HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Նունե Հախվերդյան

Տոն, որից հետո վերջինները դառնում են առաջինը

Ամեն տարի մայիս ամսին Հայաստանի բնակավայրերը, հատկապես մայրաքաղաքը, թնդում են վայրենի մի ծեսից, որը կոչվում է «Վերջին զանգ»: Այդ արարողությունը անչափահասների մեկօրյա հանկարծահաս իշխանության, այսպես ասած` օրինականացված ամենաթողության սիմվոլն է:

«Վերջին զանգ» երեւույթը շատ լավ բացատրում է, թե ինչպիսին է լինելու Հայաստանի վաղվա օրը, այն երիտասարդ սերունդը, որին հանկարծ մեկ օրով լիակատար ազատություն են տվել, գրպանները փող դրել, ուղարկել ռեստորաններ ու փողոցներ` ասելով` արեք, ինչ ուզում եք:

Եվ նրանք անում են: Արդեն ընտելացել ենք, որ այդ օրը փողոցները աղմուկով ու գոռգոռոցներով են ողողվում, բարձր արագությամբ ու կատաղի ազդանշաններով մեքենաներ են սլանում, իսկ մեքենաների պատուհաններից նախամարդկային ճիչեր ու գինովցած երգեր են լսվում:

Աղմուկի դեցիբելներն ուղիղ համեմատական են երիտասարդ սերնդի բարդույթների հետ: Եվ քանի որ տարեցտարի «Վերջին զանգ»-ի ինքնամոռաց, ցուցադրական ու մեծ հաշվով` ոչնչի չհանգեցնող աղմուկը (բացի, թերեւս, մի քանի ավտովթարներից, սարսափող անցորդներից, թեթեւակի ծեծկռտուքներից ու պարտադիր գլխացավից) ավելի ուժգին ու ավելի ցուցադրական է դառնում, կարելի է ասել, որ դեռահասները կյանք են մտնում բարդույթների աճող փնջով:

Բարդույթների հիմքը դնում է դպրոցը, որը վերջին տարիների ընթացքում այնպիսի անկում է ապրում (որպես մթնոլորտ ձեւավորող համակարգ), որ հարկ է խոսել ոչ թե նրա տված կրթության, այլ հասցրած վնասների մասին (մարդաբանական համատեքստում):

Ցանկացած երեխա հանրության հետ շփվելու ու սեփական անհատականությունը սանձելու եւ ընդգծելու առաջին լուրջ փորձը ստանում է հենց դպրոցում: Սովորում է ենթարկվել, բայց միաժամանակ չկորցնել իր ազատությունը: Դա, թերեւս, առաջնային եւ ամենաբարդ դասն է:

Գիտելիքների հավաքագրումն ինքնին ազատությունն է, որի շնորհիվ էլ երեխան բարեհաջող հասունանում է: Կամ էլ` չի հասունանում` իր ողջ կյանքում մնալով ինֆանտիլ պատանի, ով լավ սերտում է ենթարկվելու կանոնները, բայց ազատության դասերը` ոչ: Եվ այդ պատճառով էլ գերադասում է ամեն ինչ քաղել մեկանգամյա (մեկօրյա) ազատությունից:

Հետեւողականորեն մարելով երեխաների բնատուր հետաքրքրասիրությունը` դպրոցը ազատության (գիտելիքներից առաջացող էյֆորիայի) փոխարեն ընտելացնում է երեխաներին մեխանիկական ու անտարբեր կատարողի դերին: Հատկապես բարձրդասարանցիները շատ լավ գիտեն, որ դպրոցը բյուրոկրատական մի հիմնարկ է, որը պարտադիր պետք է անցնել այնպես, ինչպես պարտադիր զինծառայությունը`շատ դուրս չցցվելով ու հնարավորինս առանց կորուստների: Կպահանջեն, մի կերպ կգրենք կամ կպատմենք, իսկ ավելի լավ է դա էլ չանել:

Մեր օրերում դպրոցը ստորացված կառույց է, որը սովորեցնում է երեխաներին ստորացված ապրել: Իսկ մանուկ հասակում ստորացված իշխանավորից ավելի սարսափելի բան դժվար է պատկերացնել:

Տարբեր, անգամ ամենաանմեղ իրավիճակներում բարդույթը վերածվելու է ցուցամոլության ու ագրեսիայի: Ստորացվածը ամենադաժան, առաջնակարգ ստորացնողն է: Իհարկե, այդքան էլ ճիշտ չէ դպրոցը քննադատել (այն էլ` նման բառերով): Բոլորս էլ գիտենք, որ ուսուցիչներն իրենց գործն անում են ամոթալի ցածր աշխատավարձով, ցեյտնոտում, անփույթ ուսումնական ձեռնարկներով ու գրեթե անհնարին պայմաններում:

Նրանք ստիպված են տոննաներով հաշվետվություններ ներկայացնել, տարբեր տեսակի թղթեր լրացնել եւ Կրթության ու գիտության նախարարության օրեցօր փոփոխվող հրահանգներին հետեւել: Այսինքն` հոգնեցնող եւ հաճախ անտրամաբանական (նաեւ` մանկավարժության տիրույթից դուրս) գործողություններ կատարել, ինչը չի կարող չազդել երեխաների վրա: Եվ երբ հոգնած ուսուցիչը մտնում է հասունացման բարդ շրջան անցնող դեռահասների դասարան, նա ակամայից հոգնած ու դժգոհ (եւ իր դժգոհությունն ու հոգնածությունը մի կերպ թաքցնող) կատարողի քարոզողն է դառնում:

Դրան գումարենք ձանձրալի լեզու ու կառուցվածք ունեցող եւ ներքին ընդվզում առաջացնող դասագրքերը եւ կստանանք լավագույն դեպքում գիտելիքի հանդեպ անտարբեր, իսկ վատթարագույն դեպքում` ցինիկ դեռահասի կերպար: Դպրոցի առջեւ բարդ, խելացի, որոնող մարդ դաստիարակելու նպատակ չի դրված: Ընդհակառակը, որքան պարզունակ, այնքան լավ:

Ընդ որում` պարզունակ` նաեւ ուրախությունը արտահայտելու միջոցներում: Դպրոցի հիմնասյունը ցուցանիշներն են, գնահատականները (նաեւ` քվեները, երբ դպրոցը ընտրատեղամասի է վերածվում): Եվ զարմանալի չէ, որ տոտալիտար համակարգերին հատուկ այս ուսուցման մոդելը առաջին հերթին տոտալիտար համակարգում ապրողների նոր սերունդ է պատրաստում:

Իմիտացիաների միջավայրում դեռահասները շատ արագ են ընդօրինակում իմիտացիայի օրենքները: Բնականաբար, բարդույթներն ու այդ բարդույթները աղմուկով թաքցնելու ջանքերը` նույնպես:

Օրինակ` հանգիստ են ընդունում, երբ ուսուցիչները հայտարարում են, որ գումար չի հավաքվելու «Վերջին զանգ»-ի համար, բայց հենց հաջորդ օրը գումար են տանում: Դե, էդպես է, ի՞նչ արած… Եվ այդ «Ի՞նչ արած» հարցին դպրոցը կամացուկ շշնջում է. «Ձեւացրու’»:

Ձեւացրու, որ դա պետք է հենց քեզ, ձեւացրու, որ սովորում ես, ձեւացրու, որ դա է ճիշտը… Ձեւացրու, որ ուրախ ես: Աղաղակիր, որ բոլորը տեսնեն, թե որքան ուրախ ես: Դպրոցը Հայաստանի ամենակարեւոր ու ամենաթույլ օղակն է, որը գոյատեւում է հատուկենտ նվիրյալների շնորհիվ, որոնք հասկանում են` եթե այս տիրույթն էլ հանձնվի, ուրեմն վաղը Հայաստան պարզապես չի լինի:

Դպրոցն այն վայրն է, որը կարող է (եւ պետք է) սովորեցնել բարդ հարցերին բարդ պատասխաններ տալ: Եվ անել դա խմբով, հաճույքով ու հարգանքով: Այլապես միշտ կհայտնվենք վերջինների շարքերում: Ու կփնտրենք մեզանից թույլին (հարեւանին, համադասարանցուն, աշխատակցին, անցորդին, ուսուցչին)` նրան ստորացնելու ու սեփական պարզունակությունը արդարացնելու համար:

Լուսանկարը` panorama.am

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter