Սեպտեմբերի 27-ին «Տոնոյան» բժշկական կենտրոնի վիրաբույժ, կլինիկական օրդինատուրայի 3-րդ կուրսի ուսանող Խաչիկ Գալստյանը սովորականի պես աշխատանքի էր գնում։ Այդ օրը նրա հերթապահության օրն էր։
Պատերազմից առաջ ասորի Ռուդիկ Սարխոշեւը խնձորենիներ էր տնկել տնամերձ հողամասում: Նա այդպես էլ չտեսավ դրանց բերքը: Կինը՝ Ռայա Սարխոշեւան, մաքրում է կարմրած աչքերը, ապա ցույց տալիս փոքր խնձորենիները:
Գալինա Դանիելովան ուղղում է սեւ գլխաշորը, հետո նայում է տան դարպասին։ Գունաթափ, տեղ-տեղ ժանգոտած դուռը չի բացվում։ Ասորի կնոջ հայացքը մթնում է, չնայած դրսում կեսօր է։
300 տարի հայկական էլիտան նույն հաշվարկի վրա է կառուցում իր ամբողջ քաղաքականությունը՝ ռուսները չեն գնա: Փույթ չէ, որ սրա արդյունքն են մեր բոլոր ողբերգությունները՝ Մեծ եղեռնը ներառյալ:
«Երբ Աստված մեկին շատ է օրհնում, սատանան նրան անմիջապես նկատում է»,- ասում է Դավիթի պապը, եւ հյուրասենյակը լցվում է անափ տխրությամբ:
Գորիսի Ուսուցչի տունն աճուրդով վաճառվել է: Այս մասին «Հետքին» հայտնել է պետգույքի կառավարման կոմիտեն: Ընդ որում՝ գույքը վաճառվել է աճուրդի մեկնարկային գնով՝ 31 միլիոն 876 հազար դրամով:
Մարդիկ մեկ կյանք են ապրում եւ ուզում են այդ կյանքն ապրել արժանավայել, սիրված ու գնահատված աշխատանքով եւ կայուն կամ բարձր աշխատավարձով։
Ամեն առավոտ Աբգարը հեծանիվով շրջում էր նոր արթնացող քաղաքում։ Հիմա հեծանիվը դրված է բարձրահարկ շենքի բացօթյա փոքր միջանցքում՝ կարծես, ներքուստ սպասելով ընկերոջը, որի հետ հարյուրավոր կիլոմետրեր են անցել։
Անկեղծ ասած, գործող իշխանության 50 տոկոսից քվե ստանալն այդքան էլ սպասելի չէր, սակայն խորհրդարան անցած ուժերի հիմնական տրամաբանությունն ու սցենարը կանխատասելի եւ հասկանալի էր:
Կեղտոտված, յուղանյութով պատված ու տկար տեսքով արագիլների աշխարհագրությունն ընդլայնվում է Հայաստանում։ Այս մասին «Հետքի» հետ զրույցում ասաց ԳԱԱ Կենդանաբանության եւ հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնի աշխատակից Լյուբա Բալյանը:
Իրանում բավականին անհանգստացած են Հարավային Կովկասում տեղի ունեցած վերջին իրադարձություններից. նկատի ունեմ ե՛ւ Արցախյան պատերազմը, ե՛ւ դրան հաջորդած դեպքերը:
Հնարավորինս շուտ, օր առաջ պետք է համապատասխան քայլեր իրականացնել կապիտուլյացիոն պատերազմի հետեւանքների վերացման համար։
Պատերազմի օրերն էին։ Շուշին ռմբակոծվում ու հրետակոծվում էր։ Քաղաքի բնակիչներին սկսել էին տարհանել։ Ավոտբուսներով բակեր էին մտնում, մարդկանց խնդրում հավաքել առաջին անհրաժեշտության իրերն ու արագ իջնել։
Ֆրանսիայից նայելով՝ տպավորություն է ստեղծվում, որ Հայաստանն այլեւս չունի արտաքին գործերի նախարարություն կամ պաշտպանության նախարարություն, որ երկիրն անօդաչու է:
Հունիսի 4-ին Իրաքի հյուսիսային Շարիա բնակավայրում գտնվող եզդիական ճամբարում բռնկված հրդեհից ավելի քան 350 վրան է հրդեհվել։ Սա այս ճամբարի ամենախոշոր հրդեհն է վերջին տարիներին:
Եռաբլուրն այսօր անկենդան վայր չէ, այն ամենահզոր անկյունն է։ Եվ եթե մի տեղ կա, որ սթափվում եմ՝ դա մեկ Աստծո տունն է, մեկ Եռաբլուրն է։
Ապրիլին ԱԺ-ում կառավարության հետ հարցուպատասխանից հետո Արարատի մարզի Զորակ գյուղի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Տիգրան Բաբախանյանը «Ֆեյսբուք» սոցցանցի իր էջում քննադատական գրառում էր արել գործող իշխանության եւ վարչապետի հասցեին:
Մայիսի 24-ին Եռաբլուրում մայոր Դավիթ Առուշանյանի հուղարկավորությունից հետո նա արժանացել է Արցախի հերոսի կոչման:
Թեմուր Տալոյանն Արագածոտնի մարզի Կանիաշիր գյուղի գերեզմանատուն է մտնում՝ մոտենալով 44-օրյա պատերազմում զոհված թոռան՝ կրտսեր Թեմուրի գերեզմանաթմբին։
«Տապանաքար, խաչքար դնելով, ճիշտ է, հիշատակ ես հարգում, բայց երբ ստեղծագործությունն է մնում, այն իսկապես հնչում է»,- նշում է Սպարտակ Ղարաբաղցյանը:
«Լայնամասշտաբ մարտական գործողությունները դադարեցվել են, սակայն պատերազմը շարունակվում է բոլոր ոլորտներում»,- ասում է քաղաքական գիտությունների դոկտոր, ազգային անվտանգության հարցերի փորձագետ Հրաչյա Արզումանյանը:
Ռուսների կողմից ՀՀ տարածք ներթափանցած ադրբեջանական ստորաբաժանումների դեմ ուժի կիրառումը կարող է Բաքվին առիթ տալ Արցախից ռուս խաղաղապահներին դուրս բերելու պահանջ ներկայացնելու համար:
Այսինքն՝ չի լինի այնպես, ինչպես Արցախյան պատերազմի ժամանակ, քանի որ այնտեղ խնդիրն այլ էր, իսկ այստեղ խնդիրը հայ-ադրբեջանական անմիջական բախման մասին է:
Մենք մեր մեջ պիտի ուժ գտնենք։ Էս պարտությունը պետք է մեզ չթուլացնի։ Երբ տան հայրը մահանում է, որդին ավելի շատ պարտավորություն է վերցնում իր վրա, որ շենացնի տունը։
Երուսաղեմի որոշ թաղամասեր, հիմնականում՝ մուսուլմանական, փոթորկոտ վիճակում են, տակնուվրա եղած։ Իսկ քաղաքի մյուս թաղամասերը, այդ թվում Հին քաղաքում գտնվող հայկական թաղամասը, հարաբերական հանդարտ են։
Հայաստանը, օգտվելով ԱՄՆ-ի եւ Ֆրանսիայի նախաձեռնությունից, պետք է փորձի իր դիրքորոշումը կոշտացնել։
32-ամյա եզդի Էդգար Օզմանյանը՝ հայրական տան մահճակալին պառկած, վիրավոր ոտքը մեկնած, մի ձեռքով ծխախոտն է բռնել, մյուսով երբեմն վիրավոր ոտքն է ուղղում։
Հոկտեմբերի 10-ին Հադրութում շրջող թշնամու դիվերսիոն խումբը այրում էր տեղացիների տները: Մի քանի օր ջուր եւ լույս չունեցող քաղաքում հրդեհվող տները լուսավորել էին այն:
Դեկտեմբերի 18-ից Սյունիքի մարզի ռազմավարական նշանակության մի շարք բարձունքներ ու տարածքներ անցել են թշնամու վերահսկողության տակ: Անցած 4 ամիսներին մարզի սահմանային բնակավայրերի բնակիչները մշտապես խնդիրներ են ունեցել:
Հանրակացարանի փոքր սենյակն օրեցօր ավելի հեղձուցիչ է դառնում Լիդա Առուշանյանի համար։ Այն լցված է անորոշությամբ ու ցավով, որ օղակում է 71-ամյա կնոջը։ Սեպտեմբերի 29-ից մինչեւ այսօր որդուց՝ Դավիթ Առուշանյանից, որեւէ տեղեկություն չկա:
Ամենակարեւորը՝ Թուրքիայի նկատմամբ կարող ենք ճնշում գործադրել՝ հաշվի առնելով, որ ԱՄՆ-ի պես գերտերությունը Թուրքիային ճանաչեց ցեղասպան պետություն:
Եռաբլուրում մարդկանց անցուդարձը չի դադարում: Ժամը 11-ի հուղարկավորությունից հետո ՊՆ պատվո պահակային վաշտի զինվորները սպասում են հաջորդ երեք հուղարկավորություններին:
Լոռեցի Երանուհի Կարակալպակյանը Քարվաճառը հանձնելու մասին լուրերին չէր հավատում։ Մեծ ու սառը հյուրասենյակը լցվում է նրա խորը հոգոցներով։
Հարկ է փաստել, որ Շահումյանի հանքավայրում առհասարակ պատմականորեն ջրցան մեքենա չի եղել:
Արշակ Մելիքյանը զոհվել է հոկտեմբերի 6-ին Մարտակերտի շրջանի Լյուլասազ բարձունքում տեղի ունեցած մարտերի ժամանակ, որոնց արդյունքում հայկական ուժերին հաջողվել է բարձունքը մաքրել թշնամուց։
Իրականում ծրագիրը բավական ամբիցիոզ է, եւ Հայաստանի համար խիստ կարեւոր կլինի դրա իրականացումը։ Ակնհայտ է, որ այն առավելապես լինելու է քաղաքական ծրագիր։
Ամեն անգամ հարսանյաց հանդեսի կամ այլ հանդիսության համար ֆուրշետի սեղան պատրաստելիս Պետրոսը չէր քնում։
Հետմահու պարգեւատրումից բացի՝ Գառնիկ Խաչատրյանի պատվին անվանակոչվել է նաեւ Գեղարքունիքի մարզի նրա հայրենի գյուղի՝ Ակունքի փողոցներից մեկը։
Մենք, ամեն դեպքում, պետք է գիտակցենք, որ մի քանի տարի գտնվելու ենք լուրջ տարածաշրջանային ցնցումների էպիկենտրոնում:
Այսօր՝ առավոտվա ժամը 7-ից, Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատի («Չաարատ Կապան» ՓԲԸ) շուրջ 400 աշխատակից բողոքի ակցիա են կազմակերպել աշխատավայրում։
Գրեթե ամեն օր Լիլիան 10-ամյա որդու՝ Սարոյի հետ ծաղիկներ, խունկ ու ածուխ է վերցնում ու գնում ամուսնու գերեզման, որտեղ թաղված են նաեւ վերջինիս ծնողները։ Տնից գերեզման ոտքի ճանապարհ է։
«Եկեք մի ֆիլմ անենք այդ դաժան, չոր պարտության մասին, որ բոլորը նայեն, կինոթատրոններից գլուխները կախ դուրս գան եւ գնան վաղն առավոտից աշխատելու»,- ասում է կինոռեժիսոր Ջիվան Ավետիսյանը։
Ամուսիններն ասում են՝ կարեւորը տունը կա, մնացածն աշխատանքով կունենան։
Ջրականի (Ջաբրայիլ) Մարջանլու կոչվող տեղանքում ռազմաճակատը լիքն էր զոհերով։ Ռումբերի պայթյունների տակ Հրայր սարկավագը շրջում էր բաց դաշտում՝ փակելով զոհված տղաների աչքերը։
Մհերի սիրած անձրեւային եղանակը հիմա տան ներսում է, որտեղ, սակայն, ծածկոցով չեն փաթաթվում ու չեն հանգստանում անձրեւի ձայնից։ Այստեղ ցավն ու կարոտը շաղախվել են այդպես էլ չգաջած պատերին։
Պատերազմի ծանր օրերից էր: Զորամասի զորքը, որի գնդերեցն է տեր Մանուկ քահանա Զեյնալյանը, այդ օրը, մարտական առաջադրանքը կատարած, վերադարձել էր ուժասպառ: Տղաներն այնքան էին թուլացել, որ չէին կարողանում իջնել մեքենաներից:
Ինձ հաճախ հարցնում են՝ դժոխքը շոշափելի՞ իրողություն է։
Անի Նաջարյանը, ով այժմ Երեւանում է, «Հետքի» հետ զրույցում նշեց, որ քույրն արդեն Բեյրութում է՝ տանը, ու ինքը խոսել է նրա հետ։
Գյումրու երկհարկանի, երկաթյա տնակի բակում դարսված չոր փայտեր կան։ Ռաֆիկը հենվել է դրանց։ Արեւն ընկնում է աչքերին, որոնք տեսել են պատերազմի դեմքը։