Դատական ակտերի նախկին գլխավոր հարկադիր կատարող, արդարադատության գեներալ-մայոր, 2017-2019 թթ. ԱԺ պատգամավոր Միհրան Պողոսյանը, որը հիմա ՀՀ իրավապահների կողմից հետախուզման մեջ է, Մոսկվայում բիզնեսով է զբաղվում: Ռուսաստանը մերժել է հայ իրավապահների դիմումն ու Պողոսյանին չի արտահանձնել նրանց:

Միհրան Պողոսյանը մեղադրյալ է մի շարք դրվագներով

2018 թ. իշխանափոխությունից հետո՝ 2019-ի ապրիլին, ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունը (ներկայում՝ հակակոռուպցիոն կոմիտե) հայտարարեց, որ Միհրան Պողոսյանը ներգրավվել է որպես մեղադրյալ հանրորեն վտանգավոր այն արարքների կատարման համար, որ, օգտագործելով պաշտոնեական դիրքը, վատնման եղանակով առանձնապես խոշոր չափերով գույք է հափշտակել եւ չարաշահել իր պաշտոնեական լիազորությունները, ինչն առաջացրել է ծանր հետեւանքներ:

Ըստ մեղադրանքի՝ Պողոսյանն իր անձնական թիկնապահին ու վարորդին տեղավորել էր ԴԱՀԿ ծառայությունում աշխատանքի եւ նրանց անունով աշխատավարձ դուրս գրել, չնայած այդ երկուսը, ըստ մեղադրանքի, աշխատանքի չեն հաճախել, այլ շարունակել են սպասարկել Պողոսյանին: Առաջ անցնելով՝ նկատենք, որ 2022-ի դեկտեմբերին հանրային քրեական հետապնդում է հարուցվել թիկնապահի ու վարորդի նկատմամբ:

ՀՔԾ-ի տեղեկացմամբ՝ բացի այս դրվագից՝ Պողոսյանի ղեկավարությամբ գործող ԴԱՀԿ ծառայությունը պետական գնումների շրջանակներում ժամանակին ձեռք է բերել 32 հատ «BYD» մակնիշի մեքենա, որոնցից 20 հատը՝ շատ ավելի թանկ, քան, ըստ ՀՔԾ-ի, եղել է դրանց իրացման իրական գինը: Ընդ որում՝ ծառայությունը մեքենաները գնել է «Քեթրին Գրուպ» ՍՊԸ-ից, որը 1997-ին հիմնել է հենց Մ. Պողոսյանը, հետագայում օտարել այլ կազմակերպության, սակայն փաստացի շարունակել է կառավարել ինքը: ՀՔԾ-ն Պողոսյանի գործում ներառել էր նաեւ օֆշորային դրվագը, որի հիմքում 2016 թ. «Հետքի» կատարած հետաքննությունն էր: Ըստ այդմ՝ Պողոսյանն օֆշորային գոտի հանդիսացող Պանամայում հիմնել է ընկերություններ, որոնց օտարերկրացի եւ հայ կառավարիչների միջոցով մասնակցել է դրանց կառավարմանը, այսինքն՝ ձեռնարկատիրական գործունեություն է ծավալել, ինչի իրավունքը չուներ: Օֆշորային ընկերություններն էլ ՀՀ-ում հիմնել են «Բեսթ ռեալթի» ՍՊԸ-ն, որի վերջնական շահառու սեփականատերը, փաստորեն, եղել է Միհրան Պողոսյանը: Այս ՍՊԸ-ն, ըստ մեղադրանքի, անշարժ եւ շարժական գույքի գնահատման ծառայություններ է մատուցել Պողոսյանի ղեկավարած ԴԱՀԿ ծառայությանը, որոնցից մեկի մասին «Հետքը» գրել էր դեռ 2014-ին:

Միհրան Պողոսյանին մեղադրյալ ներգրավվելուց հետո ՀՔԾ-ն նրա նկատմամբ հայտարարել էր հետախուզում եւ կալանավորելու որոշում էր ստացել դատարանից: Շուտով հայտնի դարձավ, որ Պողոսյանը ձերբակալվել է Ռուսաստանում, չնայած նրա պաշտպանը հերքում էր դա: ՀՔԾ-ն հայտարարեց, որ նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյայի արտահանձնումն ընթացքի մեջ է: Միաժամանակ տեղեկություն հայտնվեց, որ նա Ռուսաստանից քաղաքական ապաստան է խնդրել: Քիչ ավելի ուշ Ռուսաստանը մերժեց Պողոսյանի արտահանձնումը ՀՀ-ին՝ իբրեւ հիմք նշելով միջազգային կոնվենցիայի այն դրույթը, որի համաձայն՝ իրավական օգնություն ցույց տալու խնդրանքը մերժվում է, եթե այն կարող է վնաս է հասցնել հարցվող կողմի (այս դեպքում՝ Ռուսաստանի) ինքնիշխանությանը կամ անվտանգությանը կամ հակասում է նրա օրենսդրությանը: ՀՀ գլխավոր դատախազությունը հայտնել էր, որ ռուսական կողմը մերժման կոնկրետ հիմքի վերաբերյալ հստակ տեղեկատվություն չի ներկայացրել:

2019-ի սեպտեմբերին ՀՔԾ-ն հայտարարեց, որ Միհրան Պողոսյանը մեղադրյալ է ներգրավվել նաեւ հանցավոր ճանապարհով ստացված առանձնապես խոշոր չափերով գույքն օրինականացնելու (փողերի լվացման) հիմքով:

Դատախազությունը ցանկանում է բռնագանձել Պողոսյանի ու նրա մերձավորների ապօրինի համարվող գույքը

Դեռ 2020 թ. հոկտեմբերից ՀՀ գլխավոր դատախազությունն ուսումնասիրում էր Պողոսյանի ունեցվածքը՝ պարզելու համար դրա օրինականությունը: Եվ ահա 2022 թ. սեպտեմբերին դատախազությունը դիմեց դատարան՝ Պողոսյանից եւ նրան փոխկապակցված յոթ անձանցից հօգուտ ՀՀ-ի ենթադրաբար ապօրինի ծագում ունեցող գույք բռնագանձելու հայցով: Հայցադիմումը վարույթ է ընդունվել հոկտեմբերին:  

Ըստ դատախազության՝ բռնագանձման ենթակա գույքն ունի այսպիսի կազմ՝

• ՀՀ տարածքում գտնվող 15 անշարժ գույք, որից 2-ը՝ անհատական բնակելի տուն Երեւանում, 1 ավտոտնակ, 12 հասարակական նշանակության տարածք, 3 տրանսպորտային միջոց, իսկ անհնարինության դեպքում՝ դրանց միջին շուկայական արժեքը, որն ընդհանուր կազմում է ավելի քան 3 մլրդ 502 մլն 570 հազար դրամ, ինչպես նաեւ մասնակցություններ 6 իրավաբանական անձերում,
• Ֆիզիկական եւ իրավաբանական անձանց տրամադրված ընդհանուր 710 մլն 839 հազար 400 դրամ փոխառությունների եւ այլ դեբիտորական պարտքերի պահանջի իրավունքը,
• 456 մլն 628 հազար 637 դրամ՝ որպես ապօրինի ծագում ունեցող դրամական միջոցների մնացորդ, ինչպես նաեւ 6 մլրդ 141 մլն 24 հազար դրամ, որը չի հիմնավորվում անձի օրինական եկամուտներով, ունի ապօրինի ծագում եւ հնարավոր չէ բռնագանձել։

Միհրան Պողոսյանի ռուսական ընկերությունն զբաղվում է առեւտրով

Ռուսաստանում հաստատվելուն զուգահեռ Միհրան Պողոսյանը, որը դեռ Հայաստանում էր բիզնեսն ու պաշտոնը տարիներ շարունակ հաջող համատեղում ու պատասխանատվության չէր ենթարկվում, պարապ չի մնացել ու կրկին մտել է բիզնեսի մեջ:

2018 թ. դեկտեմբերի 27-ին ՌԴ-ում գրանցում է ստացել «ՓիՋիԷս» ՍՊԸ-ն («PGS»), որի միանձնյա սեփականատերը Պողոսյանն է: Եթե նախապես ընկերության կանոնադրական կապիտալը 10 հազ. ռուբլի էր, ապա 2019-ի մարտին այն դարձել է 10,3 մլն ռուբլի: «PGS»-ի գործունեության գլխավոր ուղղությունը մրգերի ու բանջարեղենի մեծածախ առեւտուրն է:

Հիշեցնենք, որ «Քեթրինի Միհրան» մականունով հայտնի Մ. Պողոսյանի «Քեթրին Գրուպը» ժամանակին Հայաստանում բանանի գլխավոր ներմուծողն էր: Աբսուրդը հասել էր նրան, որ հարկերից խուսափելու համար ընկերությունը Հայաստան բանան էր ներկրել «ժամանակավոր ներմուծում վերամշակման համար» ռեժիմով, ապա ցույց էր տվել, թե բանանի վերամշակումից հետո բանանի յուղ է արտահանում ոչ ավել, ոչ պակաս Բահամյան կղզիներ՝ արեւադարձային երկիր: Իսկ իրականում արտահանվողը, ըստ մաքսային մարմնի, ոչ թե բանանի, այլ արեւածաղկի յուղ է եղել:

«PGS»-ի գործունեության տեսակների մեջ են մտնում նաեւ թարմ կարտոֆիլի, պահածոյացված մրգերի եւ բանջարեղենի, թարմ մսի եւ մսամթերքի, ալկոհոլային խմիչքների մեծածախ առեւտուրը, բեռնափոխադրման ծառայությունները, բեռնատար մեքենաների վարձույթն ու լիզինգը, փաթեթավորման գործունեությունը: Նկատենք, որ Մ. Պողոսյանի այս ընկերությունը 2019-ին հաշվառվել է որպես միկրոձեռնարկություն եւ համացանցում առկա վերջին բաց տվյալների համաձայն՝ ունի 12 աշխատող: 2021-ին, ըստ պաշտոնական տվյալների, «PGS»-ի եկամուտները կազմել են 195 մլն ռուբլի, ծախսերը՝ 194,5 մլն:

Գլխավոր տնօրենը Հուսիկ Մարգարյանն է, որը ՀՀ քաղաքացի է, հաշվառված է Սեւանում: Նրա անունն առնչվում է Հայաստանում հիմնադրված մի շարք ընկերությունների, որոնց մեծ մասը, սակայն, ներկայում չեն գործում:

«PGS»-ը գրանցված է Մոսկվայի Ռամենկի շրջանում՝ «Victory Park» (նախկինում՝ «Մինսկայա Պլազա») բիզնես կենտրոնում (տես ստորեւ):

Գլխավոր տնօրեն՝ քեռու ընկերությունում

Վերը նշված նույն հասցեում է գրանցված եւս մի ընկերություն, որտեղ ՀՀ նախկին գլխավոր հարկադիր կատարողը գլխավոր տնօրեն է: Խոսքը «Չես-Տոր» ՍՊԸ-ի մասին է, որը գործում է 2007-ի հունիսից:

Մինչ այդ՝ 2003-2007 թթ., սա եղել է ՓԲԸ, սակայն հետո վերակազմակերպվել է ՍՊԸ-ի: «Չես-Տոր» ՓԲԸ-ի բաժնետերը եղել է Գրիգորի Գարեգինի Վարդանյանը, որի անունն առնչվում է ռուսական այլ ընկերությունների եւս, ինչպես նաեւ Երեւանի Ամիրյան 4/6 հասցեում գրանցված «Եվրոպական ուսումնասիրությունների միջազգային ակադեմիա» գիտական ՀԿ-ին:

Նկատենք, որ Ամիրյան 4/6 հասցեի (հայտնի է նաեւ որպես «Գրիար» բիզնես կենտրոն) կառուցապատողը եղել է Միհրան Պողոսյանի քեռուն՝ ԱԱԾ տնօրենի նախկին տեղակալ Գրիգորի (Գրիշա) Հարությունյանին պատկանող «Գրիար» ՓԲԸ-ն (անունը ծագել է սեփականատիրոջ ինիցիալներից՝ ԳՐիգորի (Հ)ԱՐությունյան): Այս կենտրոնում սեփական տարածքներ ունեն Մ. Պողոսյանը, Գ. Հարությունյանը եւ վերջինիս դուստրերը (մանրամասները՝ այստեղ):

Ու պատահական չպիտի համարել, որ վերակազմակերպումից հետո «Չես-Տոր» ՍՊԸ-ի սեփականատերերից մեկը դարձել է հենց Գրիգորի Հարությունյանը: Եթե 2018-ի դրությամբ ընկերության 95 տոկոսը պատկանում էր Հարությունյանին, իսկ մնացած 5-ը՝ Վլադիմիր Պալեեւին, ապա 2021-ից 95 տոկոսը գրանցված է Հարությունյանի անունով, իսկ 5 տոկոսը հենց ընկերության սեփականությունն է: «Չես-Տոր» ՍՊԸ-ի կանոնադրական կապիտալը 10,5 հազ. ռուբլի է: Գործունեությունը բազմաոլորտ է: Գլխավոր ուղղություն է նշված ձեռնարկատիրության եւ կառավարման հարցերով խորհրդատվական գործունեությունը: Այլ ուղղություններն են՝ բնակելի եւ ոչ բնակելի շենքերի շինարարություն, մեծածախ եւ մանրածախ առեւտուր, սեփական անշարժ գույքի առքուվաճառք, սեփական կամ վարձակալված անշարժ գույքի հանձնում վարձակալության եւ կառավարում, իրավաբանական գործունեություն, ծառայություններ հաշվապահական հաշվառման, ֆինանսական աուդիտի անցկացման, հարկային խորհրդատվության ոլորտներում, գովազդային գործունեություն, շուկայի իրավիճակի հետազոտություն եւ հասարակական կարծիքի ուսումնասիրում:  

2021-ից «Չես-Տոր» ՍՊԸ-ն հաշվառվել է որպես միկրոձեռնարկություն: Վերջին բաց տվյալների համաձայն՝ ունի ընդամենը 1 աշխատող, որը, ենթադրաբար, հենց գլխավոր տնօրենն է՝ Մ. Պողոսյանը:   

Փետրվարի 6-ին «Առավոտ» օրաթերթի թղթակիցը Միհրան Պողոսյանին հանդիպել էր Մոսկվայում անցկացվող սննդի, խմիչքի եւ դրանց հումքի «Պրոդէքսպո-2023» միջազգային ցուցահանդեսի հայկական տաղավարներից մեկում: «Պարոն Պողոսյան, կարծեմ, Ձեզ փնտրում են, այնպես չէ՞։ Չե՞ք խուսափում նկարահանվելուց»,- հարցրել էր լրագրողը, ինչին նա պատասխանել էր․ «Իհարկե, ոչ։ Ինչպես տեսնում եք, այստեղ՝ Ղարաբաղի քարտեզի տակ նստած եմ։ Թող գան գտնեն»։

Միհրան Պողոսյանը չի հայտարարագրել իր բաժնեմասը

2019 թ. հուլիսին Մ. Պողոսյանն ուշացումով ներկայացրել է իր գույքի եւ եկամուտների 2 հայտարարագիր, մեկը՝ 2018 թ. տարեկան հայտարարագիրը, մյուսը՝ 2019 թ. հունվարի 14-ին ԱԺ պատգամավորի պաշտոնի դադարեցման հայտարարագիրը: Քանի որ «PGS» ընկերությունը հիմնադրվել է 2018-ի դեկտեմբերին, Պողոսյանը պարտավոր էր այն ներկայացնել այդ տարվա հայտարարագրում՝ «հարկային տարում ձեռքբերած եւ օտարած արժեթղթերը եւ այլ ներդրումները» բաժնում, ինչը, սակայն, չի արել: Նույնը վերաբերում է պաշտոնի դադարեցման հայտարարագրին, որտեղ պետք է նշեր 2019-ի հունվարի 14-ի դրությամբ ունեցած գույքի եւ եկամուտների մասին, որոնց մեջ, բնականաբար, մտնում էր նաեւ «PGS» ընկերության 100 տոկոս բաժնեմասը:

2018 թ. տարեկան հայտարարագիրը Պողոսյանը պետք է ներկայացներ մինչեւ 2019-ի մայիսի 31-ը, իսկ պաշտոնի դադարեցման հայտարարագիրը՝ պաշտոնը դադարեցնելուն հաջորդող 30 օրվա ընթացքում: Քանի որ երկու դեպքում էլ նախկին պաշտոնյան թերացել էր, հայտարարագրերն ընդունող ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց էթիկայի հանձնաժողովը (ներկայում՝ կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով) նրա նկատմամբ «նախազգուշացում» վարչական տույժ էր կիրառել:

Սակայն «PGS» ընկերության բաժնեմասը չհայտարարագրելու դրվագի պարագայում կարող ենք խոսել քրեական պատասխանատվության մասին: 2019-ի հուլիսին, երբ Պողոսյանը ներկայացնում էր իր 2 հայտարարագրերը, դեռ ուժի մեջ էր նախկին Քրեական օրենսգիրքը: Ըստ դրա՝  հայտարարագրերում կեղծ տվյալ ներկայացնելը կամ հայտարարագրման ենթակա տվյալը թաքցնելը քրեորեն պատժելի արարք է (200.000-400.000 դրամ տուգանք կամ մինչեւ 2 տարվա ազատազրկում, իսկ եթե չի հայտարարագրվել 1 մլն դրամը գերազանցող գույք կամ եկամուտ, ապա պատիժը սահմանված է 2-4 տարվա ազատազրկում): 

Մ.Պողոսյանին առնչվող քրեական դրվագներում, ինչպես վերեւում տեսանք, ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեն գույք եւ եկամուտ չհայտարարագրելու վերաբերյալ դրվագ չի ներառել: Բացի դրանից՝ հայտնի չէ, թե արդյոք «PGS»-ում ունեցած նրա մասնաբաժինը (10,3 մլն ռուբլի, որն այսօրվա փոխարժեքով հավասար է 56 մլն դրամի) գլխավոր դատախազությունն ընդգրկել է ապօրինի գույքի բռնագանձման քաղաքացիական հայցի մեջ, որը ներկայում քննվում է դատարանում (դատախազությունը նշել է 6 իրավաբանական անձերում Պողոսյանի մասնաբաժնի բռնագանձման մասին, որոնց մանրամասներն առայժմ հայտնի չեն):