մեր հասարակությունը դեռ սովոր չէ: Կան արժեքներ, որոնցից կախված է մնում տասը, քսան տարի եւ չի կարողանում ընդունել նորը: Ես խոնարհվում եմ մեր բոլոր մեծ դերասանների եւ ռեժիսորների առաջ, բայց եւ միաժամանակ հարցնում. «Արդյոք մենք պատրաստ չե՞նք նորի՝ «գիժ» դրամատուրգիայի»:

Այստեղից էլ գալիս է նաեւ հիասթափությունը: Այո, ես սիրում եմ իմ գործը՝ անկախ նրանից, որ հիմա հեռու եմ թվում թատրո: Մեկ է. դրա մեջ եմ, ուղղակի երբ գնահատանքի խոսքերն իսպառ են բացակայում, ամեն բան փշրվում է. փոքրիկ երեխայի պես ուզում ես ստանալ էդ սառնաշաքարը, ի վերջո:

Վերջերս տեսա «Խեղկատակի զառանցանքները» գիրքդ, որը, կարծում եմ, թատրոնում չստեղծագործելու հետեւանք է: Բայց շարունակում եմ կարծել, որ միայն թատրոնում ես կարողանում ամբողջությամբ Արթուրո Սայան լինել և մնալ: Ի՞նչ ծրագրեր ունես:

Ամեն անգամ, երբ տեսնում եմ, որ ցանածս սերմերն առողջ են, տունկ են դառնում, խնամում եմ, ջրում, ու հանկարծ, չգիտես ինչու, չորանում են, ծառ չեն դառնում: Մտածում եմ, որ հայտնվել եմ ոչ ճիշտ ժամանակին եւ ոչ ճիշտ վայրում: Եվ արդեն գուցե ժամանակն է ընդունելու այն առաջարկները, որոնք հնարավորությունների լայն դռներ կբացեն իմ առջեւ, մասնավորապես ապրել եւ ստեղծագործել արտերկրում: