Գործող պաշտոնյաները աստիճանաբար են մոտենում Սևանին։ Սեւանի ափին առանձնատուն կառուցելու մի անհաջող փորձ 2020 թ․-ին արեց գործարար, ճանապարհաշինական ընկերության սեփականատեր Արման Հակոբջանյանը։
Ուղղաթիռի աշխատանքին կարող են խոչնդոտել եղանակային վատ պայմանները։ Սանավիացիայի թռիչքները հնարավոր են միայն ցերեկային ժամերին և լավ եղանակային պայմաններում։
Պատերազմի հենց առաջին օրը գնդապետ Արթուր Ավանեսյանը՝ Կանդազը, Մարտակերտի դիրքերում էր՝ 5-րդ պաշտպանական շրջանում։
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Եղնիկների, Հաթերքի և Մարտակերտի զորամասերը միավորվեցին և կազմավորվեց 5-րդ պաշտպանական բրիգադը։ Եղնիկները դարձավ այս բրիգադի 2-րդ գումարտակը։
Հայաստանի և Թուրքիայի պետական սահմանին՝ Արաքս գետի ափամերձ տարածքներից, 2019-2023 թվականներին ավազի ապօրինի արդյունահանման մի շարք դեպքեր են գրանցվել։
Չի փոխվել երազանքս՝ Էրիկ Քլեփթոնի հետ նվագելը։ Նվագել եմ նրա նվագախմբի գրեթե բոլոր անդամների հետ, մեր առաջին ալբոմը, որը նոմինացվել էր Gremmy-ի, թողարկել ենք Քլեփթոնի ստեղնաշարային, երաժշտական պրոդյուսեր Թիմ Քարմոնի հետ։
Մարտակերտի շրջանի Ճանկաթաղ գյուղի դիմացի բլրում գտնվող 716 մարտական դիրքում հերթապահում էին Վարդաձոր գյուղի աշխարհազորայինները։ Նրանք հիմնականում Կաշենի ոսկու հանքի նախկին աշխատողներն էին։
2023թ․ սեպտեմբերի 19-ին՝ Արցախի վրա Ադրբեջանի հարձակման օրը, Ալլա Ստեփանյանը ծառայության էր Մարտակերտի զորամասում։ Երկու որդիները՝ Սամվելը եւ Արսենը, դիրքերում էին:
2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը լայնամասշտաբ հարձակում սկսեց արցախյան շփման գծի ողջ երկայնքով։ Հարձակումը տարբեր հատվածներում սկսվեց գրեթե միաժամանակ՝ ժամը 13:00-13:15-ն ընկած հատվածում։
Արման Բաղդասարյանն ասում է, որ իրենց առաջնային նպատակը դրոնների միջոցով տնտեսության տարբեր ոլորտների վերաբերյալ ինֆորմացիա, տվյալներ հավաքելն ու հաճախորդներին տրամադրելն է:
2020 թվականի հոկտեմբերի 7-ին, 44-օրյա պատերազմի ընթացքում, հայկական զինված ուժերը սկսեցին մի օպերացիա, որի նպատակը Արցախի հարավում բնագիծը ճեղքած և թիկունք ներթափանցած ադրբեջանական ստորաբաժանումներին շրջափակման մեջ վերցնելն էր։
Ընկերության ներկայացուցիչը որոշել է բարձրաձայնել թեման՝ շեշտելով, որ իրենց թույլ են տվել սկսել ճանապարհների նորոգումը և միայն աշխատանքների կեսից, երբ արդեն միլիոնավոր դրամներ էին ծախսել, որոշել են, որ որոշ փաստաթղթերօրենքին չեն համապատասխանում։
2020 թվականի հոկտեմբերի առաջին օրերին Արցախում իրավիճակը ծանր էր։ Հոկտեմբերի 3-ին շփման գծի հարավային հատվածում ճեղքվեց բնագիծը, ադրբեջանական զինված ուժերը խորանում էին հայկական զորքերի թիկունք։
Հաղորդումից օրեր անց Ա. Մ.-ի նախկին հարևանը հեռախոսազանգով տեղեկացրել է, որ նամակ ունի։ Այդ հասցեից Ա. Մ.-ն դուրս է եկել 13 տարի առաջ, այժմ գրանցված է մեկ այլ հասցեում։
Գործարար Նարեկ Նալբանդյանն իր նախաձեռնությամբ «Հետք»-ին հարցազրույց է տվել։
Երկու որդիներն էլ երրորդ աստիճանի հաշմանդամություն ունեն՝ մտավոր ֆունկցիայի ծանր խանգարում։ Երկուսն էլ սովորում են երրորդ դասարանում: Երեխաները չեն խոսում, միայն որոշ հնչյուններ են արտաբերում։
Կախվածությունների բուժման ազգային կենտրոնի նախկին տնօրենի հետ զրուցել ենք իր պաշտոնավարման տարիներին կենտրոնում կատարած աշխատանքի, իրականացրած ծրագրերի, Առողջապահության նախարարության հետ ունեցած հակասությունների, ինչպես նաև ոլորտի խնդիրներից։
Դեռ 2019 թվականից քննարկվող և 2022 թվականից ուժի մեջ մտած օրենքը թերի է գործում։ Կառավարությունը հերթական անգամ չի կատարում իր իսկ ընդունած օրենքները:
Մարտունի քաղաքի մոտ գտնվող 332, 333, 334 և 336 մարտական դիրքերի պաշտպանությունը 2023 թվականի մարտից իրականացնում էր Սամվել Աբրահամյանի գլխավորած աշխարհազորային գումարտակը։ Գումարտակի հրամանատարի տեղակալը Արտաշ Արտաշյանն էր։
Հատուկ հանձնարարություններով նախկին դեսպան, «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության նախագահ Էդմոն Մարուքյանի հետ զրուցել ենք ԱԳՆ-ի վերջին հայտարարության ինչպես նաև արտաքին և ներքին քաղաքական մի շարք հարցերի մասին։
Թարիրիան ներս է մտնում սենյակ, ապա սեղանին է դնում վարդագույն պատյանով պլանշետը: Մայրը՝ Արփինեն, ժպտում է դստերը:
44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո, Մարտունու շրջանի պաշտպանությունն իրականացնում էր երրրորդ պաշտպանական բրիգադը։ Այս բրիգադը ձևավորվել էր նախկին Մարտունու երկրորդ և երրորդ պաշտպանական շրջաննների հիմքի վրա։
Անզգայացման ժամանակ նրա սիրտը կանգ է առել, Նշանն ընկել է կոմայի մեջ։ Տեղափոխել են «Հերացի» թիվ 1 հիվանդանոցային համալիր։ 14 օր անց` դեկտեմբերի 27֊ին, այդպես էլ գիտակցության չգալով, 45-ամյա Նշան Նշանյանը մահացել է։ Նա ամուսնացած էր, ուներ 3 երեխա։
Վալենտինայի գոգնոցը նախորդ օրը պատռվել էր։ Դեռ չէր հասցրել նորը գնել։ Այդ օրը, այնուամենայնիվ, ուզում էր ազատ մնալ, բայց հաճախորդներից մեկը զանգել էր, ժենգյալով հաց պատվիրել։
Տարիներ շարունակ գյուղատնտեսները բողոքում են հողագործության ցածր եկամտաբերությունից, ոռոգման ջրի սակավությունից, եղած ջրի վատ կառավարումից, պտուղ-բանջարեղենի ցածր գնից։
«Խաչին պոստը» կամ 842 մարտական դիրքը գումարտակի հրամանատարական դիտակետն էր։ Այստեղ հերթապահություն էր իրականացնում նաև գումարտակում ծառայող երեք կին՝ Սիրուն Օհանյանը, Անուշ Գրիգորյանը (Օլգան) և Դիանա Աղաջանյանը։
Գևորգ Պապոյանի հետ զրուցել ենք Հայաստանի տնտեսության որակի, ներառականության, արտահանման, ոսկու և ադամանդի վերաարտահանման ազդեցության և այլ հարցերի շուրջ։
Մարիցայի խոսքով՝ դեպքի հաջորդ օրը Ոստիկանությունում նրան հայտնել են, որ գործը 70%-ով բացահայտված է։
2021 թվականին ձևավորվեց Ասկերանի բրիգադը։ Բրիգադի հրամանատարը գնդապետ Աշոտ Ղուլյանն էր։
Նրա անապահովության միավորը բավարար չէ, որպեսզի համարվի անապահով և ստանա ընտանիքի սոցիալական նպաստ։ Ստացվում է, որ անօթեւան Արմենն անապահով չէ։
Վայոց Ձորի մարզի Խնձորուտ գյուղում մեղվապահներ կան, որոնք պապերից եկած մի ավանդույթ ունեն՝ մեկ կամ երկու փեթակ մյուս փեթակներից փոքր-ինչ հեռու են դնում: Դա արջերի բաժինն է:
Մարտակերտ քաղաքի մոտակայքում գտնվող Պուշկեն յալ կոչվող տեղամասի դիրքերի պաշտպանությունն իրականացնում էին Արցախի Ազգային անվտանգության ծառայության 3-րդ վարչության հատուկ ջոկատայինները։ Այս ստորաբաժանման հրամանատարը Արթուր Ավանեսյանն էր՝ Կանդազը։
Ասկերանի բրիգադի 42-րդ գումարտակը մարտական հերթապահություն է իրականացրել Քարագլխի բարձունքից մինչև Ուլուբաբի բարձունքն ընկած հատվածում։ Այս աշխարհազորային գումարտակի հրամանատարը Վագիֆ Հախումյանն էր։
Շուտով կլրանա այս շրջապտույտի 6 տարին, սակայն դատական ակտն այդպես էլ չի կատարվել, և Արևիկ Սուքիասյանի ու նրա ընտանիքի իրավունքների խախտումները ՀԷՑ-ը չի վերացրել։
Գրիգորիի ծնողները՝ երկու որդուն ռազմաճակատից սպասող Արկադի և Աքսենյա Կարապետյանները, դիմավորեցին միայն մեկին՝ Լեռնիկին։
Առաջին արկերը պայթել են ժամը 13:00-ին, 712 դիրքի մոտակայքում։ Հարձակումը Նարեկի համար անակնկալ չի եղել։
Օրենքը նախատեսում է վարչական տուգանք, եթե պաշտոնյան շահերի բախման իրավիճակներում այդ մասին տեղեկություն չի փոխանցում վերադասին կամ դրա բացակայությամ դեպքում՝ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին։
«Հետք»-ը դիմել է նաև Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտե, որտեղից հայտնել են, որ կոմիտեն վերահսկողության գործառույթ չունի։ Ուղևորի տոմսի, ուղեբեռի և չվերթի պատասխանատվությունը ավիաընկերությունն է կրում։
Դեպքի վերաբերյալ մենք հարցում կատարեցինք Ներքին գործերի նախարարություն, ինչին ի պատասխան մեզ հայտնեցին, որ նախարարության ներքին անվտանգության և հակակոռուպցիոն վարչությունում իրականացվում է ուսումնասիրություն, իսկ արդյունքների մասին լրացուցիչ կհայտեն։
2025 թվականին փոխարինվող վերելակների թիվն ու հասցեները դեռևս հրապարակված չեն։ Քաղաքապետարանից «Հետքին» փոխանցեցին, որ այն կհրապարակվի տարեվերջին։
Հրազդանցիներից շատերն այսօր աշխատում են Երևանում, Ծաղկաձորում, Աբովյանում, Չարեցավանում և այլն։ Համայնքում գործում են մի քանի արդյունաբերական ձեռնարկություններ։
Բնակարանային վարձերի փոխհատուցման 40+10 ծրագիրը քիչ թե շատ աջակցություն է արցախցիներին,, բայց շատերը տարբեր պատճառներով զրկվել են նաև այս օժանդակությունից։
Երեկ՝ օգոստոսի 29-ին Աշտարակից դեպի Մուղնի և Կարբի բնակավայրեր գնացող ճանապարհի մի հատված տեխնիկայով քանդվել է: Պարզվում է՝ ճանապարհի այդ հատվածը սեփականատեր ունի եւ, փաստորեն, ճանապարհն անցնում է իր տարածքի միջով։
44-օրյա պատերազմից հետո Վանք գյուղը հայտնվեց առաջնագծից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա։ Գյուղի բնակչությունից ձևավորված աշխարհազորը Վանքի գումարտակի հետ մարտական հերթապահություն էր իրականացնում Նարեշտարում։
«Այս երկու լուսանկարը թաքուն եմ արել։ Չէին թողնում ներսից նկարել»,- խորհրդային ժամանակներում Հրազդանում գործող «Շուշան ռադիոբաղադրիչների գորածարանի» երկարամյա աշխատակից Արայիկ Երեմյանը հիշում է իր աշխատանքային տարիները։
Արարատի մարզի Դաշտավան գյուղի ճամփեզրին Լուսինե Աղաջանյանը պայուսակից հանում է հեռադիտակն ու նայում մեզնից փոքր-ինչ հեռու՝ դաշտում անցուդարձ անող սպիտակ արագիլներին:
Դիմեցինք Երևանի քաղաքապետարան։ Քաղաքապետի մամուլի խոսնակ Հայկ Կոստանյանը խնդրի մասին հայտնեց Արաբկիր վարչական շրջանի ղեկավարությանը և խոստացավ երկուշաբթի օրը պարզաբանում տալ։
Որոնողական աշխատանքների արդյունքում հնարավոր է եղել դուրս բերել տասերկու զոհված զինծառայողի մարմին. հիմնականում մարմինները դուրս են բերվել 811, 812 դիրքերից և Ղազախալի կոչվող տեղամասից, որտեղ հակառակորդը խոցել էր վիրավորներին տեղափոխող մեքենան։
Քաղաքագետի հետ զրուցել ենք քաղաքական գործընթացների տարածաշրջանի վրա հնարավոր ազդեցությունների մասին։
Տեսանյութեր
Լուսանկարներ
